Ғөбәйҙуллина Фәрзәнә Хәйбулла ҡыҙы

Ғөбәйҙуллина Фәрзәнә Хәйбулла ҡыҙы
Зат	ҡатын-ҡыҙ
Тыуған көнө	14 октябрь 1945({{padleft:1945|4|0}}-{{padleft:10|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (79 йәш)
Тыуған урыны	Ейәнсура районы, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Һөнәр төрө	шағир

Ғөбәйҙуллина Фәрзәнә Хәйбулла ҡыҙы (14 октябрь 1945 йыл) — башҡорт балалар яҙыусыһы, тәржемәсе һәм педагог-методист. 1996 йылдан Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2011), Рәсәй Федерацияһының халыҡ мәғарифы отличнигы (1993). Башҡортостан Республикаһының Һәҙиә Дәүләтшина исемендәге дәүләт премияһы (2021) һәм Көйөргәҙе районы хакимиәтенең Баязит Бикбай исемендәге премияһы (2014) лауреаты.

Биографияһы

Фәрзәнә Хәйбулла ҡыҙы Ғөбәйҙуллина 1945 йылдың 14 октябрендә Башҡорт АССР-ының Ейәнсура районы Мәзит ауылында тыуған.

Башланғыс белемде ауыл мәктәбендә ала. 1959 йылдан уҡыуын Өфө ҡалаһындағы 1-се интернат-мәктәптә дауам бара. Уны тамамлағас, Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия институтына уҡырға инә.

Юғары һөнәри белем алғас, ғаиләһе менән Стәрлетамаҡ районының Ишбарс ауылы мәктәбенә йүнәлтмә менән эшкә бара, унда балаларға рус теле һәм әҙәбиәтенән белем бирә.

1972 йылдан Ейәнсура районының «Октябрь байрағы» район гәзитендә әҙәби хеҙмәткәр булып эшләй.

1975 йылдан Күмертау ҡалаһының Маяҡ ҡасабаһындағы 8-се урта мәктәптә уҡытыусы булып эшләй. 1994 йылда уны Күмертауҙа асылған Мөхәммәт Исҡужин исемендәге 13-сө башҡорт урта мәктәбенә «Тормош һабаҡтары» предметын уҡытырға саҡыралар.

1997—2007 йылдарҙа Фәрзәнә Ғөбәйҙуллина Өфөлә Башҡортостан мәғарифты үҫтереү институтының өлкән ғилми хеҙмәткәре булып эшләй. 2007 йылдан Башҡортостан Республикаһы Яҙыусылар союзының өлкән әҙәби консультанты, 2012 йылдан рәйес урынбаҫары була.

Ижады

Фәрзәнә Ғөбәйҙуллина башлыса башҡорт балалар әҙәбиәте өлкәһендә ижад итә. 1993 йылда кескәйҙәр өсөн «Мәрйендәр» исемле тәүге шиғырҙар йыйынтығы донъя күрә. Артабанғы балалар өсөн ижад ителгән «Гөр-гөр-гөрөлдәк» (1995), «Серле ҡумта»(2001), «Беҙҙең байрамдар», «Башҡортомдан батыр юҡ икән», «Әсәй ҡояш икән…» һәм башҡа китаптарындағы төп тема — тыуған яҡты, тыуған халҡыңды һөйөү.

Әҙип — урта һәм өлкән йәштәге мәктәп балалары өсөн башҡорт балалар яҙыусыларының әҫәрҙәренән ике телдә: башҡорт һәм рус телдәрендәге ике томлыҡ "Балалар әҙәбиәте антологияһы"н төҙөүсе. Педагог-методист булараҡ, ул «Мәктәп сәхнәһе өсөн башҡорт халыҡ йола байрамдары, сценарийҙар, пьесалар» (2001), «Мин Башҡортостанда йәшәйем» (2000), «Тыуған яғым, һиңә дан йырлайым!» һәм башҡа методик ҡулланмалар төҙөп баҫтырып сығарҙы.

Яҙыусы башҡорт әҙиптәренең әҫәрҙәрен рус теленә тәржемә итеүсе тәржемәсе булараҡ та яҡшы билдәле. Уның тәржемәһендә Мөкәрәмә Садиҡова, Раил Байбулатов, Тамара Ғәниева, Рәшит Солтангәрәев, Факиһа Туғыҙбаева, Гөлнур Яҡупова, Нажиә Игеҙйәнова һәм башҡаларҙың әҫәрҙәре рус телендә донъя күрҙе.

