Ҡолош (Татарстан)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ҡолош
Дәүләт  Рәсәй
Административ-территориаль берәмек Биюрганское сельское поселение[d][1]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан Кама
Почта индексы 423889
Карта

Ҡолош[2] (татар. Колыш, рус. Кулушево) — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһы Туҡай районы ауылы.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауыл Түбәнге Кама һыуһаҡлағысы буйында, Яр Саллы ҡалаһынан төньяҡ-көнсығышҡа табан 33 км алыҫлыҡта урынлашҡан[3].

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауылға байлар ырыуы башҡорттары нигеҙ һала. 1717 йылдан билдәле[3]. Ауыл Байлар улусының Турай түбәһенә ҡарай, һуңыраҡ был улус Ырымбур губернаһы (1865 йылдан Өфө губернаһы) Минзәлә өйәҙенә инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Күзкәй административ-территориаль улусы составына керә[4].

Ауыл кешеләре 1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышында әүҙем ҡатнаша[3].

1860-сы йылдарҙа бер класлы рус-башҡорт училищеһы асыла, бында 1909 йылда 44 уҡыусы иҫәпләнгән. 1870 йылда ауылда мәсет, икмәк магазины, ел тирмәне, бакалея кибете теркәлгән[4].

1920 йылдан Татар АССР-ының Минзәлә кантоны составында була. 1930 йылдан Минзәлә районы, 1984 йылдан — Туҡай районы составына керә[3].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1795 йылда ауылда 78 башҡорт; 1834 йылда — 123 башҡорт; 1859 йылда — 228 башҡорт; 1912 йылда — 584 башҡорт иҫәпләнгән[4][5].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: [3])
17951859187018841906191319201938194919581970197919892002
78228259397529584550493430395399313157140

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. ОКТМО (урыҫ)
  2. Камалов А. А., Камалова Ф. У. Атайсал. — Уфа: Башкирское издательство «Китап», 2001. — С. 392. — 544 с. — ISBN 5-295-02882-8.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Татарская энциклопедия.
  4. 4,0 4,1 4,2 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 92-95. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.
  5. История башкирских родов. Байлар. Том 22. / С. И. Хамидуллин, Б. А. Азнабаев, И. З. Султанмуратов, И. Р. Саитбатталов, Р. Р. Шайхеев, Р. Р. Асылгужин, И. М. Васильев, А. М. Зайнуллин, В. Г. Волков, А. А. Каримов. — Уфа: Китап, 2016. — С. 123-124. — 916 с. — ISBN 978-5-850-51605-5.