М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия

М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия
	М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия
Нигеҙләү датаһы	1918
Кем хөрмәтенә аталған	Фрунзе Михаил Васильевич
Дәүләт	Рәсәй
Административ-территориаль берәмек	Мәскәү
Урын	Мәскәү
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы	Категория:Преподаватели Военной академии имени М. В. Фрунзе[d]
	М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия Викимилектә

Ленин һәм Октябрь Революцияһы орденлы, Ҡыҙыл Йондоҙло, Суворов орденлы М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия— юғары хәрби уҡыу йорто, 1918 йылдан 1998 йылға тиклем ғәмәлдә була. Академияның бурысы булып юғары хәрби һәм юғары хәрби-махсус белемле офицерҙар әҙерләү тора.

Революцияға тиклем

М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академияның тарихы 1832 йылдың 26 ноябрендә нигеҙ һалынған Генераль штабтың Николаев (Император) академияһынан башлана. Генераль штабтың Николаев академияһы Рәсәй дәүләтенең хәрби-фәнни үҙәге була. Уның эшләү дәүерендә бер нисә мең юғары хәрби белемле офицерҙар әҙерләп сығарыла, тамамлаусылары армияның бөтә тиерлек юғары административ һәм командир постарын биләйҙәр һәм Рәсәйҙең юғары хәрби мәктәбенә нигеҙ һалалар.

Советтар Союзында

1918 йылдың 3 майында Генераль штабтың Николаев академияһы Эшсе-Крәҫтиән Ҡыҙыл Армияһы Генераль штабы Академияһы тип үҙгәртелә. 1918 йылдың ноябрендә беренсе 183 тыңлаусы ҡабул ителә.

1921 йылда уҡыу йорто РККА-ның Хәрби академияһы итеп үҙгәртелә.

1925 йылдың 31 октябренән 1998 йылға тиклем академия 1923—1925 йылдарҙа уны етәкләгән Михаил Васильевич Фрунзе исеме менән йөрөй.

Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында, 1941 йылдың ноябренән 1943 йылдың декабренә тиклем, академия Фрунзе ҡалаһына (Ҡырғыҙ ССР-ы) эвакуациялана. 1942 йылда академия Ташкентта (Үзбәк ССР-ы) була, ә тактик дәрестәр Чирчик ҡалаһында үткәрелә. Шулай уҡ был йылда уҡыу срогы 8 айға тиклем ҡыҫҡартыла (тиҙләтелгән курс). 1941 йылдың аҙағында СССР Ҡораллы Көстәре Юғары баш командующийы бойороғо менән, батальондар һәм полктар өсөн резерв командирҙар булдырыу маҡсатында, академияла 3-айлыҡ офицерҙар әҙерләү тиҙләтәтелгән курстары булдырыла. Состав практик хәрби тәжрибәгә эйә булғандарҙан, һауыҡҡан яралыларҙан, уҡымышлы һәм ихтыярлы офицерҙарҙан йыйыла^[1].

Академия тиҫтәләрсә мең офицер әҙерләп сығара, шуларҙың яҡынса утыҙы Советтар Союзы Маршалдары һәм ғәскәр төрҙәренең Баш Маршалдары, алтмыштан ашыуы — армия генералдары һәм ғәскәр төрҙәренең маршалдары булып китәләр. Е. В. Бедин, С. М. Будённый, Н. Ф. Ватутин, Л. А. Говоров, М. В. Захаров, И. С. Конев, Р. Я. Малиновский, Г. М. Штерн, В. И. Чуйков ошо академияны тамамлаусылар. 700-ҙән ашыу академияны тамамлаусы Советтар Союзы Геройы һәм Рәсәй Федерацияһы Геройы исеменә лайыҡ булған.

Академия 1991 йылдан һуң

1998 йылдың 1 ноябрендә Рәсәй Федерацияһы Хөкүмәтенең 1998 йылдың 29 авгусындағы 1009-сы ҡарары нигеҙендә, М. В. Фрунзе исемендәге хәрби академия, Советтар Союзы Маршалы Р. Я. Малиновский исемендәге Хәрби бронетанк ғәскәрҙәре академияһы һәм Советтар Союзы Маршалы Б. М. Шапошников исемендәге 1-се Юғары офицерҙар курстары базаһында Рәсәй Федерацияһы Ҡораллы Көстәренең Дөйөм ғәскәри академияһы төҙөлә.

