Эстәлеккә күсергә

Капица Пётр Леонидович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Капица Пётр Леонидович
рус. Пётр Леони́дович Капи́ца
Рәсем
Зат ир-ат[1][2]
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы[3]
 Совет Рәсәйе
 СССР[4][5]
Тыуған көнө 26 июнь (8 июль) 1894[4][1]
Тыуған урыны Кронштадт, Петергофский уезд[d], Петербург губернаһы[d], Рәсәй империяһы[6][7]
Вафат булған көнө 8 апрель 1984({{padleft:1984|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:8|2|0}})[1][8][9][…] (89 йәш)
Вафат булған урыны Мәскәү, СССР[10]
Үлем сәбәбе инсульт
Ерләнгән урыны Новодевичье зыяраты[d]
Атаһы Леонид Петрович Капица[d]
Әсәһе Ольга Иеронимовна Стебницкая[d]
Хәләл ефете Анна Алексеевна Крылова[d]
Балалары Капица Андрей Петрович һәм Сергей Петрович Капица[d]
Нәҫеле Капицы[d]
Һөнәр төрө физик, уйлап табыусы, профессор
Эшмәкәрлек төрө физика
Эш урыны Санкт-Петербург дәүләт политехник университеты
Кембридж университеты
Институт физических проблем им. П. Л. Капицы РАН[d][11]
Мәскәү физика-техник институты[d]
М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университеты
Институт кристаллографии им. А. В. Шубникова РАН[d]
А. Ф. Иоффе исемендәге РФА физика-техника институты[d]
Уҡыу йорто Тринити колледжы[d]
Санкт-Петербург политехник институты
Кембридж университеты
Ғилми дәрәжә физика-математика фәндәре докторы[d]
Ғилми етәксе Иоффе Абрам Фёдорович һәм Эрнест Резерфорд
Аспиранттар Дэвид Шёнберг[d] һәм Азбель, Марк Яковлевич[d]
Уҡыусылар Шальников, Александр Иосифович[d] һәм Алексеевский, Николай Евгеньевич[d]
Кемдә уҡыған Иоффе Абрам Фёдорович[12]
Ойошма ағзаһы Лондон король йәмғиәте[d], Леопольд Академияһы, АҠШ фәндәр милли академияһы[d], СССР Фәндәр академияһы[d], Швеция король фәндәр академияһы[d], Польша фәндәр академияһы[d][13], Америка сәнғәт һәм фәндәр академияһы[d], СССР Фәндәр академияһы[d], Международная академия астронавтики[d], Международная академия истории науки[d], Нидерланд король фәндәр академияһы[d], Сербия фәндәр һәм сәнғәттәр академияһы[d], Датская королевская академия наук[d], Нью-Йоркская академия наук[d], Ирландская королевская академия[d] һәм Американское физическое общество[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Вики-проект Проект:Математика[d]
Число Эрдёша 5
 Капица Пётр Леонидович Викимилектә

Пётр Леони́дович Капи́ца (26 июнь (8 июль) 1984 йыл, Кронштадт — 8 апрель 1984 йыл, Мәскәү) — совет физигы, инженер һәм инноватор. Нобель премияһы лауреаты (1978). Ике тапҡыр l дәрәжә Сталин премияһы лауреаты (1941, 1943). М. В. Ломоносов исемендәге СССР Фәндәр академияһының Алтын миҙалы менән наградланған (1959). Ике тапҡыр Социалистик Хеҙмәт Геройы (1945, 1974). СССР Фәндәр академияһы ағзаһы (1939; — мөхбир ағзаһы)[14]. Лондон король йәмғиәте ағзаһы (1929)[15], АҠШ Милли фәндәр академияһының сит ил ағзаһы (1946)[16], Леопольд академияһы ағзаһы (1958)[17]. Алты Ленин ордены кавалеры (1943; 1944; 1945; 1964; 1971; 1974).

