Риза

Викидатала элемент юҡ

Риза — башҡорт ир-ат исеме.

Этимологияһы

Риза исеме башҡорт теленә ғәрәп теленән килеп ингән. Ризалыҡ, буйһоноу тигәнде аңлата.

Билдәле кешеләр

Яхин Риза Хажиәхмәт улы (13 июнь 1935 йыл — 15 декабрь 1998 йыл) — ауыл хужалығы алдынғыһы. 1952—1995 йылдарҙа Баймаҡ районының «Йылайыр» совхозы комбайнсыһы. РСФСР-ҙың 10-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1976). СССР Дәүләт премияһы лауреаты (1979).

Мәһәҙиев Риза Рафаил улы (13 март 1972 йыл — 12 ғинуар 2021 йыл) — театр актёры, эстрада йырсыһы. 1993—2020 йылдарҙа Салауат башҡорт дәүләт драма театры актёры. Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2010).

Мағазов Риза Шәйехйән улы (10 март 1932 йыл) — ғалим-микробиолог. Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы академигы (1991), Сыуаш Республикаһы Фәндәр Академиияһының почётлы академигы (1994), медицина фәндәре докторы (1986), профессор (1988). Башҡорт АССР-ының 12‑се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2004), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған табибы (1980), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1960). Ҡол Ғәли исемендәге халыҡ-ара премия (2001) һәм СССР Министрҙар Советы премияһы (1985) лауреаты, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1976), Халыҡтар Дуҫлығы (1986) һәм «Почёт Билдәһе» (1971) ордендары кавалеры.

Ризаитдин Фәхретдин (Ризаитдин Фәхретдин улы Фәхретдинов; 4 ғинуар 1859 йыл — 11 апрель 1936 йыл) — күренекле башҡорт мәғрифәтсеһе, яҙыусы, шәрҡиәтсе һәм дин әһеле. 1923—1936 йылдарҙа Эске Рәсәй һәм Себер Үҙәк диниә назараты мөфтөйө һәм рәйесе.

Әбүбәкеров Риза Вәхит улы (10 октябрь 1902 йыл — 10 июль 1938 йыл) — башҡорт совет дәүләт эшмәкәре. (1930—1935 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Мәғариф халыҡ комиссары. Сәйәси золом ҡорбаны.

Мөхәммәт Риза Пәхләүи (26 октябрь 1919 йыл — 27 июль 1980 йыл) — Пәхләүиҙәр династияһынан 1941—1979 йылдарҙа хакимлыҡ иткән Ирандың утыҙ бишенсе һәм һуңғы шаһы.

Сельма Риза (төр. Selma Rıza; 5 февраль 1872 йыл — 5 октябрь 1931 йыл) — беренсе төрөк ҡатын-ҡыҙ-журналисы, Төркиә ҡатын-ҡыҙҙарынан беренсе роман яҙыусы. Вафатынан һуң уның туғандары Фераджели (төр. Feraceli) фамилияһын ала; шуға күрә ул Сельма Риза Фераджели булараҡ та билдәле.

Хужа Али Риза (1858, Ускюдар — 20 март 1930 йыл) — Төркиә рәссамы һәм педагогы, тәү сиратта үҙенең импрессионистик пейзаждары һәм архитектура картиналары менән билдәле.

Риза-йи-Аббаси — фарсы рәссамы.

Агахи Мөхәммәт Риза улы — үзбәк яҙыусыһы.

Ишморат Риза Фәхретдин улы — татар совет драматургы.

Сейид Мөхәммәт Риза улы — Ҡырым төрөк тарихсыһы (XVIII быуат).

Риза-шах — 1925 йыл — 1941 йыл йылдарҙа идара иткән Иран шахы.

Мөхәммәт Риза-шах — 1941 йыл — 1979 йыл йылдарҙа хакимлыҡ итеүсе Иран шахы, Риза-шахтың улы.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Мирза-Риза-хан йорто — XIX быуат аҙағы архитектураһы ҡомартҡыһы, Боржоми ҡалаһының символы. Боржоми үҙәк паркы янында урынлашҡан.

Риза (ҡала) (нем. Riesa) — Германиялағы, Саксония ерендәге ҡала.

Риза-Гросенхайн (нем. Riesa-Großenhain) — Германиялағы элекке район. Райондың үҙәге — Гросенхайн ҡалаһы. Район Саксония еренә ингән була.

Сығанаҡтар

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