Ҡалмыҡ дәүләт университеты
| Ҡалмыҡ дәүләт университеты | |
| Нигеҙләү датаһы | 1970 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Элиста |
| Баш компания (ойошма, предприятие) | Рәсәй Федерацияһының Фән һәм юғары белем биреү министрлығы[d][1] |
| Штаб-фатирҙың урынлашыуы | Элиста, Рәсәй |
| Рәсми сайт | kalmsu.ru |
| Ойошма хеҙмәткәрҙәре категорияһы | Категория:Преподаватели Калмыцкого государственного университета[d] |
 | |
 Ҡалмыҡ дәүләт университеты Викимилектә | |
Б. Б. Городовиков исемендәге Ҡалмыҡ дәүләт университеты — Ҡалмыҡ Республикаһының юғары уҡыу йорто. 2017 йылдың апрелендә төбәк терәк университеттарының[2]береһенә әйләнә.
Университеттың беренсе корпусы (1932) — Элистала һаҡланып ҡалған һуғышҡа тиклем ҡоролған биналарҙың береһе һәм федераль әһәмиәтендәге мәҙәни мираҫ объекты булып тора.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Университет 1970 йылда Ҡалмыҡ педагогия институты базаһында барлыҡҡа килгән. 1971 йылда биналар комплексы төҙөлә башлай. 1975 йылда тәүге сығарылыш була.
1991 йылда булдырылды:
- халыҡ хужалығы белгестәрен яңынан әҙерләү һәм уларҙың квалификацияһын күтәреү тармаҡ-ара үҙәге.
- аспирантура.
1992 йылда ҡалмыҡ теле һәм әҙәбиәте тергеҙеү һәм үҫтереү үҙәге ойошторола.
2000 йылда юғары уғыу йотоноң 30 йыллығы уңайынан Ҡалмыҡ дәүләт университеты Ҡалмыҡ Республикаһы Президентының Почёт грамотаһы менән бүләкләнде.
Университет бөгөн
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Университет составына 10 факультет һәм ҡалмыҡ филологияһы һәм шәрҡиәт ғилеме институты инә. 22 юғары белем специальносы, 20 бакалавриат йүнәлеше, 13 магистратура йүнәлеше һәм 18 урта һөнәри белем биреү специальностары буйынса әҙерлек студенттар тормошҡа ашырыла.
Уҡыу формаһы — көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу. Әлеге ваҡытта көндөҙгө уҡыуҙа 1878 бакалавр, 1618 белгес, 213 магистрант, урта профессиональ белем биреү программаһы буйынса — 615, Башантин колледжында — 492, 75 аспирант, 12 докторант уҡый. Ситтән тороп уҡытыу формаһында — 1183 бакалавр, 2048 белгес, 31 аспирант, Башатин колледжында һәм урта профессиональ белем биреү программаһы буйынса 312 һәм 258 студент шөғөлләнә. Дөйөм алғанда, бөгөнгө көндә Ҡалмыҡ дәүләт университетында 8897 студент уҡый. Университет халыҡ хужалығының төрлө тармаҡтары өсөн белгестәр әҙерләү һәм ҡайтанан әҙерләү системаһында, вуз һәм академик фәндәрҙең интеграцияһында, шулай уҡ ҡалмыҡ теле һәм мәҙәниәтен тергеҙеү эшендә мөһим урын биләй.
Ҡалмыҡ дәүләт университетының Элиста ҡалаһында 7 уҡыу корпусы, Башантин колледжы (филиалы) бар. Университет 12 фәнни-мәғариф үҙәгенә, ғилми китапханаға, ғилми-тикшеренеү лабораторияларына эйә.
фәнни форум үткәреү өсөн майҙансыҡ булып тора Ҡалмыҡ дәүләт университеты фәнни форумдар, киң даирә мәсьәләләренә, экология проблемаларына, гуманитар тикшеренеүҙәргә, юғары һәм урта белем, монгол теле ғилеме һәм шәрҡиәт, этнопедагогика, будда мәҙәниәте һәм репрессияланған халыҡтарға арналған халыҡ-ара һәм бөтә рәсәй конференцияларын уҙғарыу майҙансығы булып тора.
