Сафа (исем)

Сафа

Сафа — башҡорт ир-ат исеме. Шулай уҡ башҡа төрки халыҡтарҙа ла осрай.

Этимологияһы

Сафа исеме ғәрәп теленән сафлыҡ, паҡлыҡ, рәхәтлек, хозурлыҡ тигәнде аңлата.

Билдәле шәхестәр

• Хәсәнов Сафа Хөзәм улы (26 июнь 1916 йыл — 24 сентябрь 1973 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышы яугиры. 16‑сы гвардия Чернигов кавалерия дивизияһының миномёт взводы командиры, гвардия өлкән лейтенанты, Советтар Союзы Геройы (1944).
• Ғәйнан Мөхәмәт Сафа (23 декабрь 1898 йыл — 9 ғинуар 1984 йыл) — башҡорт дин әһеле. Токио йәмиғ мәсетенең имам-хатибы (1967—1984).
• Сәйәхов Сафа Саҙрый улы (рус. Саяхов Сафа Садрыевич 1910 йыл — 14 ноябрь 1943 йыл) — 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы яугиры, гвардия старшинаһы. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (1943).
• Истамғәлин Сафа Ғәлиулла улы (13 август 1924 йыл — 29 июнь 1992 йыл) — ауыл хужалығы алдынғыһы, йәмәғәтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1954—1985 йылдарҙа Әбйәлил районы «Урал» совхозының Үҙәк бүлексәһе тракторсыһы. Социалистик Хеҙмәт Геройы. СССР-ҙың туғыҙынсы саҡырылыш (1974—1979) Юғары Советы депутаты.
• Әхмәтов Сафа Әхмәт улы (11 ғинуар 1935 йыл, БАССР‑ҙың Ҡыйғы районы Алағуз ауылы), инженер-технолог. Техник фәндәре докторы (1976), профессор (1977). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1978), РФ юғары мәктәбенең атҡаҙанған хеҙмәткәре (2011), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1977). М.Ә. Әхмәтовтың ағаһы. И. М. Губкин ис. Мәскәү нефть институтын тамамлаған (1958). 1967 йылдан алып ӨНИ‑нең Салауат киске факультетында эшләй (1977 йылдан — химия‑технология процестары кафедраһы мөдире). 1979 йылдан башлап БДУ‑ның аналитик химия һәм дөйөм химик технология кафедраһы мөдире. 1981 йылдан алып ӨДНТУ‑ла эшләй (1991 йылға тиклем нефть һәм газ технологияһы кафедраһы. мөдире).

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Сафа һәм Мәрүә — әл-Хәрәм мәсетенең эске ихатаһындағы ике уба. Ҡөрьәндә телгә алына (2:158). Ике уба араһы 450 метр тәшкил итә. Хаж ҡылыусылар башта Сафа убаһына күтәреләләр, Ҡәғбәтуллаға йөҙ бороп, Аллаһы тәғәләгә рәхим-шәфҡәт, гонаһтарҙы ярлыҡауын һорап доға ҡылалар. Ошонан һуң хаж ҡылыусылар убаның итәгенә ҡуйылған бағана янына төшөп, Мәрүә убаһы итәгенә ҡуйылған бағана яғына йүгерәләр. Убаға күтәрелеп, йәнә Ҡәғбәтуллаға йөҙ бороп, Аллаһы тәғәләгә рәхим-шәфҡәт, гонаһтарҙы ярлыҡауын һорап доға ҡылалар. Тағы Сафа убаһы яғына йүгерәләр. Был ғәмәл сәғи (ғәр. سعى‎) тип атала. Убанан убаға ете тапҡыр йүтәләр.
• Сафа йырыны йылғаһы (рус. Безымянная река в овраге Сафин) — Рәсәй Ырымбур өлкәһе Александровка районы биләмәләрендә аға. Туҡ йылғаһыныңһул ярына тамағынан 230 км өҫтәрәк Канчерово тимер юлы станцияһы ауылында ҡушыла. Йылға оҙонлоғо 13 км.
• Сафа — нарт эпостарындағы алла.

Сығанаҡтар

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