Эстәлеккә күсергә

Хорхе Луис Борхес

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Хорхе Луис Борхес
исп. Jorge Luis Borges
Рәсем
Ҡултамға
Зат ир-ат[1]
Гражданлыҡ  Аргентина
Тыуған ваҡыттағы исеме исп. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo
Вторая фамилия в испанском имени Асеведо[d]
Псевдоним B. Suarez Lynch һәм H. Bustos Domecq
Тыуған көнө 24 август 1899({{padleft:1899|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:24|2|0}})[2][3][4][…]
Тыуған урыны Буэнос-Айрес, Аргентина[5][6]
Вафат булған көнө 14 июнь 1986({{padleft:1986|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})[2][3][4][…] (86 йәш)
Вафат булған урыны Женева, Швейцария[5][7]
Үлем төрө тәбиғи үлем[d]
Үлем сәбәбе рак печени[d]
Ерләнгән урыны Кладбище Королей[d]
Ҡәбере һүрәте
Атаһы Хорхе Гильермо Борхес[d]
Әсәһе Леонор Рита Асеведо Суарес[d]
Бер туғандары Нора Борхес[d]
Хәләл ефете Elsa Astete Millán[d][8] һәм Мария Кодама[d][8]
Внебрачный партнёр Консепсьон Герреро[d]
Туған тел Испан теле
Яҙма әҫәрҙәр теле Француз теле һәм Испан теле
Һөнәр төрө тәржемәсе, китапханасы, әҙәби тәнҡитсе, сценарий яҙыусы, яҙыусы, шағир, публицист, эссеист, новеллист
Эш урыны Буэнос-Айрес университеты
Национальный университет Ла-Платы[d]
Национальная библиотека Аргентины[d]
Уҡыу йорто Колледж Кальвина[d]
Сәләмәтлек торошо Һуҡырлыҡ
Партнёр в спорте или профессии Биой Касарес, Адольфо[d]
Әҫәрҙәр исемлеге Библиография Хорхе Луиса Борхеса[d]
Архивы хранятся в Центр Гарри Рэнсома[d][9], Hesburgh Libraries Rare Books & Special Collections[d] һәм Albert and Shirley Small Special Collections Library[d][10]
Ойошма ағзаһы Америка сәнғәт һәм фәндәр академияһы[d], Бавария сәнғәт академияһы[d] һәм Американская академия искусств и литературы[d]
Жанр шиғриәт һәм эссе[d]
Йоғонто яһаусы Вергилий, Джозеф Конрад[d], Эдгар По, Оскар Уайльд, Платон, Киплинг Редьярд, Герберт Уэллс[d], Льюис Кэрролл, Джеймс Джойс, Гомер, Роберт Льюис Стивенсон[d], Маседонио Фернандес[d], Марсель Швоб[d] һәм Ганс Файхингер[d][11]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Большая почётная премия Аргентинского общества писателей[d] (1944)

премия «Форментор»[d] (1961)

 командор ордена Искусств и литературы рыцарь-командор ордена Британской империи командор ордена Солнца Перу великий офицер ордена «За заслуги перед Итальянской Республикой»

Иерусалим премияһы[d] (1971)

международная премия Альфонсо Рейеса[d] (1973)

 кавалер ордена Бернардо О’Хиггинса

премия Эдгара Аллана По[d] (1976)

почётный доктор Университета Париж IV Сорбонна[d] (1978)

 командорский крест ордена «За заслуги перед Федеративной Республикой Германия»

Всемирная премия фэнтези за заслуги перед жанром[d] (1979)

 премия «Мигель де Сервантес» командор со звездой ордена Исландского сокола

премия Чино дель Дука[d] (1980)

премия Бальцана[d] (1980)

 кавалер ордена Почётного легиона Большой крест ордена Альфонса X Мудрого кавалер Большого креста ордена «За заслуги перед Итальянской Республикой» великий офицер ордена Сантьяго

бриллиантовая премия Konex[d] (1984)

