Татар Ямалы

Татар Ямалы
	Ауыл
	Татар Ямалы; татар. Татар Ямалы
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Татарстан
Муниципаль район	Аҡтаныш
Ауыл биләмәһе	Татар Ямалы
Координаталар	55°49′41″ с. ш. 53°45′42″ в. д.HGЯO
Халҡы	398 человек (2008)
Милли состав	татарҙар
Сәғәт бүлкәте	UTC+4
Почта индексы	423753
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	922 058 730 01
Код ОКТМО	92 605 473 101
Номер в ГКГН	0189484
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Татар Ямалы

Татар Ямалы — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһының Аҡтаныш районындағы ауыл. Татар Ямалы ауыл биләмәһенең административ үҙәге.

География

Ауыл Ямалы күле һәм Ағиҙел буйында, Аҡтаныш ауылынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 20 км алыҫлыҡта урынлашҡан^[1].

Тарих

Ямалы (Моншино, Татар Ямалы) — гәрәй ырыуы башҡорттарының ауылы. XVII быуатта нигеҙләнгән^[1]. 1896 йылда ауылда йәшәүсе мариҙар бүленеп сығып яңы ауылға нигеҙ һала, урыҫ телендә ул Черемисские Ямалы^[2] тигән исемде йөрөтә, ә төп ауыл — Татарские Ямалы^[3] тип атала башлай. 11-се башҡорт кантоны, Ырымбур губернаһы Минзәлә өйәҙе Гәрәй улусы Таҡталасыҡ түбәһенә ҡарай, 1865 йылда был өйәҙ Өфө губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Шәрип улусы составына керә.

ХХ быуат башында мәсет (1808 йылдан билдәле), икмәк магазины, бакалея кибете теркәлгән^[1].

1920 йылдан Татар АССР-ының Минзәлә кантоны, 1930 йылдан — Аҡтаныш районы, 1963 йылдан — Минзәлә районы, 1965 йылдан — йәнә Аҡтаныш районы составына керә^[1].

Халҡы

1795 йылда ир енесле 87 башҡорт; 1816 йылда — 139 башҡорт, 45 типтәр; 1834 йылда — 162 башҡорт, 35 типтәр; 1859 йылда — 156 башҡорт; 1870 йылда — 320 башҡорт, 66 мари; 1912 йылда — 625 аҫаба башҡорт (Чирмес Ямалыһында — 76 керҙәш татар) йәшәй^[4].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: ^[1])
1859	1870	1884	1897	1913	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002	2008
355	386	424	484	575	593	624	425	577	381	516	516	435	408	398

Инфраструктура

Игенселек, малсылыҡ үҫешкән. Ауылда урта мәктәп, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет бар^[1].

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.
↑ Мариҙар ул осороҙағы рус сығанаҡтарында черемис тип йөрөтөлгән.
↑ Төрки халыҡтар ул осороҙағы рус сығанаҡтарында татар тип йөрөтөлгән.
↑ Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 495—497. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[ТЭ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Татарская энциклопедия.

[2] Мариҙар ул осороҙағы рус сығанаҡтарында черемис тип йөрөтөлгән.

[3] Төрки халыҡтар ул осороҙағы рус сығанаҡтарында татар тип йөрөтөлгән.

[АМБ-4] Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 495—497. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[1]

[2]

[3]

[4]