Ҡалмыҡ дәүләт университеты Азия, Европа һәм Американың алдынғы юғары уҡыу йорттары менән хеҙмәттәшлек итә. Ҡалмыҡ дәүләт университеты — Рәсәй, Ҡаҙағстан, Әзербайжан, Төркмәнстан, Иран кеүек илдәрҙең 46 университетын һәм фәнни-тикшеренеү институттарын берләштергән Каспий буйы илдәренең дәүләт университеттары халыҡ-ара ассоциацияһы ойоштороусыһы һәм әүҙем ағзаһы[3].
Ҡалмыҡ дәүләт университетында 500-ҙән ашыу сит ил: Бенин, Конго, Мали, Гана, Ҡытай, Монголия, Ҡаҙағстан, Грузия, Әзербайжан, Тажикстан, Ҡырғыҙстан, Төркмәнстан, Ираҡ, Шри-Ланка, Вьетнам, Германия, Литва, АҠШ[4], Үзбәкстан, Македония, Болгария, Һиндостан, Афғанстан, Индонезия, Көньяҡ Корея, Кот-д ' Ивуар һ. б. студенттар уҡый.
Структураһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- АГРАР ФАКУЛЬТЕТЫНДА (декан — а натыров К.)
- Агрономия кафедраһы
- Зоотехния кафедраһының
- Ауыл хужалығы продукцияһын эшкәртеү һәм аграр технологиялар кафедраһы
- ГУМАНИТАР ФАКУЛЬТЕТЫ (декан — ер убушай Н.)
- Дөйөм тарих кафедраһы
- Рәсәй тарихы кафедраһы
- Рус теле һәм дөйөм тел ғилеме кафедраһы
- Урыҫ һәм сит ил әҙәбиәте кафедраһы
- Кафедра сит телдәрҙә һәм дөйөм лингвистикала
- Герман филологияһы кафедраһы
- ВОСТОКОВЕДЕНИЕ ҺӘМ ҠАЛМЫҠ ФИЛОЛОГИЯ ИНСТИТУТЫ (директоры — М. Лиджиев А.)
- Ҡалмыҡ теле кафедраһы һәм монголистика
- Ҡалмыҡ әҙәбиәте һәм журналистика кафедраһы
- Кафедра сит телде, ара коммуникациялар һәм регионоведение
- Философия һәм культурология кафедраһы
- ИНЖЕНЕР-технология факультеты (декан — В Эвиев А.)
- Кафедра агроинженерия
- Природообустройство һәм тирә-яҡ мөхитте һаҡлау кафедраһы
- Сәнәғәт һәм гражданлыҡ төҙөлөшө кафедраһы
- ФАКУЛЬТЕТЫНДА МАТЕМАТИКА, мәғлүмәти технологиялар ҺӘМ ФИЗИКА (декан — ер сумьянов В.)
- Алгебра һәм анализ кафедраһы
- Математика һәм информацион технологиялар кафедраһы
- Теоретик физика кафедраһы
- Дөйөм һәм эксперименталь физика кафедраһы
- УРТА ПРОФЕССИОНАЛЬ белем биреү ФАКУЛЬТЕТЫНДА (декан — Э Нюденов К.)
- Общетехнический бүлеге
- Педагогик бүлеге
- Социаль-иҡтисади бүлеге
- Биология һәм ПЕДАГОГИК белем биреү ФАКУЛЬТЕТЫНДА (декан — з кекеево О.)
- Химия кафедраһы
- Дөйөм биология һәм физиологияһы кафедраһы
- Ботаника һәм зоология кафедраһы
- Физик тәрбиә кафедраһы һәм медик-биологик дисциплиналары
- Физик культура кафедраһы
- Психология кафедраһы
- Педагогика кафедраһы
- Идара итеү һәм хоҡуҡ ФАКУЛЬТЕТЫ (декан — В Басанов В.)
