Алайғыр

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Алайғыр
Алайғыр
Рәсми атамаһы Алайғыр
Рәсми тел башҡортса‎ һәм урыҫ теле
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Ефремкин ауыл Советы (Ҡырмыҫҡалы районы)
Халыҡ һаны 468 кеше (2010)[1]
Почта индексы 453023
Карта

Алайғыр (рус. Алайгирово) — Башҡортостандың Ҡырмыҫҡалы районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 468 кеше[2]. Почта индексы — 453023, ОКАТО коды — 80235820002.


Халыҡ һаны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Милли составы

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) барышында өҫтөнлөк иткән милләт — башҡорттар (99 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1906 йыл 268
1920 йыл 26 август 323
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар 502
1959 йыл 15 ғинуар 451
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар 384
2002 йыл 9 октябрь 611
2010 йыл 14 октябрь 468 229 239 48,9 51,1

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Географик урыны[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Район үҙәгенә тиклем (Ҡырмыҫҡалы): 18 км
  • Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Ефремкин): 5 км
  • Яҡындағы тимер юл станцияһы (Төкөн): 10 км

Урамдары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Гагарин(урамы) (рус. Гагарина (улица))
  • Мәжит Ғафури(урамы) (рус. М.Гафури (улица))
  • Ялан(урамы) (рус. Полевая (улица))
  • Салауат Юлаев(урамы) (рус. С.Юлаева (улица))
  • Мәктәп(урамы) (рус. Школьная (улица))

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Алайғыр ауылы (алайғыр — ала айғыр) шул уҡ исемдәге йылға буйында барлыҡҡа килгән. Ауылда XVIII быуат аҙағында 62 кеше йәшәгән 12 йорттан ғына торған. Киләһе быуат уртаһында 16 йортта 125 кеше йәшәгән. 1870 йылда 34 йортта 174 башҡорт һәм 20 типтәр булған. 1920 йылда халыҡ иҫәбен алыуҙа 64 йорт һәм 323 кеше күренә.

1839 йылда 103 кеше 45 ат, 120 һыйыр, 25 һарыҡ һәм 31 кәзә тотҡан. Умартасыларҙың 50 умартаһы булған. Шул уҡ ваҡытта 209 бот ужым һәм 344 бот яҙғы иген сәселгән, йәғни 103 кешенең һәр береһенә 5 бот тура килгән[3].

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Матбуғатта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Алайғыр ауылында ауыл халҡы ҡатнашлығында «Урындағы башланғыстарҙы хуплау» программаһында ҡатнашыу мәсьәләһе буйынса йыйылыш уҙғарылды[4]
  • Аҡбуҙат. 13 декабрь 2020, «Башҡорт телендә һөйләшәм!»[5]

Сайтта[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Алайғыр ауылында ауыл халҡы ҡат¬нашлығында «Урындағы баш-ланғыстарҙы хуплау» программаһында ҡатнашыу мәсьәләһе буйынса йыйылыш уҙғарылды. 15 ғинуар 2021.[6]

Видеяҙмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ҡырмыҫҡалы районы Алайғыр ауылы янындағы урмандағы күл[7]

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7(рус.)
  • Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]