Эстәлеккә күсергә

Русь

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
04:23, 14 июнь 2023 өлгөһө; InternetArchiveBot (фекер алышыу | өлөш) (Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5)
Русь
Кем хөрмәтенә аталған Рус[d] һәм Русь[d]
Рәсми тел Боронғо рус теле
Дәүләт Киев Русе
Административ үҙәк Киев, Чернигов ҡалаһы һәм Переяслав
Хәҙерге административ берәмек сиктәрендә урынлашҡан Украина, Беларусь һәм Рәсәй
Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан Көнсығыш Европа
Алмаштырылған Русские княжества[d]
Урынлашыу картаһы
 Русь Викимилектә

Русь — Көнсығыш Европала киң этномәҙәни төбәк, көнсығыш славян ерҙәренең тарихи исеме. Был ерҙәрҙә барлыҡҡа килгән йоғонтоло Киев Русе боронғо берҙәм рус халҡын, телен һәм мәҙәниәтен формалаштырыуға нигеҙ була. Уның сәйәси сәскә атыуы X—XI быуатҡа тура килә.

988 йылда Русь көнсығыш христиан йолалары буйынса суҡындырыла.

Феодаль Рустә үҙ-ара һуғыштар һәм ошо фонда монголдар баҫып инеүе уның удел кенәзлектәренә тарҡалыуына килтерә, һәм уның өлөштәре тышҡы власть көс үҙәктәренең хакимлығы аҫтына эләгә, XV быуат аҙағында Төньяҡ-Көнсығыш Рустә бойондороҡһоҙ берҙәм Рус дәүләте барлыҡҡа килә, уның Бөйөк Литва кенәзлеге һәм артабан Речь Посполитая менән көрәше, урыҫ ерҙәрен йыйыуы бер нисә быуат дауамында Көнсығыш Европа сәйәсәтенең һәм тарихының төп билдәләүсе һыҙаттарының береһенә әйләнә.

Исеме

Русь атамаһы русь ҡәбилә (йәки социаль төркөм) исеменән килеп сыҡҡан, ул Боронғо Рус дәүләтенең юғары ҡатламын тәшкил иткән булған[1]. Шулай уҡ төньяҡ Иран, славян һәм башҡа ҡайһы бер этимологиялар бар[2].

Тарихы

Дәүләтселектең барлыҡҡа килеүе

Тәүге телгә алыуҙар

Рус ҡалаларының үҫеше

XI быуат Киев макеты

Боронғо рус дәүләте

Рюрик Дәүләте (Новгород Русе)

Киев Русе

Русь монголдар баҫып алыуынан һуң

Русь монгол-татар иҙеүе аҫтында

Мәскәүҙең Литва һәм Речь Посполитая менән көнәркәшлеге

Ҡырым-нуғай һөжүмдәре

Халҡы

Русь менән бәйле этнонимдар

Боронғо урыҫ халҡы һәм XVII быуатҡа тиклем дөйөм урыҫ аңының үҫеше

Мәҙәниәте

Телмәр хәле

Дине

Хоҡуҡиәт

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт


Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.