Волгодонск

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡала
Волгодонск
Флаг Герб
Флаг Герб
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Ростов өлкәһе

Ҡала округы

Волгодонск

Координаталар

47°32′24″ с. ш. 42°12′26″ в. д.HGЯO

Башлыҡ

Виктор Мельников

Нигеҙләнгән

1950 йыл

Элекке исеме

Волго-Донск

Ҡала с

1956 йыл

Майҙаны

182,3 км²

Бейеклеге

50 м

Халҡы

170 558[1] кеше (2016)

Тығыҙлығы

935,59 кеше/км²

Этнохороним

волгодо́нлылар, волгодонлы, волгодо́нлылар

Телефон коды

+7 8639

Почта индексы

347340—347399

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

-

Код ОКАТО

60 412

Код ОКТМО

60 712 000 001

Рәсми сайт

volgodonskgorod.ru

Волгодонск (Рәсәй)
Волгодонск
Волгодонск
Волгодонск (Ростов өлкәһе)
Волгодонск

Волгодонск — Рәсәйҙең Ростов өлкәһе ҡалаһы . Волгодонск ҡала округын барлыҡҡа килтерә.

Илдең көньяғындағы иң йәш ҡалаларҙың береһе, 1950 йылдың 27 июлендә Цимлян һыуһаҡлағысын эксплуатациялаусылар ҡасабаһы итеп төҙөлгән. Ростов өлкәһе көньяҡ-көнсығышының эре сәнәғәт һәм фәнни, географик һәм сауҙа-сәнәғәт үҙәге. Ул 12 район ауылдарын (8-е Волгодонск системаһына ҡарай) берләштерә[2][прим. 1],унда Рәсәй көньяғының энергетика үҙәгенең береһе — Ростов (Волгодонск) АЭС-Ы бар. Ҡалала бик ҙур предприятие — «Атоммаш» — СССР-ҙа, ә аҙаҡтан Рәсәйҙә атом энергетика машиналары эшләү производство берекмәһе бар.

Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Волгодонск Ростов өлкәһенең көнсығышында ике миллионлы ҡала — Дондағы Ростов һәм Волгоград ҡалалары араһында урынлашҡан һәм Рәсәй Федерацияһының эре төп субъекттары — Ставрополь, Краснодар һәм Элиста- ҡалаларына яҡын тора. Ҡала Сальск далаларында , Цимлян һыуһаҡлағысының һул ярында (Дон йылғаһында) урынлашҡан. Биш диңгеҙ — Аҡ , Балтик , Каспий , Азов һәм Ҡара- диңгеҙҙәр менән һыу юлы аша тоташа. Волгодонскиҙа Дон магистраль ирригация каналы башлана.

Климат[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡала континенталь климат (ҡоро) зонаһында ҡарай, бында уртаса һалҡын, ҡарлы ҡыш һәм йәй ҡояшлы һәм бик йылы. Июлдә уртаса температура +23,5 °C. , уртаса йыллыҡ температура +9,3 °C (+9,6 °С — хәҙерге нормалар буйынса).

Климатограмма в городе Волгодонске
ЯФМАМИИАСОНД
 
 
36.9
 
−2.1
−7.7
 
 
30.6
 
−1.5
−7.9
 
 
32.2
 
4.0
−2.8
 
 
34.7
 
14.5
5.4
 
 
40.3
 
21.6
11.7
 
 
44.1
 
26.4
16.1
 
 
41.3
 
29.0
18.5
 
 
30.2
 
28.1
17.9
 
 
36.6
 
22.0
12.3
 
 
33.9
 
13.9
6.1
 
 
40
 
5.5
0.1
 
 
46.8
 
0.3
−4.6
Температура,°CЯуым-төшөм миҡдары, мм
Роза ветров в Волгодонске

Волгодонскиҙа йылына уртаса яуым-төшөм 448 мм.

Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Уртаса температура, °C −3,9 −4 1,3 9,7 16,3 21,1 23,9 23,1 17,0 10,1 2,7 −2,2 9,6
Яуым-төшөм нормаһы, мм 41 30 35 32 46 44 38 29 42 37 41 51 466
Сығанаҡ: [4].
Ҡала климаты
Күрһәткес Ғин Фев Мар Апр Май Июн Июл Авг Сен Окт Ноя Дек Йыл
Абсолют максимум, °C 15,4 18,0 22,4 31,1 35,6 40,5 43 40,8 36,1 30,6 19,6 15,1 40,5
Уртаса максимум, °C −2,1 −1,5 4,0 14,5 21,6 26,4 29,0 28,1 22,0 13,9 5,5 0,3 13,6
Уртаса температура, °C −5,1 −4 0,6 9,4 16,3 20,9 23,5 22,7 16,8 9,6 2,6 −2,3 9,3
Уртаса минимум, °C −7,7 −7,9 −2,8 5,4 11,7 16,1 18,5 17,9 12,3 6,1 0,1 −4,6 5,6
Абсолют минимум, °C −31,4 −31,8 −23,8 −8,5 −0,7 3,6 9,3 4,8 −1,2 −9,7 −27 −27,8 −31,8
Яуым-төшөм нормаһы, мм 36,9 30,6 32,2 34,7 40,3 44,1 41,3 30,2 36,6 33,9 40 46,8 447,6
Сығанаҡ: Архив климатических данных

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Цимлян һыуһаҡлағысы — Дон йылғаһы суднолар йөрөү каналы участкаһының № 14 шлюзы.

Волгодонск ҡалаһы Волга-Дон каналы суднолар йөрөй торған канал төҙөлөү арҡаһында барлыҡҡа килгән.Волга һәм Дон йылғаларын XVI быуат аҙағында һәм XVII быуатта бер нисә тапҡыр тоташтырырға маташалар. Волга һәм Дон йылғаларын тоташтырыу тураһындағы мәсьәләне рус ғалимдары бер нисә тапҡыр иҡтисади проблемалар менән бәйләп хәл итергә булышҡандар. 1920 йыл буласаҡ каналдың трассаһында геодезисттар эшләй башлай. 1928 йылда каналды ҡаҙа башлайҙар, тик был эште ҡул көсө менән йырып сығыу мөмкин булмай. 1938 йылда «Техника — йәштәргә» журналында беренсе тапҡыр буласаҡ Волгодонск ҡасабаһы телгә алына[5]. 1940-сы йылдарҙа Бөйөк Ватан һуғышы арҡаһында канал төҙөү буйынса эш туҡтатып торола.

Беренсе бөйөк төҙөлөш
Төҙөлөш майҙансығы. Цимлян һыуһаҡлағысының планы

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Комментарий[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Согласно сетке экономического микрорайонирования России Е. Лейзеровича в состав Волгодонского экономического микрорайона входят город Волгодонск, Цимлянский, Константиновский, Семикаракорский, Волгодонской, Мартыновский и Дубовский районы Е. Лейзерович Типология местностей России // Социальная реальность № 7 2007 год. С.109, 119(недоступная ссылка)

Сығанағы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]