Эстәлеккә күсергә

Алжир (ҡала)

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Алжир (мәғәнәләр).
Город
Алжир
ғәр. مدينة الجزائر‎
Флаг Герб
Флаг Герб
Ил

Алжир

Вилайет

Алжир

Координаталар

36°46′35″ с. ш. 3°03′31″ в. д.HGЯO

Нигеҙләнгән

944 год

Элекке исеме

Икозиум, Икосим

Майҙаны

273 км²

Бейеклеге

10 м

Рәсми теле

ғәрәпсә

Халҡы

2 364 230[1] кеше (2008)

Агломерация

7 796 923

Этнохороним

алжи́р, алжирцҙар[2]

Сәғәт бүлкәте

UTC+1

Телефон коды

+213 21

Почта индексы

16000-16132

Һанлы танытмалар
Награды

Почётлы легион орденыХәрби тәре 1939—1945 (Франция)

Алжир (Алжир)
Алжир
Алжир
 Аудио, фото и видео Викимилектә

Алжи́р[3][4] (ғәр. مدينة الجزائر‎, Madīnat al-Jazā'ir, Әл-Джәзәир[5]; франц. Alger) — Алжир дәүләтенең баш ҡалаһы, шулай уҡ ул илдә иң ҙурҙарынан. Ҡала атамаһы «әл-Джәзәир», ғәрәпсә «утрау» тигәндән килеп сыҡҡан, сөнки ҡала янында элгәре 4 утрау булған, улар 1525 йылда материк менән ҡушылып киткән. Алжир вилайәтенең административ үҙәге. Халҡы 2,9 млн кеше, агломерацияларында — 3,35 млн тирәһе йәшәй[6]. Географик координаты: 36°47′ с. ш. 3°04′ в. д.HGЯO. Урта диңгеҙҙә урынлашҡан. 2011 йылда Алжир метрополитены һәм Алжир трамвай юлы асылған.

Хәҙерге ваҡытта яр буйлап һуҙылған ҡала, ҡаланың боронғо өлөшө текә ҡалҡыулыҡҡа урынлашҡан, түбәһендәге цитадель — диңгеҙ кимәленән 140 метр самаһы бейеклектә. Цитадель һәм ике причал өсмөйөш барлыҡҡа килтерә.

Тарихынан

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡала 944 йылда бербер Зириҙәр династияһынан Бологгин ибн Зири тигән кеше тарафынан нигеҙләнгән[7]. Уға тиклем бында Икосим тип аталған боронғо Финикия торамаһы урынлашҡан булған (римлеләр уны Икозиум тип үҙгәрткән)[8].

Климаты

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Алжир. Аэрокосмик рәсем

Алжирҙың климаты уртаса кимәлдә - йәйе ҡоро, ҡар оҙаҡ ятмай. Уртаса йыллыҡ температура 17.7 °C.

Алжира климаты
Күрһәткес Ғин. Фев. Март Апр. Май Июнь Июль Авг. Сен. Окт. Нояб. Дек. Йыл
Абсолют максимум, °C 24,4 30 28,8 37,2 41,2 44,6 41,1 47,2 44,4 37,7 31,1 29,1 47,2
Уртаса максимум, °C 14,9 15,9 17,3 19,7 22,5 25,6 28,5 29,5 27,0 23,2 18,8 15,6 21,5
Уртаса температура, °C 11,5 12,1 13,5 15,5 18,2 21,5 24,3 25,2 23,3 19,4 15,1 12,3 17,7
Уртаса минимум, °C 8,1 8,3 9,7 11,3 14,0 17,4 20,2 21,0 19,6 15,7 11,5 9,0 11,5
Абсолют минимум, °C −11 −8 −5 3,8 3,8 9,4 13,4 13,8 11,6 7,2 −4 −10 −11
Яуым-төшөм нормаһы, мм 112 84 74 41 46 15 1 5 41 79 130 137 764
Сығанаҡ: ADH.org, Météo France и Climate zone, Климат Алжира

Халҡы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һуңғы тиҫтә йылдарҙа халҡының үҫеш динамикаһы[1]:
1977,
халыҡ иҫәбен алыу 		1987,
халыҡ иҫәбен алыу 		1998,
халыҡ иҫәбен алыу 		2008,
халыҡ иҫәбен алыу 		2011,
баһалама
1 523 000 1 507 241 2 086 212 2 364 230 2 916 000[9]

Этник составы:


Туғандаш ҡалалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 The population of Algeria (ингл.). City Population. Дата обращения: 17 август 2014. Архивировано из оригинала 17 август 2014 года.
  2. ↑ Городецкая И. Л., Левашов Е. А.  Алжир // Русские названия жителей: Словарь-справочник. — М.: АСТ, 2003. — С. 25. — 363 с. — 5000 экз. — ISBN 5-17-016914-0.
  3. ↑ Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 14.
  4. ↑ Алжир, Тунис, Марокко, Западная Сахара // Атлас мира / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 2009 г. ; гл. ред. Г. В. Поздняк. — М. : ПКО «Картография» : Оникс, 2010. — С. 142—143. — ISBN 978-5-85120-295-7 (Картография). — ISBN 978-5-488-02609-4 (Оникс).
  5. ↑ Инструкция по передаче на картах географических названий арабских стран. — М.: Наука, 1966. — С. 20.
  6. ↑ Algiers — Britannica.
  7. ↑ Город Алжир в энциклопедии «Вокруг Света» 2022 йыл 3 март архивланған.
  8. ↑ Алжир (город) // А — Ангоб. — М. : Советская энциклопедия, 1969. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.]; vol. 1969—1978, вып. 1).
  9. ↑ The World Factbook. ALGERIA. People and Society 2012 йыл 30 сентябрь архивланған.

Әҙәбиәт

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Густерин П. В. Города Арабского Востока. — М.: Восток—Запад, 2007. — 352 с. — (Энциклопедический справочник). — 2000 экз. — ISBN 978-5-478-00729-4.
  • Столицы стран мира. Полит.-эконом. справочник.. — М.: Политиздат, 1965. — 319 с. — 50 000 экз.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Алжир_(ҡала)&oldid=1267738» битенән алынған