почётный доктор Университета Мурсии[d] (1985)

почётный доктор Папского католического университета Перу[d]

почётный доктор Университета Сан-Маркос[d]

премия Национального круга книжных критиков за критику[d]

 орден Альфонса X Мудрого орден Британской империи орден «За заслуги перед Итальянской Республикой» орден Искусств и литературы орден Исландского Сокола орден Солнца Перу орден Сантьяго орден «За заслуги перед Федеративной Республикой Германия» орден Бернардо О’Хиггинса
Тасуирлау биттәре ubu.com/film/borges.html
ubu.com/sound/borges.html
Изображение памятной доски
Изображается на The Books and the Night[d]
Вики-проект Проект:Математика[d]
Хеҙмәттәре тупланмаһы Хәҙерге сәнғәт музейы (Нью-Йорк)[12]
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]
Досье в Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы[d][13]
Авторҙың Викимилектәге ҡалыбы Jorge Luis Borges
 Хорхе Луис Борхес Викимилектә

Хо́рхе Луи́с Бо́рхес (исп. Jorge Luis Borges( audio); 24 август 1899 йыл, Буэнос-Айрес — 14 июнь 1986 йыл, Женева) — Аргентина прозаигы, шағир һәм публицист. Борхес бигерәк тә үҙенең прозаик фантазиялары менән билдәле. Уның әҫәрҙәре йыш ҡына йәшерен рәүештә фундаменталь фәлсәфәүи мәсьәләләр буйынса бәхәстәр һәм детектив йәки мажаралары тарихтарға ҡайтып ҡала.[14]. 1920-се йылдарҙа Латин Америкаһының испан телле поэзияһында авангардизмға нигеҙ һалыусы.

Биографияһы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бала сағы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Тулы исеме — Хорхе Франсиско Исидоро Луис Борхес Асеведо (исп. Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo), әммә, Аргентина йолалары буйынса, ул бер ваҡытта ла тулы исемен файҙаланмай. Үҙе әйтеүенсә, унда баск, андалуз, инглиз, португал, норманн һәм йәһүд ҡаны ағыуы ихтимал[15]. Ғаиләләрендә испан һәм инглиз телендә һөйләшәләр. Бәләкәй сағынан уҡ Хорхе шиғриәт менән мауыға, дүрт йәшендә уҡырға һәм яҙырға өйрәнә. 1905 йылда ул инглиз телен өйрәнә башлай. Киләһе йылына испан телендә үҙенең тәүге «La visera fatal» хикәйәһен яҙа.

Яҙыусының әсәһе Леонор Асеведо Суарес улы менән 99 йәшенә етеп вафат булғансы айырылмай (1975)

Борхес мәктәптә уҡыуын туғыҙ йәшендә шунда уҡ дүртенсе синыфтан башлай[16]. Малай өсөн был күңелһеҙ тәжрибә була, сөнки синыфташтары унан көлә, ә уҡытыусылар уны яңы бер нәмәгә лә өйрәтә алмай[17].

10 йәшендә Оскар Уайльдтың «Счастливый принц» әкиәтен тәржемә итә[18]. Үҙенең әҙәбиәткә килеүен ул былай тип һүрәтләй:

С самого моего детства, когда отца поразила слепота, у нас в семье молча подразумевалось, что мне надлежит осуществить в литературе то, чего обстоятельства не дали совершить моему отцу. Это считалось само собой разумеющимся (а подобное убеждение намного сильнее, чем просто высказанные пожелания). Ожидалось, что я буду писателем. Начал я писать в шесть или семь лет.

Европалағы тормошо

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1914 йылда ғаилә каникулға Европаға юллана. Әммә Беренсе донъя һуғышы башланыу сәбәпле Аргентинаға ҡайтыу кисектерелә, һәм улар Женевала туҡтала, Хорхе Луис һәм һеңлеһе Нора ошонда мәктәпткә бара. Ул француз телен өйрәнә һәм Женева колледжына уҡырға инеп, унда француз телендә шиғырҙар яҙа башлай[16]. 1918 йылда Хорхе Испанияға күсенә һәм шағирҙарҙың авангард төркөмөнә — ультраистарға ҡушыла. 1919 йылдың 31 декабрендә «Греция» тип аталған испан журналында Хорхе Луистың беренсе шиғыры баҫыла.

