Урманкүл

Ауыл
Урманкүл Урманкүл
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Асҡын районы
Координаталар	56°13′16″ с. ш. 56°11′55″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 204 816 009
ОКТМО коды	80 604 416 136
Урманкүл

Урманкүл (рус. Урманкуль) — Башҡортостандың Асҡын районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 147 кеше. Почта индексы — 452887, ОКАТО коды — 80204816009.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	147	72	75	49,0	51,0

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Асҡын): 37 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Иҫке Ҡаҙансы): 2 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Көйәҙе): 73 км

Урамдары

Урам исеме

• Үрге урам (рус. улица Верхняя)
• Яр буйы урамы (рус. улица Набережная)
• Мәктәп урамы (рус. улица Школьная)

Хәҙерге торошо

Бирелə 56 йортта 121 кеше йәшәй, шуларҙың 71-е эшлəп йөрөй, ə 13 — 18 йәшкə тиклем балалар һəм 37 — пенсия йәшендəгелəр. Халыҡ бик әүҙем тормош менəн йәшәй: күплəп мал ҡарай, умартасылыҡ менән шөғөллəнə.
Шуныһы үкенесле, бөгөнгө көндə ауылда фельдшер-акушерлык пункты, мəктəп юҡ, ир — егеттәрҙең күбеһе Себер яҡтарында хеҙмəт һала. Балалар Иҫке Ҡаҙансы мəктəбенə автобус менəн йөрөп уҡый. Ауылда газ булмағанлыҡтан, утынды һатып алырға, йәки үҙҙәренә əҙерлəргə тура килə. Оло быуын кешелəре өсөн был ҡатлаулы, əлбəттə. Шуға күрə ауыл халҡы түҙемһеҙлек менән зəңгəр яғыулыҡ беҙгә лә килеп етəр, тип өмөтлəнə.

Тарихы

Урманкүл ауылы 1825 йылдарҙа барлыҡҡа килгән. Риүәйәттәр, халыҡ һөйләгәндәр буйынса, шул билдәле: Ҡазан яҡтарынан был яҡтарға бер татар кешеһе килеп сыға һәм Ҡаҙансы башҡорттарынан ер һорай. Ер бирәләр, тик тау башында урман киҫеп кенә ултырырға ҡушалар. Бына шулай Урманкүл ауылы барлыҡҡа килә . Ауылдың нəкъ тау башында терелəй күмелгəн партизандар зыяраты бар.
Бəлəкəй генə Урманкүлдəн Бөйөк Ватан һуғышына 56 кеше китə һəм бер нисәһе генə иҫəн-һау əйлəнеп ҡайта.

Тирә-яҡ мөхит

Урманкүл (халыҡ телендə Көтмəҫтау) ауылы район үҙəгенəн 40 километр алыҫлыҡта бик матур урында урнашҡан. Урман-кырҙары елəк-емешкə, бәшмәккә бай. Көтмəҫ тауында ишелеп ер елəге уңа. Бирелə ағып ятҡан Мота һəм Көтмəҫ йылғалары Таныпҡа барып ҡушыла. Шулай уҡ ауыл шишмəлəргə лə бай: Мөслим, Изге шишмə, Əсәлəр шишмəһе һəм башҡалар. Урман аҫты күле, Йәмьяҙ йылғаһы да ауылды йәмләй. Йылғаларҙа ҡыр өйрәктəре ҡышларға ла ҡала. Яҙ көндәрендә йылға-күлдәргə аҡҡоштар ҡайта.

Һылтанмалар

• Ф. Ф. Юнысова. Ышаныч. Урманкүл. № 7,16.02.2022. Башҡортостан Республикасының «Башкортостан Республикасы» Нәшрият йорты дәүләт унитар предприятиесы.