Рим (исем)

Рим

Рим — башҡорт ир-ат исеме. Башҡа төрки халыҡтарҙа осрай. Славян телдәрендә йыш ҡулланыла.

Этимологияһы

Рим исеменең тарихы Италияның баш ҡалаһы Римға тура килә. Был исемдең барлыҡҡа килеүе билдәле түгел. Грек тарихсылары үҙ сиратында исем грек теленән тип иҫәпләй. Рим ҡалимы Сервий Гонорат ҡала исеме Тибр йылғаһының боронғо исеменә – Rumon тап килә, тип иҫәпләй. Rumon ағым йәки йылғалағы ҡала тип тәржемә ителә.

Билдәле кешеләр

• Баянов Рим Ғәли улы (1930—1996) — башҡорт театр актёры, режиссёр.
• Баҡыев Рим Сәғит улы (1939) — хужалыҡ һәм дәүләт эшмәкәре.
• Зыязитдинов Рим Сәләх улы (1953—2018) — театр актёры.
• Йәнғужин Рим Зәйниғәбит улы (1941—2007) — ғалим-этнограф, юғары мәктәп уҡытыусыһы.
• Каланов Рим Ғариф улы (1955) — ғалим-хирург, онколог.
• Сөләймәнов Рим Солтан улы (1949) — ғалим-инженер, хужалыҡ эшмәкәре.
• Сыртланов Рим Солтан улы (1908—1979) — башҡорт театр һәм кино актёры.
• Шәйғәлимов Рим Кәрим улы (1957—2009) — опера йырсыһы, сәйәси эшмәкәр.
• Шәмсиев Рим Фәтих улы (1927—1999) — табип.
• Әйүпов Рим Шәрип улы (1938—2015) — театр һәм кино актёры.
• Әминов Рим Фәйзрахман улы (1941) — театр актёры.
• Әхмәтов Рим Билал улы (1933—2017) — яҙыусы, журналист, сценарийҙар авторы, тәржемәсе һәм үләндәр менән дауалаусы.

Ауыл, ҡала

Рим (итал. Roma [ˈroːma]) — ҡала, 1870 йылдан Италияның баш ҡалаһы, Лацио өлкәһенең һәм Рим провинцияһының административ үҙәге. Тибр йылғаһында урынлашҡан.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Боронғо Рим (лат. Roma antiqua) — Боронғо донъяның һәм антиклыҡтың алдынғы цивилизацияларының береһе. Б.э.т. VIII быуатта Рим ҡалаһы тирәһендә барлыҡҡа килә. Исемен ҡаланы (Roma) нигеҙләүсе Ромул хөрмәтенә алған. Рим үҙәге Капитолий, Палатин һәм Квиринал менән сиктәш һаҙлыҡлы тигеҙлектә урынлашҡан. Цивилизация төҙөлөүгә этрусктар һәм боронғо гректар мәҙәниәте ҙур йоғонто яһаған.

Рим цифрҙары — боронғо римлеләрҙең позицияһы булмаған иҫәпләү системаһында ҡулланылған цифрҙар.

Грек-рим көрәше (классик көрәш, француз көрәше, грек-рим стилендәге спорт көрәше) — бергә-бер ҡаршы тороп көрәшеүҙең европа төрө. Был көрәш ҡағиҙәһе буйынса спортсы, билдәле техник хәрәкәттәр (ысулдар) арсеналын ҡулланып, ярышташын тигеҙлеген юғалтыуға килтерергә һәм уны арҡаһына әйләндереп, салҡан йығып һалырға тейеш. Грек-рим көрәшендә, иркен көрәштән айырмалы рәүештә, аяҡтар менән техник хәрәкәттәр яһау (ярышташтың тәнен эләктереү, уға аяҡ салыу, уны кинәт тартыу һәм аяҡтарын ҡулдар менән эләктереү) тыйыла. Классик көрәш Боронғо Грецияла һәм артабан Рим империяһында барлыҡҡа килгән , ә хәҙерге заман грек-рим көрәше төрө XIX быуаттың беренсе яртыһында Францияла формалашҡан.

Сығанаҡтар

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