Будья Вәрәш

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Будья Вәрәш
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Яңауыл районы

Координаталар

56° с. ш. 55° в. д.HGЯO

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

02, 102

ОКАТО коды

80 259 880 002

ОКТМО коды

80 659 480 106

Картаны күрһәтергә/йәшерергә
Будья Вәрәш (Рәсәй)
Будья Вәрәш
Будья Вәрәш
Будья Вәрәш (Башҡортостан Республикаһы)
Будья Вәрәш

Будья Вәрәш (рус. Будья Варяш) — Башҡортостандың Яңауыл районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 166 кеше[1]. Почта индексы — 452818, ОКАТО коды — 80259880002.

Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Халыҡ иҫәбе
2002[2]2009[2]2010[3]
201188166

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Вәрәш йылғаһы буйында урынлашҡан[4]. Расстояние до:[5]

  • Район үҙәгенә тиклем (Яңауыл): 39 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Иҫке Вәрәш): 1 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Яңауыл): 39 км

Ауыл тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауылға 1627 йылда Уҫы даруғаһында Вәрәш исеме менән яһаҡлы удмурттар нигеҙ һалған, 1748 йылда ауылда 98 ир-ат иҫәпләнгән. 1859 йылда бында 32 йорт хужалығында 183 удмурт йәшәгән.[6][7]

1870 йылда Өфө губернаһы Бөрө өйәҙенең 2-се станы Будья Вәрәш ауылында 28 йорт хужалығы һәм 187 кеше (90 ир-ат һәм 97 ҡатын-ҡыҙ) иҫәпләнгән, барыһы ла удмурттар. Халыҡ ауыл хужалығынан тыш, умартасылыҡ һәм йөк ташыу менән шөғөлләнгән.[8]

1896 йылда Бөрө өйәҙе VII станы Ҡыҙылъяр улусы Будзи-Вәрәш ауылында — 53 йорт хужалығында 351 кеше (176 ир-ат, 175 ҡатын-ҡыҙ) йәшәгән.[9]

1906 йылда 412 кеше йәшәгән, һыу тирмәне, аҙыҡ-түлек магазины булған.[6]

1920 йылда, рәсми мәғлүмәттәр буйынса, ауылда 78 йорт хужалығында 431 кеше йәшәй (199 ир-ат, 232 ҡатын-ҡыҙ)[8], Ауыл хужалығы иҫәбе буйынса — 77 хужалыҡта 477 кеше, бөтәһе лә тиерлек — удмурт мәжүсиҙәре.[10], по данным подворного подсчета — 477 жителей в 77 хозяйствах, почти все — удмурты-язычники[11].


1926 йылда ауыл Башҡорт АССР-ының Бөрө кантоны Ҡыҙылъяр улусына ҡарай.[10]

1930 йылда «Боевик» колхозы ойошторола, 1937 йылда «Хрущев» колхозы составына инә.[12] 1939 йылда ауыл халҡы 373 кеше тәшкил итә, 1959 йылда — 305 кеше.[6]

1982 йылда халыҡ һаны яҡынса 230 кеше тәшкил итә.[4]

1989 йылда 203 кеше (83 ир-ат, 120 ҡатын-ҡыҙ).[13]

2002 йылда 201 кеше (85 ир-ат, 116 ҡатын-ҡыҙ), күпселек удмурттар (99 %).[2]

2010 йылда 166 кеше (78 ир-ат, 88 ҡатын-ҡыҙ).[3]

Билдәле шәхестәр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  2. 2,0 2,1 2,2 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
  3. 3,0 3,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  4. 4,0 4,1 Лист карты O-40-135. Масштаб: 1 : 100 000. Состояние местности на 1982 год. Издание 1984 г.
  5. Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
  6. 6,0 6,1 6,2 Будья Варяш в Башкирской энциклопедии. Дата обращения: 26 июль 2018. Архивировано из оригинала 24 декабрь 2019 года. 2019 йыл 24 декабрь архивланған.
  7. Асфандияров
  8. Списки населённых мест Российской империи. Вып. 45: Уфимская губерния: по сведениям 1870 года. / обраб. В. Зверинским. — СПб.: Центр. стат. ком. Мин. внутр. дел, 1877. — С. 72. — 195 с.
  9. Полный список населённых мест Уфимской губернии / под ред. Н. А. Озерова. — Уфа: Типография Губернского Правления, 1896. — С. 198. — 534 с.
  10. 10,0 10,1 Населённые пункты Башкортостана. Часть III, Башреспублика, 1926 / А. А. Хисматуллин. — Уфа: Китап, 2002. — С. 88. — 400 с. — ISBN 5-295-03091-1.
  11. М. И. Роднов. Население Уфимской губернии по переписи 1920 года: этнический состав. — М.: Институт этнологии и антропологии РАН, 2014. — С. 78. — 178 с. — ISBN 978-5-4211-0106-2.
  12. История Староваряшского сельсовета 2018 йыл 26 июль архивланған.
  13. Населённые пункты Республики Башкортостан (по данным переписи 2002 года). Статистический сборник. — Уфа: Башкортостанстат, 2005. — С. 136. — 138 с.
  14. Юбилейная жатва председателя. Газета «Республика Башкортостан», 2011, 23 августа(недоступная ссылка) (рус.) (Тикшерелеү көнө: 25 ғинуар 2018)
  15. Владимир Камиуллин: в числе лучших аграриев страны. Газета «Янаульские зори», 2016, 19 октября (рус.) (Тикшерелеү көнө: 25 ғинуар 2018)