Ниҡаб

Ниҡаб (ғәр. نقاب‎; рус. Ника́б) — ҡарар өсөн уйымдар ғына ҡалдырып тегелгән традицион баш кейеме. Ҡағиҙә булараҡ, ҡара төҫтәге туҡыманан эшләнә.

Тарихы

Нәждтә исламға тиклемге осорҙа ҡулланылған, әммә хәҙерге заманда уны мосолман ҡатын-ҡыҙҙары иң яҡшы хижәп тип иҫәпләп кейә. Шул уҡ ваҡытта ислам теологтары ижмәһе ҡатын-ҡыҙҙарға йөҙөн йәшерергә кәрәкмәй тип иҫәпләй, һәм күпселек мосолман ҡатын-ҡыҙҙары башҡа типтағы баш кейемдәренә өҫтөнлөк бирә.

Ниҡабты башҡа мосолман ҡатын-ҡыҙҙарының баш кейемдәренән, мәҫәлән, Урта Азияла һәм Афғанстанда киң таралған пәрәнжәләрҙән айырырға кәрәк.

Йөҙҙө йәшергән кейем кейеү төрлө сәбәптәр буйынса ҡулланыла, улар араһында урындағы йолалар һәм ғөрөф-ғәҙәттәр, битте ҡомдан, саңдан, яндырғыс ҡояш нурҙарынан яҡлау ҙа бар.

Исламда никабтың урыны

Аллаһы Тәғәлә Ҡөрьәндә шулай тип әйтә:

Әй, Пәйғәмбәр! Ҡатындарыңа, ҡыҙҙарыңа һәм барса мөьминәләргә әйт, (йомош менән урамға сыҡҡанда) өҫ кейемдәрен яҡшылап бөркәнһендәр. Был — (уларҙың затлы нәҫел ҡатыны икәнен) таныһындар һәм рәнйетмәһендәр өсөн бик тә ҡулай эш. Аллаһ — Ярлыҡаусы һәм миһырбан Эйәһе.

Әл-Әхзәб 33:59

Имам әт-Табари Пәйғәмбәрҙең ﷺ сәхәбә Ибн Ғәббәстән (Аллаһ унан риза булһын) ышаныслы бәйән итеүселәр рәтенә килтереп риүәйәт итә, ул был аяттың тәфсирендә: «Аллаһ мөьминдәрҙең ҡатындарына өйҙәренән сыҡҡан сағында, жилбәбтәрҙе баштарына япма һалмауҙарын һәм тик бер күҙе асыуын әмер итте»^[1].

Беҙгә Ғәйшә әсәйебеҙ радыйаллаһү ғәнһәнән хәҙис килде, унда ул былай тип әйтә: «Мөһәжирҙәр ҡатындарға Аллаһ рәхмәте булһын. Аллаһтан уларға аят килгәндән һуң: "һәм улар, япмалары менән, күкрәктәрендәге яраларын ҡаплаһын^[2]», — тип, өҫ кейемдәрен йыртып, йөҙҙәрен ҡапланылар^[3].

Шулай уҡ Аллаһ Изге Яҙмала әйтте:

Берәй нәмә кәрәк булған саҡта, шаршау аша Пәйғәмбәрҙең ҡатындарынан һорап алығыҙ. Был һәм һеҙҙең өсөн, һәм дә уларҙың күңел сафлығы өсөн шулай кәрәк.

Әл-Әхзәб 33:53

Шәйех Ғәбдүррахмән әс-Сәғди был аятҡа тәфсир биргәндә, сит ирҙәргә Пәйғәмбәрҙең, уға икһеҙ-сикһеҙ салауат һәм сәләм булһын, ҡатындарының йөҙөнә ҡарау тыйыла, тип әйткән^[4].

Шәфиғи һәм хәнбәли мәҙһәбтәре буйынса ҡатын-ҡыҙ мәхрәм түгел ир-егеттәр алдында йөҙөн ҡапларға тейеш. Хәнәфи һәм мәлики мәҙһәбтәренә ярашлы, ҡатын-ҡыҙҙар өсөн мәхрәм түгел ирҙәр алдында йөҙҙәрен ҡаплау яҡшы (сөннәт) (әммә әгәр фетнә тыуҙырыу ҡурҡынысы булһа, йөҙөн ҡаплау фарызға әйләнә).

Донъяуи властар мөнәсәбәте

1928 йылда Афғанстан короле Аманулла чадра йөрөтөүҙе бөтөрөү тураһында указ сығара .

