Заозёрный һырты
| Заозёрный һырты | |
 | |
| Тау һырты | Көньяҡ Урал |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе |
| Бейеклеге/буйы | 763 метр |
Заозерный һырты — Көньяҡ Уралдың Силәбе өлкәһендәге һырты. Айырым торған Варган тауын үҙ эсенә ала. 1990-сы йылдар башына тиклем союз һәм Рәсәй әһәмиәтендәге туристик маршруттарға инә[1].
Топонимикаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Урындағы халыҡ өсөн (Түргеяҡ ҡасабаһы) Түргеяҡ күле артында урынлашҡан, шуға ла исеме Заозерный тип атала[2].
Тасуирлама[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Заозерный һырты Илмән тауҙары массивы һәм Уралтау һырты араһында, уны көньяҡ-көнбайыш — төньяҡ-көнбайыш яҡтан дуғаһы менән солғап алған Түргеяҡ күленән 3 км көнбайыштараҡ урынлашҡан. Һырттың иң ҙур бейеклеге Заозерный тауы (683 м). Айырым торған Варган тауы һырттың бер өлөшө тип иҫәпләнә (763. м.).
Күпселек тоҡомдары — гранит һәм гранодиорит[2].
Һырт буйында бейек ҡая тауҙар теҙмәһе китә. Ул, урыны менән бүленеп, километрға һуҙыла. Көнсығыш яҡтан ҡаялар текә, көнбайыштан һөҙәк. Иң матур ҡая ҡалдыҡтары Самауырҙар тип аталалар.
Һырттың көнбайыш итәгендә Куштумга йылғаһы аға. Заозёрный һырты ҡатнаш урман менән ҡапланған. Йәйҙең икенсе яртыһында ҡара көртмәле бешә, бәшмәктәр күренә башлай. Тау итәгендә көнбайыштан Куштумга йылғаһы аға.
Тау һырты буйлап, был урындарҙың бөтә матурлығын күрергә мөмкинлек биреүсе туристик һуҡмаҡ үтә. Ул 1990-сы йылдар башына тиклем 55-се Бөтә Союз маршрутҡа ингән була. Һырттан Түргеяҡ күленә, Вера ярымутрауына, Илмән тауҙарына, Түргеяҡ ҡасабаһына, Машҡаласыҡҡа, Тал һырттарына, Урал һырттарына, Елсел һәм Тағанайға панорамалы күренеш асыла[2][3][4].
Күп ҡаялары ғәжәйеп формала, яһалма эшләнгән кеүек. Туристар уларға исем биргәндәр: Ҡытай Стенаһы, Күҙәтеү майҙансығы, Бастион, Ҡапҡа, Кесе Башня, Кесе Күҙәтеү майҙансығы, Яңғыҙ Һаҡсы, Көҙгө, Аллалар Тәхете, Ыласын ҡаяһы, Йыраҡтағы Күҙәтеү майҙансығы.
Галерея[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
-
![Түргеяҡ күле, Түргеяҡ ҡасабаһы, [[Машҡаласыҡ]], Илмән һырты күренеше](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D1%88%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BA%2C_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BE_%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%BE%D1%8F%D0%BA_%D0%B8_%D0%97%D0%B0%D0%BE%D0%B7%D1%91%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D1%81_%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%82%D0%B0.jpg/120px-thumbnail.jpg)
-
Түргеяҡ күленән Заозерный тауҙары күренеше -
Крутики ҡаяһынан Заозерный һырты күренеше -
-
Крутики ҡаяһынан Заозерный һәм Варган тау һырттары күренеше -
Заозерный һәм Варган һырттары өҫтөндә киске шәфәҡ -
-
Заозёрный һырты өҫтөндә киске шәфәҡ
![Түргеяҡ күле, Түргеяҡ ҡасабаһы, [[Машҡаласыҡ]], Илмән һырты күренеше](/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%92%D0%B8%D0%B4_%D0%BD%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D1%88%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%BA,_%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BE_%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B3%D0%BE%D1%8F%D0%BA_%D0%B8_%D0%97%D0%B0%D0%BE%D0%B7%D1%91%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B5%D1%82_%D1%81_%D0%A6%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%98%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%85%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%82%D0%B0.jpg)
.jpg)
.jpg)
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Малый Уральский хребет
- Крутики (скалы)
- Пугачёва гора
- Липовская (гора, Челябинская область)
- Ильменский хребет
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ По Южному Уралу: туристские маршруты 171-99-01 (55), 171-90-02 (371). — М.: Главное управление геодезии и картографии при Совете Министров СССР, 1975.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Информация на сайте «Ураловед»
- ↑ Информация на сайте «Nashural.ru»
- ↑ Информация на сайте «Pochel.ru»
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- По Южному Уралу: туристские маршруты 171-99-01 (55), 171-90-02 (371). — М.: Главное управление геодезии и картографии при Совете Министров СССР, 1975.