Еләҙекүл

Ауыл
Еләҙекүл Еләҙекүл
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Балтас районы
Координаталар	55°46′45″ с. ш. 55°54′07″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 208 819 008
ОКТМО коды	80 608 419 116
Еләҙекүл

Еләҙекүл (рус. Зилязекулево) — Башҡортостандың Балтас районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 146 кеше. Почта индексы — 452995, ОКАТО коды — 80208819008.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	146	71	75	48,6	51,4

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса татарҙар күпселекте (99 %) тәшкил итә.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Балтас): 30 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Көйөҙе): 98 км

Ауыл тарихы

1803—1811 йылдарҙа шул уҡ исемдәге күл эргәһендә Еләҙекүл ауылы барлыҡҡа килә. Уға Суртанлыкүл ауылы кешеләре нигеҙ һала, шуға күрә «Чуртанлы тож» тип тә йөрөтөлә. Бынан тыш, Ҡыр-унлар түбәһе башҡорттары тарафынан Еләҙекүл ауылы мишәрҙәренә («иптәштәре менән» Копкилде Таҡтамышевҡа) бирелгән яҙма буйынса, аҫабаларға 4 һыуһар түләү шарты менән, мишәрҙәрҙең яңы төркөмө килеп ултырған.

(Бынан тыш, Еләҙекүл ауылы мишәрҙәре Копкилде Таҡтамышевҡа Ҡыр-унлар түбәһе башҡорттарына йылына 4 һыуһар түләү шарты менән мишәрҙәрҙең яңы төркөмө килеп ултырған.) Әммә документтың иҫке булыуы сәбәпле, йылын билдәләп булмай, ләкин уның һаны (көнө, айы) билдәләнде — «28 июль». Ауыл халҡы Бабай (1825 йыл) һәм Яңы Солтанғол (1835 йыл) ауылдарынан күсеп килеүселәр иҫәбенә тулылана.

7 ревизия 114 кеше йәшәй тип күрһәтә, 8 ревизия ваҡытында 224 кеше иҫәпкә алынған. 10 ревизия 469 (78 йорт), 1905 йылдағы иҫәп алыу 727 мишәр (134 йорт) күрһәткән. 1920 йылда 152 йортта 736 кеше йәшәгән.

Башҡорт энциклопедияһы биргән мәғлүмәт буйынса, 2002 йылда ауылда төп мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты, китапхана эшләй.

Еләҙекүл ауылы Рәсәйҙә ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкаларында (1917)

• Материалы поземельной переписи 1917 года по: с. Зилязикулево, Бирский уезд, Кизганбашевская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 2374 2021 йыл 22 апрель архивланған.

Еләҙекүл ауылы Рәсәйҙә үткән ревизия материалдарында

• Материалы ревизских сказок по: Зелязекулева д., Бирский уезд, 10 башк. к-н; год 1834, фонд И-138, опись 2, дело 549(недоступная ссылка)
• Материалы ревизских сказок по: Залазикулова д., Бирский уезд, Верхне-Карышевск.; год 1859, фонд i138, опись op2, дело 748(недоступная ссылка)
• Материалы ревизских сказок по: Зилязиккулева д., Бирский уезд, 3 мещерякск. к-н; год 1850, фонд И-138, опись 2, дело 644(недоступная ссылка)

Һылтанмалар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)