Мюлуз

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Мюлуз
франц. Mulhouse
ФлагГерб
DrapeauMulhouse.svgBlason Mulhouse.svg
Рәсем
Тармаҡ общее государственное управление[d][1]
Рәсми атамаһы Mulhouse[2] һәм Milhüsa
Архивы хранятся в archives municipales de Mulhouse[d]
Этнохороним Mulhousien һәм Mulhousienne
Дәүләт Flag of France (1794–1815, 1830–1974, 2020–present).svg Франция[3][3]
Административ үҙәге Мюлуз-Нор[d], Мюлуз-Сюд[d], Мюлуз[d], Мюлуз-Эст[d], Мюлуз-Уэст[d], Мюлуз-3[d][4], Мюлуз-2[d][4] һәм Мюлуз-1[d][4]
Административ-территориаль берәмек Мюлуз-Нор[d], Верхний Рейн[d], Верхний Эльзас[d], Верхний Рейн[d], агломерация Мюлуз-Эльзас[d], Мюлузская столичная зона[d] һәм Мюлуз[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Иль[d][5]
Хөкүмәт башлығы вазифаһы Mayor of Mulhouse[d]
Хөкүмәт башлығы Michèle Lutz[d]
Ойоштороу-хоҡуҡ формаһы муниципалитет һәм яңа муниципалитет[d][1]
Халыҡ һаны 108 038 кеше (1 ғинуар 2020)[6]
Ир-егеттәр 53 582[7]
Ҡатын-ҡыҙҙар 55 861[7]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 240 метр
Сәғәт бүлкәте UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Туғандаш ҡала Уолсолл[d][8], Антверпен[8], Кассель[8], Бергамо[8], Хемниц[8], Гиватаим[d][8], Тимишоара[d][8][9], Эль-Хруб[d], Sofara[d] һәм Цзинин[d][8]
Бойһонған ойошма (филиал) Q113238174?
Сиктәш Кингерсайм[d], Ильзак[d][10], Ридисайм[d][10], Брёнстат[d][10], Диденайм[d][10], Моршвиллер-ле-Ба[d][10], Люттербак[d][10], Фастат[d][10], Брёнстат-Диденайм[d] һәм Dornach[d]
Алыштырған Bourtzwiller[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Оборудован Автоматический наружный дефибриллятор[d][11]
Майҙаны 22,18 км²[12]
Почта индексы 68100[13] һәм 68200[13]
Рәсми сайт mulhouse.fr
Урынлашыу картаһы
Изображение знака с названием места или объекта
Һәйкәлдәр исемлеге Q1847231?
Статистическая область Q108921647? һәм Q3551087?
Ежегодное количество свадеб 308[14], 345[14], 391[14], 471[14], 496[14], 506[14], 683[14], 777[14], 697[14], 904[14], 896[14], 866[14], 803[14], 873[14], 286[14], 329[14], 369[14], 538[14], 565[14], 548[14], 481[14], 575[14], 486[14], 630[14], 615[14], 614[14], 745[14], 781[14], 769[14], 849[14], 945[14], 652[14], 855[14], 821[14], 805[14], 333[14], 334[14], 321[14], 345[14], 354[14], 352[14], 437[14], 520[14], 904[14], 508[14], 595[14], 593[14], 635[14], 754[14], 879[14], 896[14], 514[14], 603[14], 826[14], 778[14], 810[14], 771[14] һәм 755[14]
Фолловерҙар һаны 11 924
Категория для видов элемента Category:Views of Mulhouse[d]
Карта
Commons-logo.svg Мюлуз Викимилектә

Мюлуз (фр. Mulhouse [myˈluːz]), Мюльхаузен (нем. Mülhausen); эльз.Mehlhüsa — Францияның төньяҡ-көнсығышында Гранд-Эст төбәге ҡалаһы һәм коммунаһы[15] (элекке Эльзас — Шампань — Арденны — Лотарингия), Үрге Рейн департаменты, Мюлуз округы, Мюлуз-1, Мюлуз-2 һәм Мюлуз-3 кантондары[16]. 2015 йылдың мартына тиклем бөтөрөлгән Мюлуз-Нор, Мюлуз-Сюд, Мюлуз-Уэст һәм Мюлуз-Эст (Мюлуз округы) кантондарының административ үҙәге булып торған.

