Чулым теле

Чулым теле
Халыҡтың үҙенә үҙе биргән исеме	Чулым, Ӧс (июс) тили, татар тили
Илдәр	Рәсәй Федерацияһы
Регионы	Красноярск крайы, Томск өлкәһе
Был телдә һөйләшеүселәр	44
Статус	юғалыу аҫтында ( түбәнге чулым теле)
Классификация
Категория	Евразия телдәре
Алтай телдәре (бәхәсле) Төрки тармаҡ Хакас төркөмө Төньяҡ алтай төркөмө
Әлифба	кириллица (эшләү өҫтөндә)
Тел коды
ISO 639-1	—
ISO 639-2	tut
ISO 639-3	clw

Чулым теле (үҙатамаһы — чулым тили, тила ӧс, татар тили) — чулымдар теле. Себер төрки телдәре, хакас төркөмөнә ҡараған төрки тармаҡ алтай телдәр ғаиләһе инә.

Шор теленә һәм ҡайһы бер хакас диалекттарына яҡын.

Чулым теле үҙәк Себерҙә таралған, төньяҡ алтай тауҙары, Чулым йылға бассейны эргәһенән. Шулай уҡ бөтә һөйләшеүселәр рус телен белә.

Чулым теле үлгән телдәр һәм ЮНЕСКОның юҡҡа сығарыусы Ҡыҙыл китабына индерелгән. Бәлки, 25 йыл дауамында ул тулыһынса юҡҡа сығасаҡ. 2010 йыл халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса, 355 чулымдарҙан 44 кеше генә чулым телендә һөйләшә.

Яҙыу

XXI быуат башында чулым теле яҙылмаған телдәр рәтенә инә. Бер ваҡытта ла телдә уҡытыу башҡарылмаған. 2000-се йылдарҙа уны тергеҙеү хәрәкәте башлана, 2008 йылда беренсе рус-чулым һүҙлеге баҫтырыуға әҙер була.

Чулым алфавиты

А а	Ӓ ӓ	Б б	В в	Г г	Ғ ғ	Д д	Е е	Ё ё	Ж ж
Җ җ	З з	И и	Й й	К к	Қ қ	Л л	М м	Н н	Ң ң
О о	Ӧ ӧ	П п	Р р	С с	Т т	У у	Ӱ ӱ	Ф ф	Х х
Ц ц	Ч ч	Ш ш	Щ щ	Ъ ъ	Ы ы	Ь ь	Э э	Ю ю	Я я

шулай уҡ

• Нижнечулымский һөйләше
• Среднечулымский һөйләше
• Сибирскотатарский теле
• Ҡатнаш төрки теле

Һылтанмалар

• Төрки телдәр чулымский
• Чулымец на сайте федерация советы тураһында мәғлүмәт
• Мәғлүмәт narodru.ru
• Туған телдәрҙе тергеҙеү чулымец 2013 йылдың 20 октябрь көнөндә архивланған.
• Чулымец — аҙ һанлы себер халыҡтары // ТВ-2. — 2014. — 23 апрель