Аргентинаға ҡайтыуы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Адольфо Биой Касарес,
Виктория Окампо һәм Борхес (1935)

1921 йылда Аргентинаға ҡайтып, Борхес ультраизмды Буэнос-Айрес тураһындағы рифмалашмаған шиғырҙарында тормошҡа ашыра. Үҙенең иртә әҫәрҙәрендә үк ул эридициялы булыуы, телдәрҙе һәм философияны белеүе, һүҙ мәғәнәһен яҡшы тойомлауы менән айырылып тора[19]. Тыуған ҡалаһында ул матбуғатта баҫылыуын дауам итә, шулай уҡ үҙенең шәхси «Призма» журналын, һуңыраҡ «Проа» тигәнен булдыра.

1923 йылда Европаға барыр алдынан Борхес 33 шиғыр ингән «Жар Буэнос-Айреса» тип аталған тәүге шиғырҙар китабын нәшер итә, тышлығын һеңлеһе эшләй.

Ваҡыт үтеү менән Борхес шиғриәттән ситкә китә һәм «фантазиялы» проза яҙа башлай. Уның иң яҡшы әҫәрҙәренең күпселеге «Вымыслы» (Ficciones, 1944), «Хитросплетения» (Labyrinths, 1960) һәм «Сообщение Броуди» (El Informe de Brodie, 1971) тупланмаларына инә. «Смерть и буссоль» хикәйәһендә кеше интеллектының хаос менән көрәше криминаль тикшереү кеүек күҙ алдына баҫа; «Фунес, чудо памяти» хикәйәһе хәтирәләргә күмелгән кеше образын һүрәтләй, «юғары хәтерҙе» логик фекерләүгә ҡаршы ҡуя. Уйлап сығарылған ваҡиғаларҙың ысынбарлыҡ һөҙөмтәһе һөйләү эпизодына Аргентина тарихы һәм замандаш яҙыусыларының исемдәрен индереү, үҙ биографияһындағы факттарҙы яҡтыртыу аша өлгәшелә.

Испанияла бер йыл булғандан һуң Борхес Буэнос-Айресҡа күсенә һәм унда бер нисә баҫма матбуғат менән хеҙмәттәшлек итеп, йәш авангардистарҙың сағыу вәкиле булып таныла. Ультраизмдан ялҡап, ул метафизика һәм ысынбарлыҡ берләшкән яңы жанр барлыҡҡа килтерергә тырыша. Әммә фантастик һәм магик әҫәрҙәр яҙа башлап, был ниәтенән тиҙ һыуына. 1930 йылда Борхес 17 йәшлек яҙыусы Адольфо Биой Касарес менән таныша, артабан улар дуҫ ҡына түгел, бик күп әҫәрҙәрҙең авторҙаштары ла була[20].

1930 йылдарҙа Борхес Аргентина әҙәбиәте, сәнғәте, тарихы, киноһы буйынса бик күп эссе ижад итә, бер үк ваҡытта «El Hogar» журналында колонка алып бара, унда сит ил авторҙарының китаптарына рецензиялар, яҙыусыларҙың биографияларын яҙа. 1931 йылда Аргентинала Виктория Окампо нигеҙ һалған алдынғы әҙәби «Sur» журналы сыға башлау менән унда даими рәүештә баҫыла, Вирджиния Вульф әҫәрҙәрен тәржемә итә. 1937 йылда ул классик Аргентина әҙәбиәте анталогияһын нәшер итә. 1930 йылдан алып уйҙырма менән ысынбарлыҡты ҡуша, булмаған китаптарға рецензиялар яҙа һ.б.