Үрге Рейн департаментының иң ҙур ҡалаһы һәм Эльзаста әһәмиәте буйынса икенсе ҡала. Коммунаның майҙаны — 22,18 км², халыҡ һаны — 110 514 кеше[17][18] (2006) тотороҡлолоҡ тенденцияһы менән: 110 755 кеше[19] (2012), халыҡ тығыҙлығы — 4993,5 кеше/км² тәшкил итә.

Топонимы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Немецсә Мюль (нем. Mühle) «тирмән» тип тәржемә ителә. Шунан ҡаланың исеме барлыҡҡа килә, унда бер нисә йорт араһында Страсбургтың изге Этьен аббатлығына ҡараған тирмән торған.

Тарихи белешмә[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

1275 йылда Мюлуз империя ҡалаһы статусын ала. 1354 йыл ҡала эльзас Декаполисы составына инә. 1395 йылдан Мюлуз ирекле ҡала статусын ала. 1515 йылда Мюлуз Декаполистан сыға һәм киң автономия хоҡуғында Швейцария союзы составына инә.

XVIII быуаттың уртаһында Мюльхаузен иң ҙур туҡыу үҙәгенә әйләнә, унда буялған туҡымалар етештерелә (шул иҫәптән, ситса). 1798 йылда француздарҙың импорт тауарҙарға юғары пошлина ҡуйыуы арҡаһында ҡала халҡы Францияға ҡушылыу өсөн тауыш бирә.

1904 йылда Серне ҡалаһы янында ҙур калий ятҡылығы асыла, был Мюлузда химия сәнәғәтенең үҫешенә булышлыҡ итә.

1870—71 йылдарҙағы Франция-пруссия һуғышынан һуң Мюльхаузен 1918 йылға тиклем Германия империяһы составына инә, 1919 йылдан — яңынан француз дәүләте составында.

Хәҙерге Мюлуз — Францияның эре сәнәғәт үҙәге.

Халҡы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

2011 йылда халыҡ һаны 110 351 кеше тәшкил итә[20], ә 2012 йылда — 110 755 кеше[19].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
1962196819751982199019992006200820112012
108995116336117013112157108357110359110514111860110351110755

Иҡтисады[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

2010 йылда 70 721 эшкә яраҡлы (15 йәштән 64 йәшкә тиклем) 47 605 кеше иҡтисади яҡтан әүҙем, 23 116 — әүҙем булмаған (әүҙемлеге күрһәткестәре 67,3 %, 1999 йылда — 69,2 процент). 47 605 эшкә яраҡлы әүҙем кешенән 36 213 кеше эшләгән (19 657 ир-егет һәм 16 556 ҡатын-ҡыҙ), 11 392 эшһеҙ иҫәпләнгән (6103 ир-егет һәм 5289 ҡатын-ҡыҙ). 23 116 эшкә яраҡлы әүҙем булмаған граждандарҙың 7686 уҡыусы йәки студент, 4341 — хаҡлы ялда, ә тағы 11 089 кеше— башҡа сәбәптәр менән әүҙем булмаған[21][22].

2011 йыл дауамында коммунала 45 490 һалым түләүсе йорт хужалығы иҫәпләнә, уларҙа 103 623 кеше йәшәгән. Шул уҡ ваҡытта килем медианаһы бер һалым түләүсегә 13 443 евро тәшкил иткән[23].

Иҫтәлекле урындары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Мюлуз музейҙары:

Тимер юл музейы экспонаттары араһында тепловоз CC 65000, электровоз CC 7100 бар (1955 йылда рельстарҙа тиҙлеккә абсолют рекорд ҡуйыла)[24].

Билдәле кешеләре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Уильям Уайлер — голливуд кино режиссерҙары тарихында иң билдәлеләренең береһе.

