Искәндәрова Хәнифә Сиражи ҡыҙы

	Искәндәрова Хәнифә Сиражи ҡыҙы
Тыуған көнө	20 март 1928
Тыуған урыны	Башҡорт АССР-ы Мәсәғүт кантоны Яхъя ауылы
Вафат булған көнө	4 сентябрь 2020 (92 йәш)
Вафат булған урыны	Өфө ҡалаһы
Гражданлығы	СССР; Рәсәй Федерацияһы
Эшмәкәрлеге	уҡытыусы
	Хата: беренсе юлда рәсем күрһәтелгән булырға тейеш.
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Википедияла Искәндәров фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Искәндәрова Хәнифә Сиражи ҡыҙы (20 март 1928 йыл — 4 сентябрь 2020 йыл) — өс тиҫтә ярым йылдан артыҡ Салауат районы Арҡауыл урта мәктәбендә (бөгөн (Айҙар Байыҡ) исемендәге мәктәп) биология фәненән белем биргән хаҡлы ялдағы уҡытыусы, Социалистик Хеҙмәт Геройы (1968), СССР-ҙың халыҡ уҡытыусыһы (1982), РСФСР мәктәптәренең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1967), СССР-ҙың VIII (1970—1974)^[2] һәм IX (1974—1979)^[3] саҡырылыш Юғары Советы депутаты, КПСС-тың XXIV съезы (1971) һәм Уҡытыусыларҙың беренсе Бөтә Союз съезы (1968) делегаты. Салауат районының почётлы гражданы.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәнифә Сиражи ҡыҙы Искәндәрова 1928 йылдың 20 мартында Башҡорт АССР-ы Мәсәғүт кантонының^[1] (бөгөн Башҡортостан Республикаһының Салауат районы) Яхъя ауылында тыуған. 1949 йылда Өфө уҡытыусылар институтын, 1960 йылда Башҡорт дәүләт университетын тамамлаған.

1942—1944 йылдар — тыуған колхозында иҫәпсе.
1944—1949 йылдар — Мәсәғүт педагогия училищеһы (бөгөн педагогия колледжы) уҡыусыһы, Өфө уҡытыусылар институты студенты.
1949—1955 йылдар — Салауат районы Арҡауыл урта мәктәбенең биология уҡытыусыһы.
1955—1956 йылдар — Салауат районы Миәшәгәр урта мәктәбенең биология уҡытыусыһы.
1956—1961 йылдар — Салауат районы Торналы ете йыллыҡ һәм Малаяҙ урта мәктәптәре уҡытыусыһы.
1962—1991 йылдар — Салауат районы Арҡауыл урта мәктәбенең биология уҡытыусыһы.
1970—1979 йылдар — СССР-ҙың VIII һәм IX саҡырылыш Юғары Советы депутаты.

Хәнифә Искәндәрова шулай уҡ 15 йыл дәүерендә Совет ҡатын-ҡыҙҙар комитетында ағза була.
Мәктәптә эшләү дәүерендә алдынғы уҡытыусы бай йыһазландарылған биология кабинеты ойоштора, йәш натуралистар түңәрәге алып бара, тәжрибә участкаһы менән етәкселек итә. 1967—1974 йылдарҙа үҫтереп алған уңыш өсөн мәктәп СССР Халыҡ ҡаҙаныштары күргәҙмәһенең миҙалдары менән бүләкләнә. Хәнифә Искәндәрованың тәжрибәһе республикала таратыуға тәҡдим ителә һәм артабан күп ерҙә киң ҡулланыла.
1970—1979 йылдарҙа СССР-ҙың ике саҡырылыш Юғары Советы депутаты булғанда Хәнифә Сираж ҡыҙы һайлаусылар наказдарын тулыһынса үтәүгә күп көс һала. Үҙ һайлау округы буйынса ғына түгел, бөтөн республикала төрлө халыҡ хужалығы объекттары, шул иҫәптән мәктәптәр, балалар баҡсалары, дауаханалар төҙөү, шулай уҡ күперҙәр һәм юлдар һалыу, уларҙы асфальтлау, ауылдарға һәм ҡасабаларға гәз үткәреү мәсьәләре нәҡ депутаттың булышлығы менән ыңғай хәл ителә.
Киләсәк быуынға белем биреүҙәге юғары ҡаҙаныштары, хеҙмәтендәге уңыштары һәм үҙ бурыстарына намыҫ менән ҡарағаны һәм, әлбиттә, район данын юғарыраҡ күтәреүгә шәхси өлөшө өсөн Хәнифә Искәндәроваға «Салауат районының почётлы гражданы» тигән маҡтаулы исем бирелгән.
Хаҡлы ялға сыҡҡас та, Хәнифә Сиражи ҡыҙы ауылдың һәм райондың йәмәғәт тормошонда әүҙем ҡатнаша.
Халыҡ уҡытыусыһының 85 йәшен яҡташтары, Салауат районы үҙәге Малаяҙҙа байрам саралары үткәреп, 2013 йылда бик йылы билдәләне.