1930 йылдар аҙағы Борхес өсөн ауыр була: тәүҙә ул өләсәһен һуңынан — атаһын ерләй. Шуға күрә ғаиләһен матди яҡтан тәьмин итеү уның елкәһенә төшә. Шағир Франсиско Луис Бернардес ярҙамында яҙыусы Буэнос-Айрестың Альмагро районындағы Мигель Кан китапханаһына һаҡлаусы булып урынлаша һәм ваҡытын шунда китап уҡып, китап яҙып үткәрә. Шунда башын ярып, саҡ сепсистан үлмәй ҡала. 1937—1946 йылдарҙа китапханасы булып эшләүен Борхес, шул ваҡытта уның тәүге шедеврҙары донъя күреүгә ҡарамаҫтан, һуңынан «туғыҙ бик бәхетһеҙ йыл» тип билдәләй.1946 йылда власҡа Хуан Доминго Перон килгәс, ул китапханалағы вазифаһынан бушатыла.

Хорхе Луис Борхес Адольфо Биой Касарес һәм Викторияның һеңлеһе Сильвина Окампо менән бергә 1940 йылда Фантастик әҙәбиәт анталогияһын һәм 1941 йылда Аргентина шиғриәте анталогияһын сығара. Биой Касарес менән бергә ул дона Исидро Пароди тураһында детектив хикәйәләр яҙа; улар матбуғатта «Бустос Домек» һәм «Суарес Линч» псевдонимы менән баҫыла. Борхестың «Ficciones» әҫәре Аргентина яҙыусылар союзының гран-приһына лайыҡ була. «Поэмы (1923—1943)» атамаһы аҫтында Борхес алдағы өс китабындағы шиғырҙарын Борхес «Sur» журналында һәм «La Nación» гәзитендә баҫтыра.

1944 йылдың авгусында Биой Касареста һәм Сильвины Окампола ҡунаҡта булғанда Борхес Эстель Канто менән таныша һәм ғашиҡ була. Эстель уны иң яҡшы әҫәрҙәренең береһе тип һаналған «Алеф» хикәйәһен яҙырға илһамландыра[21]. Әсәһенең ҡаршы булыуына ҡарамаҫтан, Борхес Эстелға тәҡдим яһай, әммә уларҙың никахы булмай, 1952 йылда мөнәсәбәттәре туҡтала[22].

1950 йылдар башында Борхес шиғриәткә кире ҡайта; был осор шиғарҙары элегия рәүешендә, классик нисбәттә рифмалап яҙылған. Уларҙа, башҡаларындағы кеүек үк, лабиринт, көҙгө һәм уҡып бөтөп булмаған китап итеп һүрәтләнгән донъя темалары өҫтөнлөк ала.

Аргентина президенты Артуро Фрондиси менән осрашыу, 1958

1950 йылдар башы Аргентинала һәм унан ситтә Борхестың һәләте танылыу менән билдәле. 1950 йылда Аргентина яҙыусылар союхы уны үҙенең рәйесе итеп һайлай. Был вазифала ул өс йыл эшләй. Парижда Борхестың тәүге французса тәржемәһе — «Вымыслы» (исп. Ficciones, 1944) донъя күрә. Шул уҡ ваҡытта Буэнос-Айреста кеше интеллектының хаос менән көрәше енәйәт тикшереүе кеүек һүрәтләнгән «Смерть и буссоль» әҫәре сыға. 1952 йылда яҙыусы Аргентина испандарының үҙенсәлеге тураһында «Язык аргентинцев» эссеһын баҫтыра. 1953 йылда «Алеф» тупланмаһындағы ҡайһы бер әҫәрҙәре «Хитросплетения» (фр. Labyrinths) китабында француз телендә донъя күрә. Шул уҡ йылда «Emecé» нәшриәте Борхестың тулы йыйынтығын сығара башлай. 1954 йылда режиссёр Леопольдо Торре Нильссон Борхес хикәйәһе буйынса «Дни ненависти» фтльмын төшөрә[23].

