Сан-Томе (ҡала)

Сан-Томе
	Ҡала
	Сан-Томе; São Tomé Президент һарайы
Флаг	Герб
Ил	Сан-Томе һәм Принсипи
Провинция	Сан-Томе
Округ	Агуа-Гранде
Координаталар	0°20′ с. ш. 6°44′ в. д.HGЯO
Нигеҙләнгән	1485
Ҡала с	1525
Майҙаны	17 км²
Халҡы	56 166 кеше (2005)
Тығыҙлығы	180 кеше/км²
Сәғәт бүлкәте	UTC+0
Телефон коды	+239-22x-xxxx
Һанлы танытмалар
	Сан-Томе Аудио, фото и видео Викимилектә

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Сан-Томе.

Сан-Томе́ (порт. São Tomé) — Сан-Томе һәм Принсипи дәүләтенең баш ҡалаһы. Апостол Фома (São Tomé) хөрмәтенә аталған^[1]. Сан-Томе провинцияһының һәм Агуа-Гранде округының административ үҙәге булып тора.

Тарихы

1485 йылда португалдар тарафынан нигеҙләнә. Ҡала янында шәкәр ҡамышы плантациялары булған, унда Конго короллегенән килтерелгән ҡолдар эшләгән. 1525 йылда Португалия короле Жуан II ҡала статусын бирә^[2] XVI быуатта бында католик собор төҙөлә. 1575 йылда ҡалала Сан-Себастьян форты ҡорола (хәҙерге ваҡытта бында Сан-Томе милли музейы урынлашҡан). 1599 йылда, һәм йәнә 1641—1648 йылдарҙа Голландия ҡулы аҫтында була^[3]. Оҙаҡ ваҡыт дауамында Сан-Томе һәм Принсипи португал колонияһының үҙәге булып тора. 1975 йылда Сан-Томе һәм Принсипи бойондороҡһоҙлоҡ ала, ә Сан-Томе уның баш ҡалаһы булып китә.

Географияһы

Ҡала Сан-Томе утрауының төньяҡ-көнсығышында, Кабраш утрауы янында урынлашҡан. Ҡаланан көньяҡ-көнбайышҡа табан — Триндади, төньяҡ-көнбайышҡа табан — Гвадалупе, көньяҡ-көнсығышҡа табан — Сантана ҡалалары урынлашҡан, уларҙы үҙ-ара шоссе юлдары тоташтыра. Аҙнаһына бер тапҡыр Кабо-Верде ҡалаһынан Сан-Томеға паром йөрөй. Халыҡ-ара аэропортта Ангола, Габон, Португалия илдәренә һәм күрше Принсипи утрауына даими рейстар башҡарыла.

Ҡаланың иҫтәлекле урындарына президент һарайы, собор һәм кинотеатр керә. Ҡалала төрлө мәктәптәр, лицейҙар, политехник институты, ике баҙар, өс радиостанция урынлашҡан. Сан-Томела TVSP коммерция булмаған телевизион станцияһы, халыҡ-ара аэропорт, клиникалар һәм дауаханалар эшләй, бер нисә ҡала майҙаны бар.

Халҡы

Йыл	1991	1997	2000	2001	2003	2005	2013
Халыҡ иҫәбе	42 331^[4]	49 541^[4]	49 997	49 957^[5]	53 300	56 166	69 167^[4] (баһалама)

Климаты

Сан-Томела оҙайлы ямғырҙар миҙгеле (октябрҙән майға тиклем) һәм ҡыҫҡа ҡоро миҙгел (июнь—сентябрь) менән саванналарҙың тропик климаты өҫтөнлөк итә. Яуым-төшөмдәр миҡдары — йылына 1000 мм-ҙан саҡ ҡына аҙыраҡ. Ҡалала сағыштырмаса даими температура күҙәтелә.

климаты
Күрһәткес	Ғин.	Фев.	Март	Апр.	Май	Июнь	Июль	Авг.	Сен.	Окт.	Нояб.	Дек.	Йыл
Абсолют максимум, °C	32	33	33	33	32	31	31	31	32	32	32	32	33
Уртаса максимум, °C	30	30	31	30	29	28	28	28	29	29	29	29	29
Уртаса минимум, °C	23	23	23	23	23	22	21	21	21	22	22	22	22
Абсолют минимум, °C	20	20	20	20	19	19	19	19	19	19	19	19	19
Яуым-төшөм нормаһы, мм	81	107	150	127	135	28	0	0	23	109	117	89	966
Сығанаҡ: «Average Conditions Sao Tome, Sao Tome Principe». BBC Weather (ингл.). Архивировано 12 октябрь 2007 года.

Фотографии

Сан-Томеның 1647 йылғы картаһы

Сан-Томелағы баҙар

Сан-Себастьян форты

Сан-Томе кафедраль соборы

Ҡала баҙары

Ҡалаға йыһандан күренеш

Иҫкәрмәләр

↑ День Святого Апостола Фомы (урыҫ). Архивировано 2 февраль 2013 года. 2013 йыл 19 июль архивланған.
↑ Becker, Kathleen. [1] = São Tomé and Príncipe: the Bradt travel guide. — USA, 2008. — ISBN 978-1-84162-216-3.
↑ Huang, Morrissete, p. 970
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 World Gazetter: São Tome
↑ São Tomé and Príncipe: Cities, Towns & Provinces

Һылтанмалар

Sao Tome and Principe 2010 йыл 26 июль архивланған. at the Open Directory Project
Карталар һәм аэрофотографиялар:
- Street map: Street map from Mapquest, MapPoint 2008 йыл 20 ғинуар архивланған. or Google or Yahoo! Maps
- Satellite images: Google or Microsoft Virtual Earth — image not yet available
www.saotome.st — Facts about the country, how to get there, where to stay, what do to, images etc. (инг.)
Local travel agency Navetur-Equatour — information&pictures http://www.navetur-equatour.st/ 2017 йыл 19 апрель архивланған.

[1] День Святого Апостола Фомы (урыҫ). Архивировано 2 февраль 2013 года. 2013 йыл 19 июль архивланған.

[2] Becker, Kathleen. [1] = São Tomé and Príncipe: the Bradt travel guide. — USA, 2008. — ISBN 978-1-84162-216-3.

[HuangMorrissete-3] Huang, Morrissete, p. 970

[WorldGazetter-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 World Gazetter: São Tome

[5] São Tomé and Príncipe: Cities, Towns & Provinces

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Африка баш ҡалалары
Абуджа • Аддис-Абеба • Аккра • Алжир • Антананариву • Асмэра • Бамако • Банги • Банжул • Бисау • Браззавиль • Бужумбура • Виктория • Виндхук • Габороне • Дакар • Джибути • Джуба • Додома • Кампала • Кигали • Киншаса • Конакри • Ҡаһирә • Либревиль • Лилонгве • Ломе • Луанда • Лусака • Масеру • Малабо • Мапуту • Мбабане • Могадишо • Монровия • Морони • Найроби • Нджамена • Ниамей • Нуакшот • Порт-Луи • Порто-Ново • Прая • Претория • Рабат • Сан-Томе • Триполи • Тунис • Уагадугу • Фритаун • Хараре • Хартум • Ямусукро • Яунде
Башҡа биләмәләр	Джеймстаун • Сен-Дени
Танылмаған дәүләттәр	Тифарити (Эль-Аюн) • Гароуэ • Кисмайо • Томбукту • Харгейса