Гай районы

Гай районы
Гайский район
Герб;	Флаг;
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Урынлашҡан урыны	Ырымбур өлкәһе
Берләштерә	8
Административ үҙәк	Гай ҡалаһы (район составына инмәй)
Барлыҡҡа килеүе	1960
башлык	Папунин Олег Юрьевич
Халҡы (2015);	↘9419; (0.47 %)
Тығыҙлығы	3,25 кеше/км²
Майҙаны	2900 км²
	Гай районы на карте
Ваҡыт бүлкәте	MSK+2 (UTC+6)
Телефон коды	+7 35362
Автомобиль номерҙары коды	56

Шулай уҡ ҡарағыҙ: Гай ҡала округы

Га́й районы — Ырымбур өлкәһенең административ берәмеге. Район территорияһы буйлап Яйыҡ йылғаһы аға. 1960 йылға тиклем Хәлил районы исемен йөрөткән.

Ирекле электр станцияһы, Гай районы

Тарихи[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

XVIII быуатта Яйыҡ буйы далаларында (хәҙерге Гай районы биләмәләрендә) йәшәгән башҡорттар таулы-урманлы төбәктәргә күсергә мәжбүр була. Был башҡорт ихтилалдарын баҫтырыу барышында башҡорт ауылдары тулыһынса яндырылыуына бәйле. Әммә күп йылдар үтһә лә, башҡорттар үҙ аҫаба ерҙәрен онотмайҙар һәм уларҙы һаҡлау маҡсатында XIX быутта кире Гөбөрлө тауҙарына күсеп бер нисә ауылға нигеҙ һала: Ишбирҙе, Ҡунаҡ, Әбүбәкир, Йомағужа (һуңыраҡ унан 1-се Йомағужа, 2-се Йомағужа, 3-сө Йомағужа, 4-се Йомағужа һәм Үҙәмбай ауылдары бүленеп сыҡҡан)^[2].

1960 йылда 3 ноябрҙә ойошторолған. Майҙаны — 2900 км². Район үҙәге — Гай ҡалаһы. Районда 8 ауыл советы, 33 ауыл торама пункты бар.

Халҡы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Халҡы — 10,7 мең кеше (2010), шул иҫәптән 32,4 % башҡорттар. Башҡорттар тупланып йәшәгән иң ҙур торама пункттар (2002): Ишбирҙе, Ишкенә, Нурбулат, Иҫке Хәлил, Үҙәмбай, Хәлил һәм башҡалар. Башҡорт теле мотлаҡ уҡытыла торған предмет булараҡ райондың 3 мәктәбендә өйрәнелә (2013). Гай ҡалаһында 2002 йылдың алып «Ырымбур өлкәһенең Гай районы һәм Гай ҡалаһы башҡорттары ҡоролтайы» эшләй, Нурбулат ҡасабаһында — башҡорт мәҙәниәте һәм көнкүреше музейы, «Умырзая» вокаль ансамбле, Ишкенә ауылында — «Йәйғор», Иҫке Хәлил ауылында «Сулпан» вокаль ансамблдәре эшләй.