1955 йылда, Перон хөкүмәтен властан төшөргән хәрби түңкәрелештән һуң, Борхес Аргентина Милли китапханаһы директоры итеп тәғәйенләнә (һуҡырая башлаһа ла) һәм 1973 йылға тиклем ошо вазифаны биләй. Ошо уҡ йылдың декабрендә яҙыусы Аргентина әҙәбиәт академияһы ағзаһы итеп һайлана. Ул әүҙем яҙыша һәм Буэнос-Айрес университетының немец әҙәбиәте кафедраһында уҡыта.

1967 йылда Борхес йәшлек әхирәте, тол ҡалған Эльзе Эстете Мильанға өйләнә[24]. Әммә өс йылдан һуң айырылышалар[25].

1972 йылда Хорхе Луис Борхес АҠШ-ҡа бара, унда бик күп наградаларға лайыҡ була һәм бер нисә университетта лекциялар уҡый. 1973 йылда ул Буэнос-Айрестың почетлы гражданы исемен ала һәм Милли китапхана жиректоры вазифаһынан китә.

1975 йылда Борхестың ошо атамалағы әҫәре буйынса Эктора Оливерҙың «Мертвец» фильмы премьераһы булаю Шул уҡ йылда, 99 йәшендә яҙыусының әсәһе вафат була. Артабан уны сәфәрҙәрендә Мария Кодама оҙатып йөрөй. 1986 йылдың 26 апрелендә өйләнешәләр.

1979 йылда Борхес «Мигель де Сервантес» премияһын — испан телел илдәрҙә әҙәбиәт өлкәһендәге ҡаҙаныштар өсөн иң юғары награда ала.

Борхестың һуң яҙылған шиғырҙары «Делатель» (El Hacedor, 1960), «Хвала тени» (Elogia de la Sombra, 1969) һәм «Золото тигров» (El oro de los tigres, 1972) йыйынтыҡтарында донъя күрә. Уның үҙе тере ваҡыттағы һуңғы китабы «Атлас» (Atlas, 1985) — шиғырҙар, фантазиялар һәм юлъяҙмалар тупланмаһы була.

1986 йылда ул Женеваға күсенә һәм 14 июндә, 86 йәшендә бауыр яман шешенән һәм үпкә эмфиземаһынан вафат була[26]. 2009 йылдың февралендә Хорхе Луиса Борхестың ҡалдыҡтарын Буэнос-Айресҡа Реколета зыяратына күсереп ерләү тәҡдиме була, әммә мәрхүмдең тол ҡатыны ҡырҡа ҡаршы булғанлыҡтан, был тәҡдим тормошҡа ашырылмай[27][28].

Ижады

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Борхес — яңы Латин Америкаһы әҙәбиәте классиктарының һәм уға нигеҙ һалыусыларҙың береһе[29]. Уның ижады метафизикалы, фантазия һәм шиғри ысулдарҙы берләштерә. Борхес хәҡиҡәтте эҙләүҙе перспективаһыҙ тип иҫәпләй, шуға уның ижад темаларында донъяның ҡапма-ҡаршылығы, ваҡыт, яңғыҙлыҡ, кеше яҙмышы, үлем киң сағыла. Уның ижад теленә юғары һәм киң ҡатлам мәҙәниәте, метафизик үҙенсәлек һәм ул замандағы Аргентина мәҙәниәте ысынбарлығының үрелеп барыуы хас (мәҫәлән, мачо культы)[30]. Уның прозалағы ик йыш мажара йәки детектив тарихҡа әйләнеп киткән фантазиялары етди философик һәм фәнни проблемалар тураһындағы уйҙарын йәшерә; үҙенең иртә ижадында уҡ автор эрудицияһы һәм күп тел белеүе менән айырылып тора[19]. Ул хәҡиҡәт һәм уйҙырма араһында сығыш яһай, бик йыш мистикаға бара: булмаған әҫәрҙәргә, уйлап сығарылған биографияларға һәм мәҙәниәттәргә һылтанма яһай[29][31]. Борхес Марсель Пруст менән бер рәттән XX быуатта кеше хәтере проблемаһына мөрәжәғәт иткән яҙыусы тип һанала[32].