Фәрзәнә Ғөбәйҙуллина шиғырҙарына Нурия Абдуллина, Артур Туҡтағолов, Зөһрә Фәйзуллина һәм башҡалар йырҙар яҙған.

2017 йылда Башҡортостандың Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһы тарафынан яҙыусының «Әсәйем ҡояш икән» (хикәйәләр, шиғырҙар, әкиәттәр. — Өфө, Китап, 2011. – 220 бит), «Дүртенсе мөғжизә» (шиғырҙар, әкиәттәр, хикәйәләр, пьесалар. — Өфө, Китап, 2015. — 244 бит.), «Балалар әҙәбиәте антологияһы», I том (Өфө, Китап, 2012. — 356 бит), «Балалар әҙәбиәте антологияһы», II том (Өфө, Китап, 2012. — 356 бит) китаптары Балалар һәм үҫмерҙәр өсөн әҙәбиәт, сәнғәт өлкәһендәге Һәҙиә Дәүләтшина исемендәге республика дәүләт премияһына тәҡдим ителде.

Башҡортостан Башлығының 2021 йылдың 1 мартындағы указы менән «Илебеҙ беҙҙең ожмахтай. Страна чудес» исемле китабы өсөн Фәрзәнә Ғөбәйҙуллинаға Һәҙиә Дәүләтшина исемендәге республика дәүләт премияһыһы бирелде.

Китаптары

• Мәрйендәр. Өфө, «Китап», 1993 й.;
• Гөр-гөр-гөрөлдәк. Өфө, «Китап», 1995 й.;
• Ҡурайһылыу. Өфө, «Китап», 1998 й.;
• Серле ҡумта. Өфө, «Китап», 2001 й.;
• Мин Башҡортостанда йәшәйем. Өфө, «Китап», 2007 й.;
• Тыуған яғым, һиңә дан йырлайым! Өфө, «Китап», 2007 й.;
• Башҡортомдан батыр юҡ икән. Өфө, «Китап», 2007 й.;
• Әсәйем ҡояш икән… Өфө, «Китап», 2011 й.;
• Мәктәп сәхнәһе өсөн башҡорт халыҡ йола байрамдары, сценарийҙар, пьесалар. Өфө, «Китап», 2011 й.;
• Дүртенсе мөғжизә. Өфө, «Китап», 2015 й.

Матбуғатта баҫылған мәҡәләләре

• Герой нового времени. Мир спасёт вера, утверждает автор трилогии «Покаяние распутника». «Республика Башкортостан» гәзите, 2016, 13 сентябрь.
• Белые тополя у родного дома. Рашит Султангареев любил детей и не любил громких слов. «Республика Башкортостан» гәзите, 2016, 20 май.
• «Мне бы превратиться в соловья...» Маленькую Катибу отец учил: «Коль любишь природу, даже камни раскроют тебе свою вековую тайну». «Республика Башкортостан» гәзите, 2012, 26 июнь.

Әҙип ваҡытлы матбуғатта

• Бүләкова Ғ. Фиҙаҡәрлек. «Башҡортостан» гәзите, 2017, 1 март.
• Хисамова М. Балалар донъяһына илһамлы сәйәхәт. — «Башҡортостан» гәзите, 2015 йыл, 3 ноябрь.
• Кинйәбаева Х. Тынғыһыҙлыҡ уның булмышы. — «Йәншишмә» гәзите, 2015 йыл, 23 октябрь;
• Сакмар Л. Курчалар идем аны... - "Өмет" гәзите, 2009 ел, 21 февраль;

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

• Башҡортостан Республикаһының Һәҙиә Дәүләтшина исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2021)
• Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2011)
• Рәсәй Федерацияһының халыҡ мәғарифы отличнигы (1993)

Көйөргәҙе районы хакимиәтенең Баязит Бикбай исемендәге премияһы (2014) лауреаты

Сығанаҡтар

• Писатели земли башкирской. Справочник / (сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина). Переработанное и дополненное второе издание. — Уфа: Китап, 2015. — 672 с. ISBN 978-5-295-06338-1 (рус.)
• Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с.  (рус.)

Һылтанмалар

• Ғөбәйҙуллина Фәрзәнә Хәйбулла ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 2 март 2021)