Хоментовский Александр Степанович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Хоментовский Александр Степанович
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 Совет Рәсәйе
 СССР
Тыуған көнө 11 (24) март 1908
Тыуған урыны Санкт-Петербург, Рәсәй империяһы[1]
Вафат булған көнө 14 март 1986({{padleft:1986|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:14|2|0}}) (78 йәш)
Вафат булған урыны Ырымбур, РСФСР, СССР
Һөнәр төрө геолог
Эшмәкәрлек төрө геология
Эш урыны Пермь дәүләт милли тикшеренеү университеты
Уҡыу йорто Томск политехник университеты
Ғилми дәрәжә геология-минералогия фәндәре докторы[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Ҡатнашыусы КПСС-тың XXII съезы[d]
Һуғыш/алыш Бөйөк Ватан һуғышы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
II дәрәжә Ватан һуғышы ордены «Почёт Билдәһе» ордены «Хәрби хеҙмәттәре өсөн» миҙалы «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Германияны еңгән өсөн» миҙалы «Хеҙмәт ветераны» миҙалы «1941-1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында фиҙакәр хеҙмәт өсөн» миҙалы Сталин премияһы В. И. Лениндың тыуыуына 100 тулыу айҡанлы юбилей миҙалы «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә егерме йыл» юбилей миҙалы «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә утыҙ йыл» юбилей миҙалы «1941—1945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Еңеүгә ҡырҡ йыл» юбилей миҙалы юбилейная медаль «50 лет Вооружённых Сил СССР» юбилейная медаль «60 лет Вооружённых Сил СССР» медаль «Китайско-советская дружба»

Хоментовский Александр Степанович (11 март (24 март) 1908 йыл — 14 март 1986 йыл) — СССР геологы.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Александр Степанович Хоментовский 1908 йылдың 11 (24) мартында Санкт-Петербург ҡалаһында тыуа. 1930 йылда Себер технологиялар институтын (Томск) тамамлай.

1930—1937 йылдарҙа — Көнсығыш Себерҙә геология партиялары начальнигы. 1938—1941 йылдарҙа— Красноярск педагогия институты уҡытыусыһы. 1941—1943 йылдарҙа — РККА-ла хеҙмәт итә (Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнаша). 1943—1954 йылдарҙа — СССР Күмер сәнәғәте министрлығының (Ырымбур) «Южуралуглеразведка» тресы баш геологы, бер үк ваҡытта 1943—1951 йылдарҙа Ырымбур педагогия институты доценты. 1951 йылда Көнсығыш Ҡытайҙа геология-разведка эштәренә етәкселек итә, уның методикаһы буйынса унда 16 күмер ятҡылығы асыла[2]. 1955—1957 йылдарҙа— Һарытау университетының геология кафедраһы мөдире. 1957—1958 йылдарҙа — ғилми кадрҙар әҙерләү өсөн Ҡытайҙа командировкала була. 1958—1960 йылдарҙа— Пермь политехник институтының геология кафедраһы мөдире; бер үк ваҡытта Пермь университетының файҙалы ҡаҙылмалар эҙләү һәм разведкалау кафедраһы мөдире, профессоры (1959—1960). 1960 йыл — СССР Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Алыҫ Көнсығыш филиалы президиумы рәйесе. 1968—1970 — СССР Фәндәр академияһының Себер бүлексәһе Хабаровск комплекслы ғилми-тикшеренеү институтын ойоштороусы һәм тәүге директоры. 1971—1972 йылдар — Пермь политехник институтының геология кафедраһы мөдире. 1973 йылда — Ырымбур политехник институтының инженер геологияһы һәм геодезия кафедраһы мөдире. 1976—1984 йылдар — Ырымбур тәбиғи ресурстарҙы һаҡлау һәм рациональ ҡулланыу ғилми-тикшеренеү институты директоры. 1976-1986йылдар — СССР География йәмғиәтенең Ырымбур бүлеге мөдире.

Геология-минералогия фәндәре кандидаты (1938). Геология-минералогия фәндәре докторы (1954). Профессор (1955). Урал һәм Себерҙә тектоника һәм күмер ятҡылыҡтары барлыҡҡа килеү законлылығы өлкәһендә белгес. 1940 йылдан ВКП(б) ағзаһы.

СССР Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1960). Ырымбур университетының "Почет китабы"на индерелгән (1998)[3].

А. С. Хоментовскийҙың ғилми-методик эшләнмәләре Көньяҡ Уралда, Рәсәйҙең алыҫ Көнсығышында, Ҡытайҙа, Кореяла, Вьетнамда күмер ятҡылыҡтары асылыуға килтерә.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Хоментовский Александр Степанович // Большая советская энциклопедия (урыҫ): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. Электронная энциклопедия: Томский политехнический университет
  3. Хоментовский Александр Степанович // Российская академия наук. Сибирское отделение: Персональный состав
  4. Сайт «Память народа»
  5. Сталинская премия за выдающиеся изобретения и коренные усовершенствования методов производственной работы (1950)#Третья степень|Сталинская премия за выдающиеся изобретения и коренные усовершенствования методов производственной работы (1950). Третья степень, п. 157

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Академия наук. Персональный состав. М., 1997. Кн. 2. 600 с. С. 548—549, 577, 582.
  • Журнал ТПУ «Томский политехник», 2004, № 10, с. 199.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]