Муса Йәлил
Перейти к навигации
Перейти к поиску
Муса Йәлил | |
татар. Муса Җәлил | |
![]() | |
Муса Йәлил йәш сағында | |
---|---|
Тыуғас бирелгән исеме: |
Йәлилов Муса Мостафа улы |
Эшмәкәрлек төрө: |
яҙыусы, шағир |
Тыуған көнө: | |
Тыуған урыны: |
Ырымбур губернаһы[1] Мостафа ауылы |
Гражданлығы: | |
Вафат булған көнө: | |
Вафат булған урыны: | |
Награда һәм премиялары: | |
Муса Йәлил Викиһаҡлағыста |
Муса Йәлил (тулы исеме Муса Мостафа улы Йәлилов; 2 февраль 1906 йыл — 25 август 1944 йыл) — татар совет шағиры. Граждандар һәм Бөйөк Ватан һуғыштарында ҡатнашыусы. 1929 йылдан ВКП (б) ағзаһы. Советтар Союзы Геройы (1956, үлгәндән һуң), Ленин премияһы лауреаты (1957, үлгәндән һуң).
Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Күп балалы ғәйләлә алтынсы булып тыуған. Атаһы — Мостафа Йәлилов, әсәһе — Рәхимә Йәлилова (Сәйфуллина).
Хөсәйениә мәсете мәҙрәсәһендә уҡый. 1919 йылда комсомолға инә. Мәскәү дәүләт университетын тамамлай.
Файл:Памятник Мусе Джалилю (Москва, Зябликово).jpg
М. Йәлилдең Мәскәүҙәге һәйкәле
Иҫтәлек[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Муса Йәлилдең яҡташы, башҡорт яҙыусыһы Cәғит Агиш яугир-шағирға «Яҡташтар» әҫәрен бағышлаған.
- Элекке СССРҙағы күп кенә ҡала урамдары герой исемен йөрөтә.
- Ҡазан Татар дәүләт опера һәм балет театрына шағир исеме бирелгән.
- Татарстандың нефть етештереү үҙәге, Сарман районындағы Йәлил ҡасабаһы Муса Йәлил исеме менән аталған.
- Мәскәүҙә, Ҡазанда, Ырымбурҙа, Әлмәттә һәм башҡа ҡалаларҙа уға һәйкәлдәр ҡуйылған.
- Ҡазанда шаирҙың музей-фатиры эшләй.
Кинематографияла шағир образы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- «Моабитская тетрадь», реж. Леонид Квинихидзе, Ленфильм, 1968.
- «Красная ромашка», ДЕФА (ГДР).
Китаптары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Муса Джалиль. Сочинения в трех томах / Кашшаф Г. — Казань, 1955-1956 (на татарском языке).
- Муса Джалиль. Сочинения. — Казань, 1962.
- Муса Джалиль. Избранное / Ганиев В. — М.: Художественная литература, 1966.
- Муса Джалиль. Избранное. — М., 1976.
- Муса Джалиль. Избранные произведения / Мустафин Р. — Издательство „Советский писатель“. Ленинградское отделение, 1979.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Бикмухамедов Р. Муса Джалиль. Критико-биографический очерк. — М., 1957.
- Госман Х. Татарская поэзия двадцатых годов. — Казань, 1964. (тат.)
- Воздвиженский В. История татарской советской литературы. — М., 1965.
- Файзи А. Воспоминания о Мусе Джалиле. — Казань, 1966.
- Ахатов Г. Х. О языке Мусы Джалиля / «Социалистик Татарстан». — Казань, 1976, № 38 (16727), 15 февраля.
- Ахатов Г. Х. Фразеологические обороты в поэме Мусы Джалиля «Письменосец». / Ж. «Советская школа». — Казань, 1977, № 5 (тат.).
- Мустафин Р. А. По следам поэта-героя. Книга-поиск — М.: Советский писатель, 1976.
- Корольков Ю. М. Через сорок смертей — М.: Молодая Гвардия, 1960.
- Корольков Ю. М. Жизнь – песня. Жизнь и борьба поэта Мусы Джалиля — М.: Госполитиздат, 1959.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Хәҙер Рәсәй Федерацияһының Ырымбур өлкәһе Шарлыҡ районы
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Муса Йәлил // Башҡорт энциклопедияһы — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.
- Муса Йәлил. Биография
- Рафаэль Мустафин. Муса Джалиль — поэт-воин, поэт-герой
- «Идель-Урал». Чуваши и татары в логове нацистов
- Поверь мне, Родина
- О «Курмашеве и десяти других», казненных в Берлине за «подрыв военной мощи» Германского рейха
- Музей-квартира М. Джалиля в Казани
- Стихи Муса Йәлил
- Стихи Мусы Джалиля (тат.)
- Стихи Мусы Джалиля (тат.) (рус.)
![]() |
Был яҙыусы тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
Категориялар:
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Шарлыҡ районында тыуғандар
- 2 февралдә тыуғандар
- 1906 йылда тыуғандар
- 25 августа вафат булғандар
- 1944 йылда вафат булғандар
- Берлинда вафат булғандар
- Советтар Союзы Геройҙары
- Ленин ордены кавалерҙары
- Ленин премияһы лауреаттары
- Алфавит буйынса шағирҙар
- Хөсәйениә мәҙрәсәһе шәкерттәре
- Мәскәү дәүләт университетын тамамлаусылар
- Рәсәйҙәге Граждандар һуғышында ҡатнашыусылар
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусылар
- Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булғандар
- Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яҙыусылар
- Советтар Союзы Геройҙары (Татарстан)
- Татар шағирҙары
- XX быуат шағирҙары
- СССР шағирҙары
- Муса Йәлил
- Гильотинала язаланғандар
- Алфавит буйынса яҙыусылар