Латипов Ҡотдос Ҡәниф улы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Латипов Ҡотдос Ҡәниф улы
Тыуған ваҡыты

14 июль 1923({{padleft:1923|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:14|2|0}})

Тыуған урыны

Башҡорт АССР-ы Мәсәғүт кантоны Дыуан-Мәсетле улусының (хәҙер Башҡортостан Республикаһы Мәсетле районы) Яңы Мишәр ауылы,

Үлгән ваҡыты

23 декабрь 2016({{padleft:2016|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (93 йәш)

Вафат урыны

Мәскәү

Хеҙмәт иткән урыны

Совет Социалистик Республикалар Союзы СССР

Хеҙмәт итеү йылдары

1941—1974

Хәрби звание
Полковник ВВС СССР
Полковник ВВС СССР
Хәрби алыш/һуғыш

Бөйөк Ватан һуғышы

Наградалар һәм премиялар
Советтар Союзы Геройы
Ленин ордены Ҡыҙыл Байраҡ ордены Ҡыҙыл Байраҡ ордены Ҡыҙыл Байраҡ ордены
1-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены 2-се дәрәжә Ватан һуғышы ордены Ҡыҙыл Йондоҙ ордены «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы
Юбилейная медаль «За доблестный труд (За воинскую доблесть). В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина»
Юбилейная медаль «За доблестный труд (За воинскую доблесть). В ознаменование 100-летия со дня рождения Владимира Ильича Ленина»
Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»
Юбилейная медаль «Сорок лет победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»
Юбилейная медаль «Сорок лет победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.»
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 50 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 50 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 60 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңеүгә 60 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 65 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 65 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 70 йыл» юбилей миҙалы
«1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында еңәүгә 70 йыл» юбилей миҙалы
Жуков миҙалы
Жуков миҙалы
«Будапештты алған өсөн» миҙалы
«Будапештты алған өсөн» миҙалы
«Венаны алған өсөн» миҙалы
«Венаны алған өсөн» миҙалы
Медаль «Ветеран Вооружённых Сил СССР»
Медаль «Ветеран Вооружённых Сил СССР»
Медаль «30 лет Советской Армии и Флота»
Медаль «30 лет Советской Армии и Флота»
«40 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
«40 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
«50 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
«50 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
Медаль «60 лет Вооружённых Сил СССР»
Медаль «60 лет Вооружённых Сил СССР»
«70 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
«70 лет Вооружённых Сил СССР» миҙалы
За безупречную службу 1 степени
За безупречную службу 1 степени
Гвардия лейтенанты Ҡотдос Латипов, 1944—1945

Латипов Ҡотдос Ҡәниф улы (14 июль 1923 йыл — 23 декабрь 2016 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби хеҙмәткәр, осоусы, авиация полковнигы (1967). 1945 йылдан КПСС ағзаһы. Советтар Союзы Геройы (1946).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡотдос Ҡәниф улы Латипов 1923 йылдың 14 июлендә Башҡорт АССР-ының Мәсәғүт кантоны Дыуан-Мәсетле улусына ҡараған (әлеге ваҡытта Башҡортостан Республикаһы Мәсетле районы) Яңы Мишәр ауылында тыуған. Башҡорт[1].

Мәсәғүт педагогия училищеһен тамамлағандан һуң 1939—40 уҡыу йылында Ләмәҙтамаҡ урта мәктәбендә уҡытыусы булып эшләй.

1940 йылда Белорет аэроклубын, 1942 йылда Свердловск ҡалаһында осоусыларҙың хәрби авиация мәктәбен тамамлай. 1941 йылдың ноябрь айынан Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша, Волхов, Калинин, Көнбайыш һәм Икенсе Украин фронттарында хеҙмәт итә. Һуғыштан һуң авиаэскадрилья командиры, полк командиры урынбаҫары, авиация дивизияһында политбүлек етәксеһе, илдең Хәрби Һауа көстәре менән идара итеүсе үҙәктәрҙең береһендә етәксе, Н. Г. Жуковский исемендәге Хәрби Һауа инженер академияһында факультет етәксеһе дәрәжәләрендә хеҙмәт итә. 1952 йылда Мәскәү ҡалаһында В. И. Ленин исемендәге Хәрби-сәйәси академияны тамамлай. 1974 йылдан отставкала.

Ҡотдос Ҡәниф улы Латипов 2016 йылдың 23 декабрендә Мәскәү ҡалаһында вафат булды[2]. Герой илебеҙ баш ҡалаһындағы Троекуров зыяратының Дан Аллеяһында ерләнде[3].

Батырлығы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәрби характеристика[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Копия. ЦА МО, фонд 12гв. шард, опись № 2 дело 21-1944 г., стр.109 (рус.)

БОЕВАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА

за период С 1 ЯНВАРЯ 1944 г. на летчика старшего 568 шап 231 шард младшего лейтенанта Латыпова Куддуса Канифовича
1923 года рождения, башкир, член ВЛКСМ с 1938 г., образование: общее — 10 класс /педучилище/ в 1940 г.,; военное — Сверд-ловская военная школа пилотов в 1941 г., в КА и ВВС — 1941 г. Заним.долж.с 13.01.44г., В Отеч.войне: с I по Ш-42г. -Волхове:-: фронт, с Ш по УП — Калининский фронт, с 1.УП по 30.Ш.44г. — Зап.фронт и с . 1.1У.44г. по н/в 2-й Украинский фронт. Награды: орден «Красное Знали» — 1943 г., «Отечественная война П степени»- 1944,:
Делу партии Ленина и Социалистической родине предан. Морально устойчив, идеологически выдержан. Общая и политическая подготовки хорошие. Военную тайну хранить умеет. К подчиненным требователен, заботлив. Экипаж хорошо сработан. Инициативен. Внешне и внутренне подтянут. Умеет обеспечить выполнение своего решения. С массами-работает в подразделении хорошо, выполняя комсомольские поручения. Над повышением своих боевых качеств работает хорошо. В бою ведет себя смело, решительно, всегда помогает товарищам. Летает хорошо, ориентируется хорошо.
За время нахождения на фронтах совершил на самолете ИЛ-2 36 успешных боевых вылетов, из них 18 на 2-м Украинском фронте. За проявленную отвагу и мужество з борьбе с немецкими захватчика, награждён орденами «Красное Знамя» и «Отечественная война П степени» В экипаже I человек награждён медалью «3a отвагу».
Аварий, поломок и вынужденных посадок не имеет. Летал на само­летах У-2, Ут-2, Р-5, СБ, в данное время — на самолете ИЛ-2. Об:: налет на всех типах — 340 часов, на ИЛ-2 — 36 часов. Материальную часть самолета ИЛ-2 и мотора Ам-38 знает хорошо и грамотно эксплуатирует.
Аморальных проступков не имеет. Лично дисциплинирован хорошо, но допускает нарушение летной дисциплины — лихачество на малой высоте.

Указанное нарушение исправляет медленно.
ВЫВОД: Занимаемой должности летчика старшего соответствует.
Достоин присвоения очередного воинского звания «лейтенант»
Командир 2 аэ 568
шап ст.лейтенант Лозоренко
3 июля 1944 г. С характеристикой согласен командир 568 шап
подпись Хомутов

3 июля 1944 г.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәтер[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Мәсетле районының Дыуан-Мәсетле ауылындағы Х. Фәтҡуллин исемендәге урта мәктәп бинаһына таҡтаташ ҡуйылған[10].
  • Райондың Яңы Мишәр ауылы урамына Ҡотдос Латипов исеме бирелгән.
  • Яңы Мишәр ауыл мәктәбе батыр исемен йөрөтә.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Латыпов, Куддус Канифович.
  2. Советтар Союзы Геройы Ҡотдос Латыпов арабыҙҙан китте. , 2016, 23 декабрь (Тикшерелеү көнө: 24 декабрь 2016)
  3. Героя Советского Союза Куддуса Латыпова с почестями похоронили на Троекуровском кладбище в Москве. , 2016, 26 декабрь (рус.) (Тикшерелеү көнө: 26 декабрь 2016)
  4. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  5. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  6. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  7. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  8. Бүләкләнеүсенең учёт карточкаһынан мәғлүмәт «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  9. Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында
  10. Башҡортостанда һуңғы Советтар Союзы Геройына таҡтаташ асылды. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2018 йыл, 9 июнь (Тикшерелеү көнө: 9 июнь 2018)

Китаптары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Витязи крылатые. — Уфа, 1995.
  • Может ли голубь ястребом стать? — Уфа, 1999.

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Мечетлинский район Республики Башкортостан: энциклопедия / Редкол.: Ю. Ю. Султанов (гл. ред.), Н. Ф. Ахкамова (сост.), Г. К. Бикташева (отв.ред.) и др. — Уфа: Мир печати, 2010. — 284 с.:илл. ISBN 978-5-9613-0148-9

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Лира Әхмәт-Яҡшыбаева Ҡанатлы баһадир : [Советлар Союзы Геройы лётчик-штурмовик Ҡоддос Ҡәниф улы Латипов тураһында] / Лира Әхмәт-Яҡшыбаева. 

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Герои страны» сайтында Латыпов Ҡотдос Ҡәниф улы мәҡәләһе. «Герои страны» сайты.