Туғандаш ҡалалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ 1,0 1,1 COMMUNE DE MULHOUSE // https://annuaire-entreprises.data.gouv.fr/entreprise/216802249 (фр.)
  2. ↑ https://www.insee.fr/fr/information/3363419
  3. ↑ 3,0 3,1 archINFORM (нем.) — 1994.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 https://www.insee.fr/fr/information/2560698 — 2017.
  5. ↑ Sandre
  6. ↑ Populations légales 2020 — Национальный институт статистики и экономических исследований Франции, 2022.
  7. ↑ 7,0 7,1 Национальный институт статистики и экономических исследований Франции — 1946.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 8,7 https://www.mulhouse.fr/ma-mairie/relations-internationales-et-cooperation-transfrontaliere/jumelages-europe-asie/
  9. ↑ https://www.primariatm.ro/timisoara/index.php?meniuId=2&viewCat=86
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 10,5 10,6 Saint-Julien T., Sillère G. CD Atlas de France (фр.) — La Documentation française, 2007. — ISBN 978-2-11-006504-9
  11. ↑ https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/defibrillateurs-sur-mulhouse/
  12. ↑ база данных о французских коммунах — Национальный географический институт Франции.
  13. ↑ 13,0 13,1 Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
  14. ↑ 14,00 14,01 14,02 14,03 14,04 14,05 14,06 14,07 14,08 14,09 14,10 14,11 14,12 14,13 14,14 14,15 14,16 14,17 14,18 14,19 14,20 14,21 14,22 14,23 14,24 14,25 14,26 14,27 14,28 14,29 14,30 14,31 14,32 14,33 14,34 14,35 14,36 14,37 14,38 14,39 14,40 14,41 14,42 14,43 14,44 14,45 14,46 14,47 14,48 14,49 14,50 14,51 14,52 14,53 14,54 14,55 14,56 14,57 https://www.data.gouv.fr/fr/datasets/mariages-depuis-1960-et-pacs-depuis-1999-a-mulhouse/
  15. ↑ Décret n° 2016-1262 du 28 septembre 2016 portant fixation du nom de la région Grand Est (билдәһеҙ). Декрет от 28 сентября 2016 года. legifrance.gouv.fr. Дата обращения: 13 ноября 2016 года. Архивировано 2 октября 2016 года.
  16. ↑ Décret n° 2014-207 du 21 février 2014 portant délimitation des cantons dans le département du Haut-Rhin (билдәһеҙ). Директива от 21 февраля 2014. legifrance.gouv.fr. Дата обращения: 15 января 2016 года. Архивировано 19 октября 2015 года.
  17. ↑ Population selon le sexe et l'âge...2006 (билдәһеҙ). Распределение населения по полу и возрасту (2006). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. Архивировано 4 сентября 2012 года.
  18. ↑ Численность населения в 2006 году (билдәһеҙ). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. Архивировано 25 октября 2015 года.
  19. ↑ 19,0 19,1 Численность населения в 2012 году (билдәһеҙ). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. Архивировано 25 октября 2015 года.
  20. ↑ Численность населения в 2011 году (билдәһеҙ). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. Архивировано 25 октября 2015 года.
  21. ↑ Base chiffres clés: emploi — population active 2010 (билдәһеҙ). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. (последние данные приведены за 1999 год, временная занятость учтена частично)
  22. ↑ Base chiffres clés: emploi — population active 2010 (билдәһеҙ). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. (последние данные приведены за 1999 год, временная занятость учтена частично)
  23. ↑ Revenus fiscaux des ménages en 2011 (билдәһеҙ). Облагаемые налогом доходы домашних хозяйств (2011). INSEE. Дата обращения: 15 января 2016 года. Примечание: дети и внуки, которые проживали в двух местах учтены как 0,5 человека. Глава домашнего хозяйства — один налогоплательщик (НП), другие взрослые члены семьи — по 0,5 НП, дети до 14 лет — по 0,3 НП.
  24. ↑ Франция (недоступная ссылка). Дата обращения: 29 ноябрь 2010. Архивировано 8 декабрь 2011 года. 2011 йылдың 8 декабрь көнөндә архивланған.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Мюлуз&oldid=1180562 ҡабул ителгән