- Дәүләт һәм муниципаль идара итеү һәм хоҡуҡ кафедраһы
- Граждандар хоҡуғы һәм процесы кафедраһы
- Енәйәт хоҡуғы һәм процесы кафедраһы
- Дәүләт һәм хоҡуҡ теорияһы кафедраһы
- Иҡтисад факультеты (декан — Э Мантаев И..)
- Иҡтисад һәм предприятиела идара итеү кафедраһы
- Эконометрика һәм иҡтисад теорияһы кафедраһы
- Финанстар кафедраһы, иҫәбе һәм хужалыҡ эшмәкәрлеген анализлау
- Сит ил граждандарын әҙерләү һәм уҡыу ФАКУЛЬТЕТЫНЫҢ (декан — л староверкин А.)
- Урыҫ телен сит тел булараҡ уҡытыу һәм сит ил граждандары кафедраһы
- ӨҪТӘМӘ ПРОФЕССИОНАЛЬ белем биреү ФАКУЛЬТЕТЫНДА (декан — Очир-т горяев Б)
Ректорҙары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Орлов, Джала Дарбакович
- Борликов Герман Манджиевич (1990 йылдан талып2011 йылға тиклем)— педагогия фәндәре докторы, профессор, рәсәй федерацияһы юғары мәктәбенең атҡаҙанған хеҙмәткәрҙәре.
- Сапаев Бадма Катинович (менән 21 ғинуарҙан 2011 йылдан әлеге көнгә тиклем) — педагогия фәндәре кандидаты, ҡалмыҡ республикаһы халыҡ хужалығының атҡаҙанған хеҙмәткәре.
Билдәле уҡытыусылар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Биткеев, Николай Цеденович — ғалим-шәрҡиәт белгесе, фольклорсы, әҙәбиәт белгесе, 1996 й. университетта уҡыта.
- Цуцкин Евгений Васильевич — география фәндәре кандидаты, 1974—1980 йй. СССР тарихы кафедраһы ассистенты, тарих-филология факультеты деканы урынбаҫары
- Эрдниев Пюрвя Мучкаевич — педагог, математик-методист, Рәсәй мәғариф академияһы академигы (1989), РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре, Ҡалмыҡ Республикаһының почётлы гражданы.
- Рассадин Валентин Иванович, филология фәндәре докторы, профессор, РАЕН академигы, РФ-ның, Бүрәт АССР-ының, Ҡалмыҡ Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре, республикаһы, фин-уғыр ғилми йәмғиәтенең (Хельсинки ҡалаһы) сит ил ағза-корреспонденты, Монголия фәненең почётлы хеҙмәткәре, Бүрәт дәүләт университетының атҡаҙанған профессоры, Рәсәй Фәндәр академияһы ИМБТ СО почётлы докторы (Улан-Удэ ҡалаһы), Монголия фәндәр академияһының почётлы докторы, Гурван эрдэни университетының атҡаҙанған профессоры, РФ юғары мәғарифының почётлы хеҙмәткәре һ. б.
Почётлы профессорҙар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Далай-лама XIV
- Мәскәү һәм Бөтә Русь патриархы Алексий II
- Ҡалмыҡ халыҡ шағиры Д. Н. Кугультинов
- скульптор Э. И. Неизвестный.
- Мәскәү дәүләт университетының политология факультеты деканы А. Ю. Шутов
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Официальный сайт
- Университет в справочнике «Высшее профессиональное образование в России»(недоступная ссылка)
- КГУ на сайте «Путеводитель по Калмыкии»
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Единый Государственный Реестр Юридических Лиц, ЕГРЮЛ
- ↑ Список опорных вузов в России пополнили 22 региональных университета // Интерфакс, 18.04.2017
- ↑ Страны-члены Ассоциации Государственных Университетов Прикаспийских Стран 2013 йыл 1 май архивланған.
- ↑ Международный отдел 2017 йыл 14 июнь архивланған.