Ҡужаҡов Морат Ғәлләм улы

	Ҡужаҡов Морат Ғәлләм улы
Тыуған ваҡыты	10 март 1904
Тыуған урыны	Ырымбур губернаһы Ырымбур өйәҙе Иҫке Мораптал ауылы
Үлгән ваҡыты	3 ноябрь 1986 (82 йәш)
Вафат урыны	Башҡорт АССР-ы; Өфө ҡалаһы
Хеҙмәт иткән урыны	СССР
Хеҙмәт итеү йылдары	1942—1945
Хәрби звание	Өлкән сержант
Хәрби алыш/һуғыш	Бөйөк Ватан һуғышы

Ҡужаҡов Морат Ғәлләм улы (10 март 1904 йыл — 30 октябрь 1986 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яугир, 16-сы гвардия кавалерия дивизияһының отделение командиры, гвардия өлкән сержанты. Советтар Союзы Геройы (1944). Ҡыпсаҡ ҡәбиләһе бейе, башҡорт кенәзе һәм тарханы Мешәүле Ҡарағужаҡ вариҫы.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Морат Ғәлләм улы Ҡужаҡов 1904 йылдың 10 мартында Ырымбур губернаһы Ырымбур өйәҙе^[1] Иҫке Мораптал ауылында тыуған.

1929 йылда Көйөргәҙе районының В. И. Чапаев исемендәге колхозында эшләй башлай.

1942 йылдың апрель башында Сталинград, Үҙәк һәм 1-се Украина фронтында хеҙмәт итә. «Советтар Союзы Геройы» исеменә 16-сы гвардия Чернигов кавалерия дивизияһы 58-се гвардия полкының отделение командиры гвардия өлкән сержанты Ҡужаҡов 1943 йылдың 27 сентябренә ҡараған төндә Белорус ССР-ы Нивки ауылы янында Днепр йылғаһы аша сыҡҡанда күрһәткән батырлығы өсөн лайыҡ була.

1945 йылда демобилизацияланғандан һуң 1964 йылға тиклем Көйөргәҙе районының С. М. Киров исемендәге колхозында эшләй: 1953 йылға тиклем — рәйес, 1953—1957 йылдарҙа — бригадир.

1986 йылда Өфө ҡалаһында вафат була. Иҫке Мораптал ауылында ерләнгән.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Советтар Союзы Геройы (15.01.1944)^[2];
Ленин ордены (1944);
I дәрәжә Ватан һуғышы ордены (06.04.1985)^[3].

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тыуған ауылында бер урам Морат Ҡужаҡов исемен йөрөтә.
Б. Бикбай исемендәге Мораптал урта мәктәбе бинаһына Герой ҡаһарманлығына, яҡты рухына иҫтәлекле таҡтаташ ҡуйылған.
М. Ғ. Ҡужаҡовтың исеме алтын хәрефтәр менән 112-се Башҡорт кавалерия (16-сы гвардия Чернигов) дивизияһының башҡа 78 Советтар Союзы Геройы исемдәре менән бер рәттән Башҡортостан Республикаһының Милли музейы бинаһында (Өфө ҡалаһы, Совет урамы, 14) мәңгеләштерелгән, шулай уҡ уның исеме 112-се кавалерия дивизияһы музейы бинаһында (Өфө ҡалаһы, Левитан урамы, 27) уйылып яҙылған.
2014 йылдың 18 мартында 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы музейында Советтар Союзы Геройы Морат Ҡужаҡовтың Хәтер кисәһе үткәрелде. Кисәлә уның туғандары, Бөйөк Ватан һуғышы һәм 112-се Башкавдивизия ветерандары, йәмәғәт ойошмалары вәкилдәре, уҡыу йорттары уҡыусылары, Геройҙың балалары, ейәндәре үҙ хәтирәләре менән бүлештеләр, концерт программаһында ҡатнаштылар. Башкавдивизия ветераны Ғәле Кинйәкәев Геройҙың ҡаһарманлығы тураһында һөйләне^[4]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 Хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Көйөргәҙе районы
↑ Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
↑ Бүләкләнеүсенең учёт карточкаһынан мәғлүмәт «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
↑ [1]В Уфе почтили память Героя Советского Союза Мурата Кужакова

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡужаҡов Морат Ғәлләм улы (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.
Ҡужаҡов Морат Ғәлләм улы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Указ Президиума Верховного Совета СССР «О присвоении звания Героя Советского Союза генералам, офицерскому, сержантскому и рядовому составу Красной Армии» от 15 января 1944 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1944. — 23 января (№ 4 (264)). — С. 1.

[Х-1] 1,0 ^1,1 Хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Көйөргәҙе районы

[2] Наградные документы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

[3] Бүләкләнеүсенең учёт карточкаһынан мәғлүмәт «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

[4] [1]В Уфе почтили память Героя Советского Союза Мурата Кужакова

[1]

[2]

[3]

[4]