Борхес әҙәбиәттең бик күп жанрҙарына — абсурдтан алып фәнни фантастикағаса ҙур йоғонто яһай; уның йоғонтоһо тураһында Курт Воннегут, Филлип Дик һәм Станислав Лем кеүек бөйөк яҙыусылар белдерә[29].

Вафатынан һуң

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Лиссабонда Борхес һәйкәле

2008 йылдаЛиссабонда Борхесҡа һәйкәл асыла. Яҡташы, әҙәбиәтсе Федерико Брук эскизы буйынса ҡойолған композиция, автор фекеренсә, тәрән симолик мәғәнәгә эйә. Ул гранит монолитты тәшкил итә, уға Борхестың бронза усы баҫылған. 1980 йылдарҙа яҙыусының усының өлгөһөн баҫтырып алған скульптор фекеренсә, ул ижадсының үҙен һәм уның «шиғри рухын» символлаштыра. Ҡала уртаһындағы парктарҙың береһендәге монументты асыуҙа яҙыусы исемендәге фонд етәксеһе булған тол ҡатыны Мария Кодама, Португалия мәҙәниәтенең билдәле эшмәкәрҙәре, шул иҫәптән Жозе Сарамаго ҡатнаша.

Борхес архивы Техас университетының Гарри Рэнсом үҙәгендә һаҡлана[33].

Борхес һәм башҡа сәнғәт әһелдәренең ижады

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Броуди хәбәрҙәре
Юльарыҫ алтыны

1965 йылда Астор Пьяццолла Хорхе Луис Борхес менән хеҙмәттәшлек итә, уның шиғырҙарына көй яҙа.

Борхес әҫәрҙәре буйынса 30-ҙан ашыу фильм төшөрөлгән[34]. Улар араһында — Уго Сантьягоның «Вторжение» (1969), Бернардо Бертолуччиҙың «Стратегия паука» (1970) фильмжары.

1987 йылда Х. Л. Борхестың «Евангелие от Марка» әҫәре буйынса «Гость» (режиссёры — А. Кайдановский]]) фильмы төшөрөлә.

Аргентина кинорежиссёры Хуан Карлос Десанстың «Любовь и страх» (2001) фильмында Борхеса ролен билдәле актёр Мигель Анхель Сола башҡара.

Чили яҙыусыһы Володя Тейтельбойм «Два Борхеса» тип аталған биографик китап яҙа.

Танылыуы һәм наградалары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Борхестың ҡәбере
Королдәр зыяраты, Женева

Борхес бер нисә милли һәм халыҡ-ара әҙәби премиялар бирелә, шул иҫәптән:

  • 1944 — Аргентина яҙыусылары ассоциацияһының гран-приһы
  • 1956 — Аргентинаның әҙәбиәт буйынса дәүләт премияһы
  • 1961 — Халыҡ-ара нәшриәт премияһы «Форментор» (Сэмюэл Беккет менән берлектә)
  • 1962 — Аргентина сәнғәтенең Милли фонды премияһы
  • 1966 — Мадоннина, Милан
  • 1970 — Лати Америкаһының (Бразилия) әҙәби премияһы, Нобель премияһына кандидат итеп тәҡдим ителә
  • 1971 — Иерусалим әҙәби премияһы
  • 1973 — Альфонсо Рейес премияһы (Мексика)
  • 1976 — Эдгар Аллан По премияһы
  • 1979 — Сервантес премияһы (Херардо Диего менән берлектә) — испан телле илдәрҙә әҙәбиәт өлкәһендә иң абруйлы награда
  • 1979 — Бөтә донъя фэнтези премияһы
Парижда
Beaux-Arts 13 адресы буйынса, 1977—1984 йылдарҙа яҙыусы йәшәгән йортта иҫтәлекле таҡтаташ
  • 1980 — Халыҡ-ара Чино дель Дук премияһы
  • 1980 — Бальцана премияһы — фән һәм әҙәбиәттә юғары ҡаҙаныштарға өлгәшкән өсөн халыҡ-ара премия
  • 1981 — Итальян республикаһы, «Ольин Йолицли» премияһы (Мексика)
  • 1981 — Фэнтези жанрындағы әҫәрҙәр өсөн Балрог премияһы. Махсус награда
  • 1983 — Т. С. Элиот премияһы (АҠШ)
  • 1985 — Премия Этрурия премияһы
  • 1999 — АҠШ-тың ҙәби тәнҡитселәре премияһы

