Мерәҫ (Татарстан)

Мерәҫ
	Ауыл
	Мерәҫ; татар. Мерәс
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Татарстан
Муниципаль район	Аҡтаныш
Ауыл биләмәһе	Ураҙай
Координаталар	55°44′ с. ш. 53°53′ в. д.HGЯO
Халҡы	90 человек (2002)
Милли состав	татарҙар
Сәғәт бүлкәте	UTC+4
Почта индексы	423750
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	922 058 300 04
Код ОКТМО	92 605 430 111
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Мерәҫ

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Мерәҫ.

Мерәҫ — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһының Аҡтаныш районындағы ауыл. Ураҙай ауыл биләмәһе составына керә.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауыл Шәбеҙ йылғаһы буйында, Аҡтаныш ауылынан көнбайышҡа табан 12 км алыҫлыҡта урынлашҡан^[1].

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Мерәҫ (Юғары Мерәҫ) — гәрәй ырыуы башҡорттарының ауылы. 1738 йылдан билдәле^[1]. Ә. З. Әсфәндиәров буйынса, Гәрәй улусының Байсар ауылы башҡорто Мерәҫ Солтанаев булыуы мөмкин^[2]. 11-се башҡорт кантоны, Ырымбур губернаһы Минзәлә өйәҙе Гәрәй улусы Әжәкүл түбәһенә ҡарай, 1865 йылда был өйәҙ Өфө губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Шәрип улусы составына керә.

1773—1775 йылдарҙағы Крәҫтиәндәр һуғышы осоронда ауыл халҡы Е. И. Пугачёв яғында әүҙем сығыш яһай^[1].

ХХ быуат башында ауылда мәсет (1806 йылдан билдәле), мәктәп, тирмән (1848 йылда — 2), мануфактура һәм бакалея кибете, хужалыҡ магазины теркәлгән^[2]^[1].

1920 йылдан Татар АССР-ының Минзәлә кантоны, 1930 йылдан — Аҡтаныш районы, 1963 йылдан — Минзәлә районы, 1965 йылдан — йәнә Аҡтаныш районы составына керә^[1].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1795 йылда ир енесле 104 башҡорт; 1816 йылда — 81 башҡорт; 1850 йылда — 129 башҡорт; 1870 йылда — 321 башҡорт; 1905 йылда — 520 башҡорт йәшәй^[2].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: ^[1])
1859	1870	1884	1897	1906	1913	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002
318	321	402	527	520	508	411	429	435	321	262	226	199	138	90

Инфраструктура[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Игенселек, малсылыҡ үҫешкән. Мәктәп бар^[1].

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Аҡанов Ҡотлояр Йәркәй улы — 6-сы башҡорт полкы составында 1812 йылғы Ватан һуғышында ҡатнашыусы^[2].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Татарская энциклопедия.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 383—386. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[ТЭ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Татарская энциклопедия.

[АМБ-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 383—386. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[1]

[2]