Академия начальниктары

1918—1919 Климович, Антон Карлович
1919—1921 Снесарев, Андрей Евгеньевич
1921—1922 Тухачевский, Михаил Николаевич
1922 Геккер, Анатолий Ильич
1922—1924 Лебедев, Павел Павлович
1924—1925 Фрунзе, Михаил Васильевич
1925—1932 Эйдеман, Роберт Петрович
1932—1935 Шапошников Борис Михайлович
1935—1937 Корк, Август Иванович
1937—1939 Веревкин-Рахальский, Николай Андреевич
1939—1941 . Хозин, Михаил Семенович
1941—1944 Веревкин-Рахальский, Николай Андреевич
1944—1948 Чибисов, Никандр Евлампиевич
1948—1950 Цветаева, Вячеслав Дмитриевич
1950—1954 Жадов, Алексей Семенович
1954—1968 Курочкин, Павел Алексеевич
1968—1969 Стученко, Андрей Трофимович
1969—1978 Радзиевский, Алексей Иванович
1978—1982 Мельников Павел Васильевич
1982—1985 Обатуров, Геннадий Иванович
1985—1991 Кончиц, Владимир Николаевич
1991 Лобов Владимир Николаевич
1992—1997 Утверждение, Федор Михайлович
1997—1998 Золотов, Леонид Сергеевич

Академияның бүләктәре

Ленин ордены (18.12.1934)^[2]

Октябрь Революцияһы ордены (8.12.1978)

Ҡыҙыл Байраҡ ордены (9.01.1922)

I дәрәжә Суворов ордены (21.02.1945)

сит дәүләттәрҙең ордендары

I дәрәжә Болгария Халыҡ Республикаһы ордены, (БХР, 3.11.1967)

Ҡыҙыл Байраҡ ордены (МХР, 5.12.1968)

Хәрби орден «Халыҡ һәм Ватан алдындағы хеҙмәте өсөн» алтын (ГДР, 1.03.1971)

Ҡыҙыл Байраҡ ордены (ВХР, 1.04.1975)

Дуҫлыҡ ордены (Вьетнам, 23.03.1977)

Ҡыҙыл Байраҡ ордены (ЧССР, 17.02.1978)

Польша Республикаһы алдындағы ҡаҙаныштары ордены (ПХР, 22.02.1978)

«22 июнь» ордены (НДРЙ, 1.09.1980)

Антонио Масео ордены (Куба, 22.01.1983)

Өҫтәмә мәғлүмәт

Специальный факультет Военной академии РККА имени М. В. Фрунзе
Военная академия Генерального штаба Вооружённых сил Российской Федерации
Категория: Выпускники Военной академии имени М. В. Фрунзе
Категория: Преподаватели Военной академии имени М. В. Фрунзе

Иҫкәрмәләр

↑ Архив Красной Армии ф. 4, оп. 11, д. 66, л. 284.
↑ Информация о награждениях академии орденами СССР и иностранных государств приведена по: Военная академия имени М. В. Фрунзе. — М.: Воениздат, 1988. — 294 с.

Әҙәбиәт

М. в. Фрунзе исемендәге хәрби академия: хәрби тарихын октябрь революцияһы һәм ленин ордендары, Осоусылар суворов ордены академияһы / [Овчаренко м. и., Н. С. Головко, Турат һ. и.; Ред. комис.: Бельский т. и др.]. — М.: Боевом, 1980. — 280 с., 41 ил л.; 22 ҡара — 50 000 дана тираж

Һылтанмалар

Ганин А. В. Закат Николаевской военной академии 1914—1922. М.: Книжница, 2014. 768 с.: ил.
Военная академия за пять лет, 1918—1923. Сб. М., 1923.
XV лет Краснознамённой Военной академии РККА им. М. В. Фрунзе, 1918—1933. — М., 1934. Архивная копия от 24 апреля 2014 на Wayback Machine
Густерин П. В. Восточный факультет Военной академии РККА им. М. В. Фрунзе.

[1] Архив Красной Армии ф. 4, оп. 11, д. 66, л. 284.

[2] Информация о награждениях академии орденами СССР и иностранных государств приведена по: Военная академия имени М. В. Фрунзе. — М.: Воениздат, 1988. — 294 с.

[1]

[2]