Крещенка (Илеш районы)

Крещенка
Дәүләт	Рәсәй

Крещенка — 2005 йылда Башҡортостан Республикаһының Илеш районында бөтөрөлгән ауыл. Иғмәт ауыл Советы (Илеш районы) составына инә.

Тарихы

Һаръяҙбаш йылғаһы башында урынлашҡан Крещенка (Һаръяҙбаш) ауылына нигеҙ һалыныу ваҡыты билдәһеҙ. 1870 йылғы мәғлүмәттәр буйынса, башҡан ауылдар араһында Крещенка юҡ. 1917 йылдағы иҫәп алыу буйынса Крещенка ауылы 96 ихатанан торған. 1920 йылда 113 ихатала урыҫтарҙан 734 кеше йәшәгән. «Башҡорт АССР-ының территориаль-административ бүленеше» (Өфө, 1981) йыйынтығында был ауылда күпселек башҡорттар йәшәгән.

2005 йылдың 20 июлендә Башҡортостан Республикаһының «Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролошона тораҡ пункттарҙың барлыҡҡа килеүе, берләшеүе, бөтөрөлөүе һәм статусы үҙгәреүе, административ үҙәктәр күсеүе менән бәйле рәүештә үҙгәрештәриндереү тураһында» 211-з законы хәбәр итә:

ст.1

4. Түбәндәге тораҡ пункттарҙы бөтөрөргә:
22) Илеш районында:
а) Иғмәт ауыл Советының Крещенка ауылын;
б) Новомедведевский ауыл Советының Иҫке Хазина ауылын

Крещёнка ауылын ойоштороу тураһында

Крещёнка ауылы крепостнойлыҡ хоҡуғын бөтөргәндән һуң барлыҡҡа килә.

Урман үҫкән ерҙәрҙе көнсығыш яҡтан Ишҡар, көньяҡ яҡтан Иғмәт, көнбайыш яҡтан Рсай һәм төньяҡ яҡтан Ашман ауылдары араһындағы урманлы ерҙәрҙе һатып алалар, Һаръяҙ йылғаһының уң яғында урманды ҡырҡып үҙҙәренең йорттарын төҙөй башлайҙар.

Беренселәрҙән булып 1861—1870 йылдарҙа Вятка губернаһынан Эсаулов Артемий, Пискунов Григорий, Прутов Иван килә.

Артабан Бөрө районынан Третьяков Александр, Паскидов Александр, Глушков Иван, Резнов Демьян, Батурин Борис, Решетников Василий, Шерстобитов Михаил, Иванов Иван, Кандрашин Павел, Юрьев Михаил, Банников Егор, Карманов Владимир килә.

Кушнаренко районының Киринево ауылынан (1882 йылдар тирәһе) Баженов Яким, Ермолаев Степан, Беляев Фрол, Токарев Михаил, Старцев Даниил, Михайлов Саватей күсеп килә.

Мордовиянан Вергузов Александр килә.

Йылғаның уң яғына йорттар төҙөүгә ер участкалары урман уртаһында башланған менән юлға сыҡҡан сарьяз искоренить Эсаулов, Пискунов, Вергузов һәм Пуртов. Речка сарьяз урам буйлап көнбайыштан көнсығышҡа ҡарай төҙөү. Ер участкаһына юл уртаһында Эсаулов, Пискунов, Пуртов Вергузов һәм үҙ йортон төҙөй. Киреһенсә, был участкаға төҙөлөшө аҫтында сиркәүҙәр төҙөргә бирә булды.

Ата-бабалар һөйләүе буйынса 1868—1872 йылдарҙа сиркәү төҙөлә. Сиркәү майҙанында үҙәктә сиркәү, уң яҡтан рухани өсөн тораҡ йорт, ә сиркәүҙән саҡ ҡына арыраҡ сиркәү-мәхәллә мәктәбе төҙөлә. Суҡындырыу һәм Троица байрамдары үтә.

1870 йылдарҙа Крещенкала Эсаулов Иван, Пискунов Даниил, Вергузов Пантелеймон, Михайлов Григорий, Михайлов Иван, Михайлов Ефрем, Токарев Степан, Старцев Иван, Банников Михаил, Банников Фёдор, Беляев Сидор, Юрьев Павел, Юрьев Даниил, Юрьев Иван, Банников Павел, Глушков Михаил, Иванов Александр, Кандрашин Митрофан, Александров Калистрат, Дормидонтов Афанасий, Пихтовников Степан тыуа.

Шулай итеп Һаръяҙ йылғаһының уң ярында Ишҡар ауыл Советы үҙәгенән 6 км алыҫлыҡта һәм район үҙәге Үрге Йәркәйҙән 12 саҡрым алыҫлыҡта Крещенка ауылы барлыҡҡа килә.

1930 йылда мөлкәтен конфискациялау менән урындағы кешеләр - "кулактар" һөрөлә, 1989 йылда СССР-ҙың сәйәси террор ҡорбандары кеүек аҡлана.

Сиркәү 1938 йылдың йәйенә тиклем тора. Ерле халыҡтың һүҙҙәре буйынса с иркәү эсендә руханиҙарҙың береһе ерләнә. Сиркәү, шулай уҡ часовня ла өс көмбәҙле була.

1941— 1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышынан яҡынса 70% ир-ат әйләнеп ҡайтмай.

Риүәйәттәр буйынса, Крещенка тарихы ҡасан башланғас, ауылдан үтеп барыусы ниндәйҙер бер ҡарт: "Бушҡа төҙөйһөгөҙ, ауыл 100 йыл ғына йәшәйәсәк," - тигән.

Шулай килеп сыға ла

Халҡы

2002 йылда халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы Крещенка ауылында 0 кеше йәшәй.

Әҙәбиәт

• Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.

Иҫкәрмәләр

3. Упоминания о Крещенке (История соседнего села Игмет) http://spigmetovo.ru/page/history

4. Книга памяти Республики Башкортостан (жертвы сталинских репрессий) https://ru.openlist.wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%B8_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD

5.Упоминания о Крещенке http://ufagen.ru/places/ilishevskiy/kreshenka.html

6. Защитники отечества 1931-1945 г.г. https://obd-memorial.ru/html/info.htm?id=59482900

7. Перепись 2017 г. http://basharchive.ru/census/1917/11939/ 2021 йыл 11 май архивланған.