Шахсей-вахсей
| Иман шарттары |
| Исламдың биш нигеҙе |
| Шәхестәр |
Шахсей-вахсей ((фарс. شهیدی وهشی - Шаһ Хөсәйен, вах, Хөсәйен ) - шиғыйҙарҙың мөхәррәм айындағы 10-сы көндә, Ғәшүрәлә, фажиғәле рәүештә йыртҡыстарса һәләк ителгән Хөсәйен ибн Ғәли иҫтәлегенә үткәрелгән мәтам йолаһында башҡарылған ғибәҙәт, шәһиттәр көнө. Йола үҙе лә "шахсей-вахсей" тип атала.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Шиғыйҙар Кәрбәләне Мәккә, Мәҙинә, Иерусалим һәм Ән-Нәжәфтән ҡала иң мөһим изге ҡалаларының береһе тип һанайҙар, сөнки бында миләди 680 йылда (һижри 61 йылдың 10 мөхәррәмендә)Кәрбәлә яуы ваҡытында Йәзид I, Али ибн Әбү Талиптың улы, Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең ейәне имам Хөсәйен ибн Ғәли (Али)ҙе йыртҡыстарса язалап, башын ҡырҡалар.
Хөсәйен һәм тағы ла 72 кеше, уларҙың 23-ө уның туғандары була, һуғышта һәләк булалар. Хөсәйендең башын алтын батмуҡа һалып тәүҙә Ғөбәйҙуллаһ ибн Зиядҡа, ә артабан Дамаскыға (Димәшккә) хәлиф Йәзидкә ебәрәләр
Сөнниҙәрҙә был көн ураҙа тоторға тырышалар. Сөнниҙәрҙән айырмалы, шиғыйҙар 10 мөхәррәмдә урамға күмәкләп сығып "Шаһ Хөсәйен, вах Хөсәйен" тип ауаз һалып, хәнйәр, ҡылыс менән үҙ-үҙәренә төрлө яралар һалалар, сылбырҙар, ауыр нәмәләр менән тәндәренә һуғалар, театрлаштырылған мистерия ойошторалар. Европа кешеләренә был ауаздар "шахсей-вахсей" тип ишетелеп, йоланың атамаһы рәүешле ҡулланышҡа инеп киткән (риүәйәттәр буйынса, Хөсәйенгә 34 ҡырҡылған яра, 33 сәнселгән яра һалынған була); шунда уҡ, уйнатыласаҡ, а тормошонан бер эпизод һүрәтләнә, шулай уҡ һуңғы эпизодтары һәм хөсәйен үлтерелә. Хөсәйен көнө рәсми рәүештә хәтер көнө менән 16 быуаттан шиғыйҙар был көндө рәсми рәүештә имам Хөсәйенде иҫләү көнө тип билдәләй [1]
Видео
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Шахсей-вахсей[2]