Ғәлләм

Ғәлләм — башҡорт һәм башҡа төрки халыҡтарға ғәрәптәрҙән ингән ингән ир-ат исеме.

Этимологияһы

Ғәлләм — «бик күп белемле», «ғалим» мәғәнәһен аңлатҡан мосолман ир-ат исеме.

Билдәле шәхестәр

Ғәлләм Саттар улы Саттаров 27 июль 1894 йыл — 16 ноябрь 1986 йыл) — театр актёры, режиссёр, педагог. СССР-ҙың Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. 1929—1963 йылдарҙа Башҡорт дәүләт академия драма театры актёры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған артисы (1943). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1955).

Фамилияларҙа

Ғәлләмова Алиса Михайловна (рус. Алиса Михайловна Галлямова, татар. Алисә Михаил кызы Галләмева; 18 ғинуар 1972 йыл — СССР, Рәсәй һәм Украина шахматсыһыһы, Ҡазан ҡалаһынан, ҡатын-ҡыҙҙар араһынан халыҡ-ара гроссмейстер, халыҡ-ара спорт мастеры, күп тапҡыр Рәсәй чемпионы. 2010 йылда Рәсәй командаһы составында Шахмат Олимпиадаһы еңеүсеһе.

Ғәлләмов Салауат Абдрахман улы (24 декабрь 1959 йыл — 5 сентябрь 2018 йыл) — ғалим, башҡорттарҙың һинд-иран сығышы тураһындағы гипотезаның, башҡорт теленең боронғо һәм хәҙерге Европа телдәренә йоғонтоһо һәм башҡорт эпостарының боронғо һинд философияһына йоғонтоһо тураһында гипотезалар авторы.

Ғәлләмов Абдрахман Әбдрәхим улы (15 октябрь 1926 йыл — 19 февраль 1989 йыл) — башҡорт теле ғалимы, методист. Юғары мәктәп уҡытыусыһы. Педагогия фәндәре кандидаты (1967), доцент, Башҡорт АССР-ы мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1967).

Ғәлләмов Флүр Фәнәүи улы (1 декабрь 1968 йыл) — иҡтисадсы, Башҡортостан Республикаһының 4-се һәм 5-се саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостан Республикаһының Кредит һәм финанс ойошмалары ассоциацияһы Советы рәйесе, Башҡортостан Республикаһы Башлығы ҡарамағындағы Инвестиция климатын яҡшыртыу буйынса йәмәғәт советы рәйесе урынбаҫары. Башҡортостан Республикаһының Фәнде үҫтереү һәм ярҙам итеү фонды Советы, Хәйриә эшмәкәрлеге мәсьәләләре буйынса республика советы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған иҡтисадсыһы (2011).

Ғәлләмов Әбүзәр Карам улы (20 июнь 1939 йыл — 6 март 2006 йыл) — ғалим-инженер-механик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1974—2006 йылдарҙа Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университетының кафедра мөдире. Техник фәндәр докторы (1974), профессор (1976). РСФСР-ҙың (1982) һәм Башҡорт АССР-ының (1978) атҡаҙанған фән эшмәкәре, Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2004). Почёт ордены кавалеры (1998).

Ғәлләмова Надежда Викторовна СССР һәм Рәсәй еңел атлеты, оҙон дистанцияға йүгереү һәм кросс буйынса специалист. 1988—1996 йылдарҙа СССР, Рәсәй һәм БДБ йыйылма командалары өсөн еңел атлетика буйынса сығыш яһай, команда зачеттарында кросс буйынса ике тапҡыр донъя чемпионы, экидэн буйынса донъя чемпионы, халыҡ-ара әһәмиәтендәге башҡа бик күп старттар призеры һәм еңеүсеһе. СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1989). Хәҙер — еңел атлетика буйынса тренер.

Ғәлләмов Хәмзә Искәндәр улы (2 апрель 1931 йыл — 16 июнь 2015 йыл) — Рәсәй Үҙәк Диниә назараты ҡарамағындағы Башҡортостан Республикаһы мосолмандарының төбәк диниә назараты рәйесе, мөфтөй, Өфө ҡалаһындағы «Хәмзә-Хажи» мәсете етәксеһе, «Имам хәҙрәт Хәмзә хажи» хәйриә фонды етәксеһе.

Ғәлләмова Әлфиә Марс ҡыҙы (26 август 1977 йыл) башҡорт йырсыһы. Халыҡ-ара һәм республика кимәлендәге конкурстар лауреаты.

Һылтанмалар

• Кусимова Т. «Исемдәр донъяһында» 2021 йыл 8 сентябрь архивланған.
• З.Ғ.Ураҡсин, Э.Ф.Ишбирҙин. «Туған тел серҙәре». — Өфө: «Китап», 1983 й. — С. 58-се.
• «Башҡортостан ҡыҙы» Ҡунафина Гөлшат «Исемең матур, кемдәр ҡушҡан» 2021 йыл 9 сентябрь архивланған.

Сығанаҡтар

• Башҡорт исемдәре / Таңһылыу Күсимова, Cветлана Бикҡолова. — Өфө: Китап, 2005. – 224 бит.
• Күсимова Таңһылыу. Исемдәр донъяһында. Башҡорт исемдәре һүҙлеге, башҡорт һәм рус телдәрендә. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1991. — 192 бит.
• Сулейманова Р. А. Башкирско-русский словарь-справочник личных имен и фамилий. — Уфа, 2013. — 364 с. ISBN 978-5-91608-111-4.
• Тупеев С. Х. Башкирский именник. Справочник личных имен с написанием вариантов на русском и башкирском языках. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Султанова Р. И. Русско-башкирский словарь — справочник личных имен, отчеств, фамилий. — Уфа, 2004.
• Хисамитдинова Ф.Ғ., Төпәев С. Х. Төрки сығанаҡлы һәм төрки элементлы башҡорт исемдәре. — Өфө, 2006.

Яңы сығанаҡ өҫтәү өсөн «Ҡалып:Исемдәр донъяһында» сәхифәһен үҙгәртегеҙ