Тыйыуҙар

2010 йылдың 14 сентябрендә Франция Сенаты оҙайлы дебаттарҙан һуң пәрәнжәләр, хижәп һәм ниҡаб кейеүҙе тыйыу тураһындағы законды хуплай . 2014 йылда кеше хоҡуҡтары буйынса Европа суды, был закон Европа конвенцияһын боҙмай, тип ҡарар сығара.
Франциянан һуң бындай закон Италияла ҡабул итергә маташалар^[5].
«Йөҙҙөң күп өлөшөн ҡаплаған теләһә ниндәй кейем кейеүҙе» тыйған Закон 2011 йылдың 28 апрелендә Бельгияла ҡабул ителә. Закон боҙоусыларға −137 евроға тиклем штраф, ә рецидивистарға төрмә аҙналығы янай.
2013 йылдың сентябрендә Тичино кантоны халҡы Швейцарияла беренсе булып пәрәнжә һәм ниҡаб кейеүҙе тыйыу өсөн тауыш биреү үткәрелә. Кантон референдумында ҡатнашыусыларҙың 65 проценты ошо тыйыу файҙаһына тауыш бирә.
2015 йылда Конго Республикаһында йәмәғәт урындарында пәрәнжә һәм ниҡаб кейеү тыйыла.

Йәһүдилектә ниҡаб

Хәҙерге заманда Израилдә бәләкәй генә маргиналь ультра -ортодоксаль ҡатын-ҡыҙҙары төркөмө ниҡаб кейеп йөрөй. Был традицияның бер ниндәй тарихи тамырҙары юҡ һәм йәһүд дине тәғлимәттәре ҡарарҙарына нигеҙләнмәгән, ә «цниут» (баҫалҡылыҡ — צניעות) принцибына таяныу сағылышы булып тора . Был төркөмдөң вәкилдәре Иерусалимда һәм уның ультра-ородокстар йәшәгән ҡала яны биҫтәләре (Бейт-Шемеш, Тель-Монд һ. б.) осрай. Ниҡаб йөрөтөү ғәҙәте донъяуи халыҡта ла, ультраортодоксаль раввиндар яғынан да етди тәнҡиткә дусар була . Йәмән йәһүдтәренең ҡатын-ҡыҙҙары Израилгә репатриацияланғанға тиклем ғәрәп ҡатын-ҡыҙҙары кеүек үк ниҡаб кейеп йөрөгән.

Фотоһүрәттәр

АҠШ-та ниҡаб кейгән ҡатын-ҡыҙ
Ниҡап кейгән ҡатын-ҡыҙ Боснияла, XX быуат башы
1906 йылда копт ҡатын-ҡыҙы
Татар ҡатындары

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Иҫкәрмәләр

↑ Имам Әл-Бохари, Ибн Әби Хәтим һәм башҡалар таянып яҙған Әли ибн Әби Талханың «Тәфсир»ен ҡарағыҙ. ҡарағыҙ. Ибн Хәджәрҙең «Үджәб фи бәйән әл-асбаб»ын ҡарағыҙ, 1/207. Шулай уҡ хафиз Ибн Кәҫирҙең «Тәфсир әл-Ҡөрьән әл-Әҙым»ды, 33/59.
↑ Ҡөрьән Кәрим 24 сүрәһенең 31 аяты.
↑ Был сәхих хәҙисте имам әл-Бохари тапшырған (6871-се хәҙис). Ҡарағыҙ: Ибн Хәжәрҙең "Фәтхүл-Бари", 8/490.
↑ Ҡар. «Әс-Сәғәди тәфсире», 33/53.
↑ Вслед за Францией в Италии хотят принять закон о наказании за ношение никаба(недоступная ссылка) // Ислам.ру, 21.09.2009

Әҙәбиәт

урыҫ телендә

Женщина Востока в литературе и обществе. — М.: Институт востоковедения РАН, 2007. — 176 с. — 300 экз.

башҡа телдәрҙә

El Guindi F. (инг.)баш. Veil: Modesty, Privacy and Resistance. — New York: Berg Publishers, 1999. — 262 p. — ISBN 1-8597-3929-6.

Һылтанмалар

Глава II. Одежда. Полное покрытие женщины. (Понятие о никабе) (билдәһеҙ). Архивировано 25 август 2010 года. 2010 йыл 25 август архивланған. // Праведная мусульманка. Краткая энциклопедия мусульманки / Сост. Т. А. Магомед

[1] Имам Әл-Бохари, Ибн Әби Хәтим һәм башҡалар таянып яҙған Әли ибн Әби Талханың «Тәфсир»ен ҡарағыҙ. ҡарағыҙ. Ибн Хәджәрҙең «Үджәб фи бәйән әл-асбаб»ын ҡарағыҙ, 1/207. Шулай уҡ хафиз Ибн Кәҫирҙең «Тәфсир әл-Ҡөрьән әл-Әҙым»ды, 33/59.

[2] Ҡөрьән Кәрим 24 сүрәһенең 31 аяты.

[3] Был сәхих хәҙисте имам әл-Бохари тапшырған (6871-се хәҙис). Ҡарағыҙ: Ибн Хәжәрҙең "Фәтхүл-Бари", 8/490.

[4] Ҡар. «Әс-Сәғәди тәфсире», 33/53.

[5] Вслед за Францией в Италии хотят принять закон о наказании за ношение никаба(недоступная ссылка) // Ислам.ру, 21.09.2009

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]