Борхес Италияның (1961, 1968, 1984), Францияның (, 1962, 1983), Перуҙың (1965), Чилиҙың (1976), ГФР-ҙың (1979), Исландияның (1979), Британияның (1965), Испанияның (1983), Португалияның (1984) юғары ордендарына лайыҡ була. 1979 йылда француз академияһы уны алтын миҙал менән бүләкләй. Ул Америка сәнғәте һәм фәне академияһы ағзаһы (1968), донъяның алдынғы университеттарының почетлы докторы итеп һайлана. 1990 йылда асылған астероидтарҙың береһе уның исем менән атала 11510 Borges.

Китаптары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Төп мәҡәлә: Хорхе Луис Борхес библиографияһы
  • Fervor de Buenos Aires (1923) / Жар Буэнос-Айреса
  • Luna de enfrente (1925) / Луна напротив
  • Inquisiciones (1925) / Расследования
  • El tamaño de mi esperanza (1926) / Размеры моей надежды
  • El idioma de los argentinos (1928) / Язык аргентинцев
  • Cuaderno San Martín (1929) / Тетрадь площади Сан-Мартин
  • Evaristo Carriego (1930) / Эваристо Каррьего
  • Discusión (1932) / Обсуждение
  • Historia universal de la infamia (1935) / Всеобщая история бесчестия
  • Historia de la eternidad (1936) / История вечности
  • La biblioteca de Babel (1941) / Вавилонская библиотека
  • Ficciones (1944) / Вымыслы
  • Artificios (1944) / Изобретения
  • El Aleph (1949) / Алеф
  • Otras inquisiciones (1952) / Новые расследования
  • El Hacedor (1960) / Делатель
  • El otro, el mismo (1964) / Другой, тот же самый
  • Para las seis cuerdas (1965) / Для шести струн
  • Elogio de la sombra (1969) / Похвала тени
  • El informe de Brodie (1970) / Сообщение Броуди
  • El oro de los tigres (1972) / Золото тигров
  • El libro de arena (1975) / Книга песка
  • La rosa profunda (1975) / Сокровенная роза
  • La moneda de hierro (1976) / Железная монета
  • Historia de la noche (1977) / История ночи
  • Siete noches (1980) / Семь вечеров
  • La cifra (1981) / Тайнопись
  • Nueve ensayos dantescos (1982) / Девять эссе о Данте
  • La memoria de Shakespeare (1983) / Память Шекспира
  • Atlas (1984) / Атлас
  • Los conjurados (1985) / Заговорщики

