Үҫтем

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Устюмово битенән йүнәлтелде)
Ауыл
Устюмово
башҡ. Үҫтем
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Баҡалы районы

Ауыл биләмәһе

Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы

Координаталар

54°59′47″ с. ш. 53°43′25″ в. д.HGЯO

Беренсе мәртәбә телгә алынған

1786

Халҡы

179[1] кеше (2010)

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Почта индексы

452661

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 207 825 003

ОКТМО коды

80 607 425 111

Устюмово (Рәсәй)
Устюмово
Устюмово
Үҫтем (Башҡортостан Республикаһы)
Устюмово

Үҫтем (рус. Устюмово) — Башҡортостан Республикаһының Баҡалы районындағы ауыл. Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы биләмәһенә ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 179 кеше булған[2]. Почта индексы — 452661, ОКАТО коды — 80207825003.


Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Үҫтем ауылы Сөн ҡушылдығы Суҡай йылғаһы буйында, район үҙәге Баҡалы ауылынан 30 километр көньяҡта һәм Туймазы тимер юл станцияһынан 50 километр төньяҡта урынлашҡан[3].

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Үҫтем ауылына Бәләбәй өйәҙе Ҡырғыҙ улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә нигеҙ һалған. 1786 йылдан Үҫтем ауылы тураһында тәүге мәғлүмәт билдәле.

1859 йылға тиклем керҙәшлек килешеүе буйынса ауылға типтәрҙәр ҡатламы индерелгән.

1865 йылда 48 хужалыҡта 265 кеше йәшәгән.

Малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет, 2 һыу тирмәне булған.

1906 йылда мәсет, һыу тирмәне, бакалея кибете, запас иген һаҡлау мөгәзәйе булған[4].

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Үҫтем ауылында ҡырғыҙ ырыуы башҡорттары тоҡомдары йәшәй.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл 545
1920 йыл 26 август 523
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 555
1959 йыл 15 ғинуар 357
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 220
2002 йыл 9 октябрь 190
2010 йыл 14 октябрь 179 81 98 45,3 54,7

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Бөгөнгө ауыл[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Үҫтем ауылында Ҡамышлытамаҡ урта мәктәбе филиалы — башланғыс мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты бар[5].

Билдәле кешеләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Йылға урамы (рус.  Речная (улица)
  • Талип Нурҡаев урамы (рус.  Талипа Нуркаева (улица)
  • Үҙәк урам (рус.  Центральная (улица)[8]

.

Тирә-яҡ мөхит[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар, күлдәр:

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр, юл:

Таусыҡтар, түбәләр:

Тарихи ҡомартҡылар: * Ҡамышлытамаҡ ауыл Советы биләмәһендә Ҡамышлытамаҡ боронғо ҡәберлеге табылған[9].

1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7(рус.)
  • Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978–5–295–04683–4 (рус.)
  • Бакалинская земля: история и люди. — Уфа: ГУП РБ УПК, 2010. — 320 с.: ил.(урыҫ.)

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. Үҫтем // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  4. Үҫтем // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  5. Үҫтем // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
  6. ОНИ СТОЯЛИ У ИСТОКОВ СОЗДАНИЯ ЗЕМЛЯЧЕСТВА: МАРДАНОВ ЗИННУР ШАЙХУЛЛИНОВИЧ 2019 йыл 25 сентябрь архивланған.
  7. Бакалинская земля: история и люди. — Уфа: ГУП РБ УПК, 2010. — 320 с.: ил.(урыҫ.)
  8. Карта д. Устюмово. Улицы
  9. География Бакалинского района. Природа и население. Учебное пособие для 8 класса