Рдея ҡурсаулығы

Рдея ҡурсаулығы
Рдея ҡурсаулығы
Категория МСОП — Ia (Ҡәтғи тәбиғи резерват)
Төп мәғлүмәт
Майҙаны	369,22 км²
Нигеҙләнгән ваҡыты	25 май 1994 йыл
Урынлашыуы
	57°16′09″ с. ш. 30°48′08″ в. д.HGЯO
РФ субъекты	Новгород өлкәһе
Яҡындағы ҡала	Холм (ҡала)
	rdeysky.org
	Рдея ҡурсаулығы
	Рдея ҡурсаулығы Викимилектә

Рдея ҡурсаулығы (рус. Рде́йский запове́дник)^[1] — Рәсәйҙең Новгород өлкәһендәге дәүләт тәбиғәт ҡурсаулығы.

1994 йылдың 25 майында барлыҡҡа килә^[2].

Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Файл:Полистовский и Рдейский заповедники.png

Рдей ҡурсаулығы һәм йәнәшәһендәге махсус һаҡланыусы тәбиғәт биләмәләре

Рдея ҡурсаулығы Новгород өлкәһе Поддор һәм Холмск райондары территорияһында урынлашҡан. Уның дөйөм майҙаны — 369,22 км² (буфер зонаһы 48,44 км²)^[3].

Климаты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡурсаулыҡ климаты уртаса континенталь, диңгеҙгә хас. Һауаның уртаса йыллыҡ температураһы — +4,9 °C. Һыуыҡ булмаған осорҙоң уртаса оҙайлығы — 143 көн. Вегетация осороноң дауамлылығы - 175 көн. Ҡурсаулыҡ территорияһында — Чуд (Поддор районы), Домшин (Холм районы) һәм Островисто (Холм районы)^[4].

Тарихы һәм маҡсаттары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1994 йылда Полисть һәм Ловать йылғалары һыу айырғысында көньяҡ тайганың сфагнум һаҙлығы массивын һаҡлау һәм өйрәнеү маҡсатында Рдея һәм Полисть ҡурсаулыҡтары (Псков өлкәһендә) булдырыла.

Рдей ҡурсаулығының маҡсаттары^[5]:

биологик төрлөлөктө һаҡлау һәм һаҡланыусы тәбиғи комплекстарҙы һәм объекттарҙы тәбиғи хәлдә тотоу маҡсатында тәбиғәт биләмәләрен һаҡлау;
ғилми тикшеренеүҙәрҙе ойоштороу һәм үткәреү, шул иҫәптән тәбиғәт йылъяҙмаһын алып барыу;
тирә-яҡ мөхитте күҙәтеү;
экологик белем биреү;
иҡтисади һәм башҡа объекттарҙың урынлашыу схемалары һәм проекттарының дәүләт экологик экспертизаһында ҡатнашыу;
тирә-яҡ мөхитте һаҡлау өлкәһендә ғилми кадрҙар һәм белгестәр әҙерләүҙә ярҙам;
ҡурсаулыҡ биосфера полигоны территорияһында тирә-яҡ мөхитте юҡҡа сығармаған һәм биологик ресурстарға зыян килтермәгән рациональ идара итеү ысулдарын тикшереү һәм индереү.

Флораһы һәм фаунаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡурсаулыҡ биләмәһендә ҡоштарҙың 122 төрө теркәлгән^[6]. Улар араһында Ҡыҙыл китапҡа индерелгән һирәк төрҙәрҙән кәлмәргән, бөркөт, диңгеҙ бөркөтө, ҡара ҡауҙы, Европа ҡағарағы бар.

Ҡурсаулыҡ фаунаһында һөтимәрҙәрҙең 38 төрө йәшәй^[7]. Мәҫәлән, үрғуян, ҡондоҙ, һыу көшөлө, ерән көшөл, туғырлама.

Һөйрәлеүселәрҙең һәм ер-һыу хайуандарының 6, балыҡтарҙың 9 төрө бар.

Уның территорияһында юғары ҡан тамырҙары үҫемлектәренең 370-кә яҡын төрө осрай.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ В официальных документах: Государственный природный заповедник «Рдейский».
↑ Постановление Правительства Российской Федерации от 25.05.1994 № 526 (билдәһеҙ). Дата обращения: 17 июль 2012. Архивировано из оригинала 4 март 2016 года.
↑ Официальный сайт
↑ Лист карты O-36-98 лесоучасток Сопки. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1983 год. Издание 1988 г.
↑ Приказ МПР РФ от 17.02.2004 N 153 Об утверждении Положения о федеральном государственном учреждении "Государственный природный заповедник «Рдейский»(недоступная ссылка)
↑ Зуева Н. В. 2013. Птицы Рдейского заповедника (аннотированный список) // Труды государственного природного заповедника «Рдейский». — Великий Новгород, — Вып. 2. — С. 46-68.
↑ Завьялова Л. Ф., Завьялов Н. А. 2013. Фауна млекопитающих Рдейского заповедника и его охранной зоны // Труды государственного природного заповедника «Рдейский». — Великий Новгород, — Вып. 2. — С.18-45.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

РДЕ́ЙСКИЙ ЗАПОВЕ́ДНИК // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Государственный природный заповедник «Рдейский». Официальный сайт (урыҫ). rdeysky.org. Дата обращения: 15 ноябрь 2020. Архивировано 21 февраль 2014 года.
Рдейский заповедник на сайте ООПТ России (урыҫ). Дата обращения: 15 ноябрь 2020. Архивировано 15 ноябрь 2020 года.
Министерство природных ресурсов и экологии Российской Федерации (билдәһеҙ). Архивировано из оригинала 9 декабрь 2007 года.

[1] В официальных документах: Государственный природный заповедник «Рдейский».

[2] Постановление Правительства Российской Федерации от 25.05.1994 № 526 (билдәһеҙ). Дата обращения: 17 июль 2012. Архивировано из оригинала 4 март 2016 года.

[Официальный_сайт———-3] Официальный сайт

[4] Лист карты O-36-98 лесоучасток Сопки. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1983 год. Издание 1988 г.

[5] Приказ МПР РФ от 17.02.2004 N 153 Об утверждении Положения о федеральном государственном учреждении "Государственный природный заповедник «Рдейский»(недоступная ссылка)

[6] Зуева Н. В. 2013. Птицы Рдейского заповедника (аннотированный список) // Труды государственного природного заповедника «Рдейский». — Великий Новгород, — Вып. 2. — С. 46-68.

[7] Завьялова Л. Ф., Завьялов Н. А. 2013. Фауна млекопитающих Рдейского заповедника и его охранной зоны // Труды государственного природного заповедника «Рдейский». — Великий Новгород, — Вып. 2. — С.18-45.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]