Хәнифә Сиражи ҡыҙы Искәндәрова 2020 йылдың 4 сентябрендә вафат булды^[4].

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Социалистик Хеҙмәт Геройы (1968).
СССР-ҙың халыҡ уҡытыусыһы (1982).
РСФСР мәктәптәренең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1967).
Ленин ордены (1968).
Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Маҡтау грамотаһы (1988).
Салауат районының почётлы гражданы.

Гәзит-журнал мәҡәләләре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хажиев Р. Йүгерек Йүрүҙәнгә эйәреп… : Социалистик Хеҙмәт Геройы, СССР-ҙың халыҡ уҡытыусыһы Хәнифә Сиражи ҡыҙы Искәндәроваға — 80 йәш / Ризван Хажиев // Башҡортостан. — 2008. — 20 март.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Герои труда // Справочник о Героях Социалистического Труда и кавалерах ордена Трудовой Славы трех степеней из Башкортостана.// сост. Р. А. Валишин [и др.]. — Уфа : Китап, 2011. — 432 с. : ил. -ISBN 978-5-295-05228-6.
Земля салаватская, земля батыра./ Автор-составитель: Сабирьянова С. Г. — Уфа: АН РБ, Гилем, 2010. — 400 с. (рус.)
Архив администрации Салаватского района Башкортостана. Личный фонд ветерана труда, Героя Соцтруда, Народного учителя Искандаровой Ханифы Сиражевны 2021 йыл 14 сентябрь архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 14 сентябрь 2021)

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Искәндәрова Хәнифә Сиражи ҡыҙы (билдәһеҙ). «Герои страны» сайты.
Искәндәрова Хәнифә Сиражи ҡыҙы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 18 март 2021)
Ҡотлайбыҙ! «Башҡортостан» гәзите, 2013 йыл, 19 март 2019 йыл 15 апрель архивланған.
Рәйлә Латыпова. Үткәне — данлы, киләсәге — яҡты. «Башҡортостан» гәзите, 2014 йыл, 19 март 2016 йыл 9 март архивланған.
Зилә Ғәббасова. Рәми тыуып үҫкән төбәк. «Башҡортостан» гәзите, 2013 йыл, 28 февраль 2016 йыл 6 июль архивланған.
Кем гордятся салаватцы. Салаватская районная газета «На земле Салавата», 2013 год, 3 апреля 2016 йыл 11 июнь архивланған. (рус.)

[Х-1] 1,0 ^1,1 Хәҙер Башҡортостан Республикаһының Салауат районы)

[VIII-2] Депутаты Верховного Совета СССР VIII-го созыва 1970—1974: 513 Искандарова Ханифа Сиражевна. Башкирская АССР. Совет Союза. (рус.)

[IX-3] Депутаты Верховного Совета СССР IX-го созыва 1974—1979: 532 Искандарова Ханифа Сиражевна. Башкирская АССР. Совет Союза. (рус.)

[4] В Башкирии простились с народным учителем страны Ханифой Искандаровой. ИА «Башинформ», 8 сентября 2020 года (рус.) (Тикшерелеү көнө: 8 сентябрь 2020)

[1]

[2]

[3]

[4]