Шәбеҙ (ауыл)

Шәбеҙ
	Ауыл
	Шәбеҙ; татар. Шәбез
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Татарстан
Муниципаль район	Аҡтаныш
Ауыл биләмәһе	Чалманарат
Координаталар	55°46′ с. ш. 53°45′ в. д.HGЯO
Беренсе мәртәбә телгә алынған	1723 йыл
Халҡы	147 человек (2010)
Милли состав	татарҙар
Сәғәт бүлкәте	UTC+4
Почта индексы	423752
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	92 205 885 005
Код ОКТМО	92 605 485 121
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Шәбеҙ

Шәбеҙ — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһының Аҡтаныш районындағы ауыл. Чалманарат ауыл биләмәһе составына керә.

География

Шәбеҙ йылғаһы буйында, Аҡтаныш ауылынан көнбайышҡа табан 22 км алыҫлыҡта урынлашҡан^[1].

Тарих

Шәбеҙ — йәнәй ырыуы башҡорттарының ауылы^[2]. 1723 йылдан билдәле^[1]. 11-се башҡорт кантоны, Ырымбур губернаһы Минзәлә өйәҙе Йәнәй улусы Ҡамбар түбәһенә ҡарай, 1865 йылда был өйәҙ Өфө губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Әмәкәй улусы составына керә.

ХХ быуат башында мәсет (1830 йылдан билдәле), мәктәп, ел тирмәне, икмәк магазины, бакалея кибете теркәлгән^[1]^[2].

1920 йылдан Татар АССР-ының Минзәлә кантоны, 1930 йылдан — Аҡтаныш районы, 1935 йылдан — Калинин районы, 1959 йылдан — Аҡтаныш районы, 1963 йылдан — Минзәлә районы, 1965 йылдан — йәнә Аҡтаныш районы составына керә^[1].

Халҡы

1795 йылда ир енесле 187 башҡорт; 1816 йылда — 258 башҡорт; 1834 йылда — 325 башҡорт; 1870 йылда — 411 башҡорт; 1912 йылда — керҙәш 463 башҡорт (башкиры по этносу, припущенники по сословию) йәшәй^[2]^[3].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: ^[1])
1859	1870	1884	1897	1906	1913	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002	2010
394	411	547	549	549	463	409	354	405	286	276	267	244	191	165	147

Инфраструктура

Игенселек, малсылыҡ үҫешкән. Ауылда мәктәп китапхана бар^[1].

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 487—491. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.
↑ История башкирских родов. Еней. Том 1 / авт.-сост. С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, Р. М. Рыскулов, А. Я. Гумерова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2014. — С. 61-64. — ISBN 978-5-85051-640-6.

[ТЭ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.

[АМБ-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 487—491. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[ИБН-3] История башкирских родов. Еней. Том 1 / авт.-сост. С. И. Хамидуллин, Ю. М. Юсупов, Р. Р. Асылгужин, Р. Р. Шайхеев, Р. М. Рыскулов, А. Я. Гумерова. — Уфа: ГУП РБ Уфимский полиграфкомбинат, 2014. — С. 61-64. — ISBN 978-5-85051-640-6.

[1]

[2]

[3]