Эстәлеккә күсергә

Мәдхәлиселәр

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Мәдхәлиселәр
ғәр. المداخلة

Рәбиғ әл-Мәдхәли әҫәрҙәре йыйынтығы 15 томда.
Башҡа исемдәре:

Мәҙинә йәмәғәте

Дин:

ислам

Ағым:

сөнниҙәр

Нигеҙләнгән:

XX быуат

Нигеҙләүсе:

Рәбиғ әл-Мәдхәли

Илдәр:

СҒК, Мысыр һ.б.

Ҡаршы тороусылар:

тәкфирселек

Мәдхәлиселәр (ғәр. المداخلة‎) йәки المدخليون‎); Мәҙинә йәмәғәте (جماعة المدينة‎); (рус. Мадхалиты) — билдәле сәләф ғалимы Рәбиғ әл-Мәдхәли хеҙмәттәренән илһамланған сәләфи хәрәкәт эсендәге ағым[1][2][3][4]. Политолог Ғүмәр Ғәшүр[5] һәм ҡайһы бер көнбайыш киң мәғлүмәт саралары "мәдхәлиселек"те дини секта булараҡ билдәләй.

Мәдхәлисе идеологияһының нигеҙ ташы булып, хатта ул үҙенең подданныйҙарын нигеҙһеҙ көс ҡулланыуға дусар итһә лә хөкүмәткә бер һүҙһеҙ тоғролоҡ тора[6]. Яҡын Көнсығышта диктатор режимына ҡаршы сығыш яһаған башҡа ислам төркөмдәренән айырмалы рәүештә, мадхалиттар асыҡтан-асыҡ бындай режимдарҙы хуплай[5][7][8][9].

Ҡайһы бер тикшеренеүселәр хәрәкәттең барлыҡҡа килеүен Мосолман туғандар яҡлылар һәм Сәйет Ҡотобҡа (ҡотбиҙәр) ҡаршы реакция менән бәйләй[10]. 1990-сы йылдарҙа Сәғүд Ғәрәбстаны һәм Мысыр хөкүмәттәре радикаль исламсы хәрәкәттәре элементтарынаа ҡаршы сәләфи-мәдхәлиселәрҙе яҡлай[11][12][13][14].

Аналитиктар фекеренсә, Нидерландтағы мадхалиттар бөтә салафиттарҙың яртыһын тәшкил итә[7]. Политолог Тәлғәт Мамыраимов мәғлүмәттәре буйынса, Ҡаҙағстан мосолмандарының яҡынса 5-10 % — салафиттар, улар араһында салафит-мадхалиттар өҫтөнлөк итә, улар үҙ эйәрсендәрен дәүләт власына тулыһынса буйһонорға саҡыра[15].

  1. Omayma Abdel-Latif. Trends in Salafism // Islamist Radicalisation: The Challenge for Euro-Mediterranean Relations / Eds. Michael Emerson, Kristina Kausch and Richard Youngs. — Brussels: Centre for European Policy Studies, 2009. — P. 74. — ISBN 9789290798651.
  2. The Muslim 500: The World’s Most Influential Muslims // Sheikh Rabi’ Ibn Haadi ‘Umayr Al Madkhali. Royal Aal al-Bayt Institute for Islamic Thought. Дата обращения: 21 ноябрь 2014. Архивировано из оригинала 22 март 2013 года.
  3. ICG Middle East Report N°31 Saudi Arabia Backgrounder: Who Are the Islamists?. — Amman/Riyadh/Brussels: International Crisis Group, 21 September 2004.
  4. Roel Meijer. Global Salafism: Islam’s New Religious Movement. — New York: Columbia University Press, 2009. — P. 49.
  5. 5,0 5,1 Omar Ashour Libyan Islamists Unpacked: Rise, Transformation and Future // . — Brookings Doha Center, 2012.
  6. Zoltan Pall Kuwaiti Salafism and Its Growing Influence in the Levant. — Carnegie Endowment for International Peace, May 7, 2014.
  7. 7,0 7,1 Martijn de Koning. The 'Other' Political Islam: Understanding Salafi Politics // Whatever Happened to the Islamists?: Salafis, Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam / Eds. Amel Boubekeur and Olivier Roy. — New York: Columbia University Press, 2012. — P. 159. — ISBN 9780231154260.
  8. Richard Gauvain Salafi Ritual Purity: In the Presence of God. — New York: Routledge, 2013. — С. 41.
  9. Jamestown Foundation Salafists Challenge al-Azhar for Ideological Supremacy in Egypt // Terrorism Monitor Volume: 8 Issue: 35. — 16 September 2010.
  10. Thomas M. Pick, Anne Speckhard and Beatrice Jacuch. Home-Grown Terrorism. — Amsterdam: IOS Press, 2009. — P. 86.
  11. Whatever Happened to the Islamists?: Salafis, Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam / Eds. Amel Boubekeur and Olivier Roy. — New York: Columbia University Press, 2012. — P. 291. — ISBN 9780231154260.
  12. Hossam Tammam and Patrick Haenni Islam in the insurrection? // Al-Ahram Weekly, Issue No. 1037. — 3-9 March 2011. Архивировано из первоисточника 29 октябрь 2013.
  13. Girma Yohannes Iyassu Menelik. The Emergence and Impacts of Islamic Radicalists. — Munich: GRIN Publishing GmbH, 2009. — P. 16.
  14. Sherifa Zuhur. Saudi Arabia: Islamic Threat, Political reform, and the Global War on Terror. — Strategic Studies Institute, March 2005. — P. 26.
  15. Нурсеитова Т. Среди казахстанских салафитов доминируют салафиты-мадхалиты. — ЦентрАзия, 26.11.2013.