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Record #88919448 // VIAF (билдәһеҙ) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
  2. ↑ 2,0 2,1 Jorge Luis Borges // Find a Grave (ингл.) — 1996.
  3. ↑ 3,0 3,1 Jorge Luis Borges // todotango.com (исп.)
  4. ↑ 4,0 4,1 Jorge Luis Borges // Internet Speculative Fiction Database (ингл.) — 1995.
  5. ↑ 5,0 5,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118513532 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
  6. ↑ Борхес Хорхе Луис // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  7. ↑ Bibliothèque nationale de France Record #11892985q // BnF catalogue général (фр.) — Paris: BnF.
  8. ↑ 8,0 8,1 http://www.me.gov.ar/efeme/jlborges/familia.html
  9. ↑ https://norman.hrc.utexas.edu/fasearch/findingAid.cfm?eadid=00629
  10. ↑ https://search.lib.virginia.edu/sources/uva_library/items/as:3r1215
  11. ↑ Bouriau C. Alfred Adler et la philosophie — Б. 131. — ISBN 978-2-406-11001-9
  12. ↑ https://www.moma.org/artists/11961 (ингл.)
  13. ↑ https://data.performing-arts.ch/a/512c86f5-1738-49d3-9b89-d98b784e03c9 / под ред. Швейцария башҡарыу сәнғәте архивы
  14. ↑ Статья «Борхес, Хорхе Луис» энциклопедии «Кругосвет»
  15. ↑ Интервью с Антонио Каррисо
  16. ↑ 16,0 16,1 (1899-1923). Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 1 февраль 2013 года. 2007 йыл 12 декабрь архивланған.
  17. ↑ Pascual, A.M. 2000. Jorge Luis Borges. Editorial Océano, S.L., Barcelona. ISBN 84-494-1810-0, p.21.
  18. ↑ Fundación Konex. Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 2 апрель 2003 года.
  19. ↑ 19,0 19,1 Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Krugosvet төшөрмәләре өсөн текст юҡ
  20. ↑ (1924-1930). Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 1 февраль 2013 года. 2012 йыл 11 октябрь архивланған.
  21. ↑ (1941-1950). Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 1 февраль 2013 года. 2012 йыл 11 октябрь архивланған.
  22. ↑ Página/12 :: radar. Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 1 февраль 2013 года.
  23. ↑ (1951-1960). Дата обращения: 8 февраль 2013. Архивировано 10 февраль 2013 года. 2013 йыл 7 май архивланған.
  24. ↑ Marcos Gabriel Vanzini. 2011. Historias Curiosas de Templos de Buenos Aires. Editor Gob Ciudad de Buenos Aires, 215 pp. ISBN 9876730053
  25. ↑ Ministerio de Educación de la Nación. Subsecretaría de Coordinación Administrativa. Efemérides Culturales Argentinas. Jorge Luis Borges: familia. 2009 йыл 21 февраль архивланған.
  26. ↑ Jorge Luis Borges murió ayer en Ginebra | Edición impresa | EL PAÍS. Дата обращения: 31 ғинуар 2013. Архивировано 1 февраль 2013 года.
  27. ↑ http://www.gacetaeditorial.com/2009/02/un-proyecto-para-repatriar-los-restos.html(недоступная ссылка)
  28. ↑ Borges Seguirá En Ginebra. Дата обращения: 28 ғинуар 2013. Архивировано из оригинала 28 июнь 2012 года.
  29. ↑ 29,0 29,1 29,2 Борхес — статья из «Энциклопедии Фантастики»
  30. ↑ Борхес 2017 йыл 7 ноябрь архивланған. // Лексикон нонклассики. Художественно-эстетическая культура XX века.. В. В. Бычков. 2003.
  31. ↑ Многомерный мир Хорхе Луиса Борхеса // МИФ, РЕАЛЬНОСТЬ, ЛИТЕРАТУРА X. Л. БОРХЕС, И. КАЛЬВИНО, А. БАРИККО, Г. МАРКЕС, X. КОРТАСАР, А. КАРПЕНТЬЄР
  32. ↑ Переходцева О. В. Память и нарратив в современной английской литературе
  33. ↑ Ransom Center Acquires Rare Archive of Jorge Luis Borges. Harry Ransom Center. The University of Texas at Austin (7 апрель 1999). Архивировано 27 ноябрь 2014 года. 2014 йыл 27 ноябрь архивланған.
  34. ↑ imdb.com. Jorge Luis Borges. Дата обращения: 6 февраль 2010. Архивировано 21 август 2011 года.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
q: Хорхе Луис Борхес Викиөҙөмтәлә
s: Хорхе Луис Борхес Викикитапханала
commons: Хорхе Луис Борхес Викимилектә
n: Хорхе Луис Борхес Викияңылыҡтарҙа



Был яҙыусы тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Хорхе_Луис_Борхес&oldid=1263533» битенән алынған