Ҡыуатов Ҡаһарман Буранғол улы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Ҡаһарман Ҡыуатов битенән йүнәлтелде)
Ҡаһарман Буранғол улы Ҡыуатов
Тыуған ваҡыты

1787({{padleft:1787|4|0}})

Тыуған урыны

Ырымбур губернаһы, Нуғай даруғаһы, Үҫәргән улусы, Буранғол ауылы
(хәҙерге Ырымбур өлкәһеның Ҡыуандыҡ районы)

Үлгән ваҡыты

1828({{padleft:1828|4|0}})

Вафат урыны

билдәһеҙ

Хеҙмәт иткән урыны

Рәсәй империяһы Рәсәй империяһы

Ғәскәр төрө

кавалерия

Хеҙмәт итеү йылдары

Рәсәй флагы 18051814

Хәрби алыш/һуғыш

1812 йылғы Ватан һуғышы,
Рус армияһының сит илгә походтары (1813—1814)

Ҡаһарман Буранғол улы Ҡыуатов (17871828) — башҡорт кантоны башлығы, яугир. 1806—1807 йылдарҙағы рус-прусс-француз (4-се коалиция) һуғыштарында, 1812 йылғы Ватан һуғышында һәм 1813—1814 йылдарҙағы Рус армияһының сит илгә походтарында ҡатнашыусы.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡыуатов Ҡаһарман Буранғол улы 1788 йылда Ырымбур губернаһы Ырымбур өйәҙе Үҫәргән улусы Буранғол ауылында Буранғол Ҡыуатов ғаиләһендә тыуған. Башҡорт дворяндары Ҡыуатовтар нәҫеленән.

1806—1807 йылдарҙағы рус-прусс-француз (4-се коалиция) һуғыштарында, 1812 йылғы Ватан һуғышында һәм 1813—1814 йылдарҙағы Рус армияһының сит илгә походтарында ҡатнаша.

1811 йылда 9-сы кантон башҡорттарынан 1-се Башҡорт атлы полкы ойошторола, уның командиры итеп Буранғол Ҡыуатов тәғәйенләнә. Июндә полк Сембергә килә һәм Серпуховҡа ебәрелә. Курск губернаһында ҡышлай. 1812 йылдың 2 ғинуарында Луцк ҡалаһында 2-се армия командующийы П. И. Багратион 1-се һәм 2-се Башҡорт атлы полктарын ҡарап сыға. 1812 йылдың мартында 1-се Башҡорт полкы Рәсәй империяһының көнбайыш сиктәрендә Платовтың корпусы составына кордон хеҙмәтен үтәй. Ватан һуғышы башланғас, Платов казактары менән бергә 2-се Көнбайыш армияның сигенеүен ҡаплай[1][2].

1812 йылдың 3-5 сентябрендә Можайск янындағы алыштарҙа ҡатнаша, ә 20 сентябрҙән Мәскәү эргәһендә була. 1812 йылдың 3—26 октябрендә командаһы менән Молод ауылы эргәһендә Серпухов юлындағы төп пикетты биләй. 27 октябрҙән дошманды эҙәрлекләй башлай һәм 29-30 октябрҙә Малоярославец эргәһендә алыш була.

1813 йылдың 3 мартында Берлин, 15 мартта — Дрезден, 29 мартта — Лисимбург, 15-16 августта — Ютербок, 21-22 августта — Винтербург эргәһендә була.

1813 йылда 1-се Башҡорт атлы полкы командаһы Лейпцигтағы "Халыҡтар һуғышы"нда ҡатнаша. 1813 йылдың октябрендә был полк шулай уҡ Лейпцигтағы "Халыҡтар һуғышы"нда ҡатнашҡан 4-се, 5-се һәм 14-се Башҡорт полктары менән бергә Дрезден гарнизонына ҡаршы һуғышҡан 2-се, 15-се һәм 18-се Башҡорт полктарына ярҙамға ебәрелә.

1813 йылдың 10 ноябрендә — Дефентер ҡәлғәһе, 8-9 декабрҙә — Бреда ҡәлғәһе, 1814 йылдың 24-25 февралендә — Лаон ҡалаһы янындағы алыштарҙа ҡатнаша.

1814 йылдың 19 мартында Париж янындағы алышта һәм ҡаланы алыуҙа ҡатнаша.

1817—1828 йылдарҙа 9-сы башҡорт кантоны башлығы булып хеҙмәт итә. 200-ләп башҡорт балаларын Санкт-Петербург, Мәскәү, Ҡазан ҡалалары уҡыу йорттарына урынлаштырыу менән дә шөғөлләнә. Каруанһарайҙы төҙөү эшендә лә әүҙем ҡатнаша.

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]