Күренекле фән ойоштороусыһы. Физик проблемалар институтына нигеҙ һалыусы (ИФП) һәм ғүмеренең һуңғы көнөнә тиклем уның директоры. Мәскәү физика-техника институтына нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Мәскәү дәүләт университеты физика факультетының Түбән температуралары физикаһы кафедраһының беренсе мөдире.

Шыйыҡ гелийҙың тиҙ ағыусанлығын асҡан өсөн физика буйынса Нобель премияһы лауреаты (1978), ҡулланылышҡа «тиҙ ағыусанлыҡ» терминын индерә. Шулай уҡ түбән температуралар физикаһы, көслө магнит ҡыры һәм юғары температуралы плазманы тотоу өлкәһендәге эштәре менән билдәле. Турбодетандер базаһында һауаны кәметеү өсөн юғары етештереүсәнлекле сәнәғәт ҡоролмаһын эшләй. 1921—1934 йылдарҙа Резерфорд етәкселегендә Кембриджда эшләй. 1934 йылда ваҡытлыса СССР-ға килә, әммә уны да илдән сығармайҙар, һөҙөмтәлә Поль Дирак менән берлектә башлаған газ ҡатышмаларынан изотоптарҙы центрифуга ысулы менән айырыу буйынса тикшеренеүҙәр туҡталып ҡала. 1945 йылда Совет атом проекты буйынса махсус комитет составына инә, әммә уның атом проекты буйынса ике йыллыҡ проекты хупланмай, һөҙөмтәлә ул отставка һорай һәм уның үтенесе ҡәнәғәтләндерелә. 1946—1955 йылдарҙа дәүләт учреждениеларынан эштән бушатыла, әммә уға 1950 йылға тиклем М. В. Ломоносов исемендәге Мәскәү дәүләт университетында профессор булып эшләү мөмкинлеге бирелә.

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Bibliothèque nationale de France Petr Leonidovič Kapica // Petr Leonidovič Kapica (1894-1984) (фр.) — 2011.
  2. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118720775 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  3. ↑ Pyotr Kapitsa – Facts (ингл.) // nobelprize.org — Nobel Foundation.
  4. ↑ 4,0 4,1 Kojevnikov A. Pyotr Leonidovich Kapitsa // Pyotr Leonidovich Kapitsa - SOVIET PHYSICIST — 2018.
  5. ↑ Browne M. Soviet scientist Pyotr Kapitsa // BALL LIGHTNING NOW SEEMS MORE FACT THAN FICTION (ингл.) // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1981. — ed. size: 443000 — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  6. ↑ This Month in Physics History - January 1938: Discovery of Superfluidity — Американское физическое общество, 2006.
  7. ↑ Piotr Leonidovich Kapitza // Papers of Piotr Leonidovich Kapitza
  8. ↑ Pyotr Kapitsa // Cambridge University - EDUCATIONAL INSTITUTION (ингл.) — 2002.
  9. ↑ Pyotr Kapitsa // Born in 1894 (ингл.) — 2002.
  10. ↑ Yudina A. Pyotr Kapitsa // Prominent Russians: Pyotr Kapitsa — RT.
  11. ↑ Гельтман Д. В. История неполучения заслуженной учёной степени: Документы о попытке присуждения Н.В. Тимофееву-Ресовскому учёной степени доктора биологических наук без защиты диссертации в 1957 г., The Story of Non-awarding of the Deserved Degree: Documents on the Attempt to Award a Doctor of Science Degree in Biology without Defense of a Thesis to N.V. Timofeyeff-Resovskii in 1957 (урыҫ) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 3. — С. 89—108. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2018-11968
  12. ↑ https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Kapica_Petr_D.pdf
  13. ↑ http://czlonkowie.pan.pl/czlonkowie/sites/WynikiWyszukiwania.html?s=KAPICA,%20Piotr%20L.%20
  14. ↑ Ҡалып:Ras
  15. ↑ Ҡалып:RS id
  16. ↑ Ҡалып:Us nas id
  17. ↑ Petr L. Kapica(недоступная ссылка) (нем.)
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Капица_Пётр_Леонидович&oldid=1180088» битенән алынған