Эрвин Шрёдингер
Эрвин Шрёдингер | |
Erwin Schrödinger | |
![]() | |
Тыуған көнө: | |
---|---|
Тыуған урыны: | |
Вафат булыу көнө: | |
Вафат булған урыны: | |
Гражданлығы: | |
Ғилми өлкәһе: | |
Эшләгән урыны: |
Вена университеты, |
Уҡыу йорто: | |
Ғилми етәксеһе: | |
Билдәләлек алған: |
квант механикаһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе |
Награда һәм премиялары | |
Ҡултамғаһы: |
Эрвин Рудольф Йозеф Александр Шрёдингер (нем. Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger; 12 август 1887 йыл — 4 ғинуар 1961 йыл) — Австрия физик-теоретигы, квант механикаһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Физика буйынса 1933 йылғы Нобель премияһы лауреаты. Донъяның төрлө фәндәр академияларының, шул иҫәптән СССР Фәндәр академияһы (1934) ағзаһы.[2]
Шрёдингер квант теорияһы өлкәһендә бер нисә фундаменталь һөҙөмтәгә ирешә. Улар тулҡын механикаһы (волновая механика) ниеҙен тәшкил итә : ул тулҡын тигеҙләмәләрен яҙа (стационарное и зависящее от времени уравнения Шрёдингера), ул фәндә ҡараған формализм менән матрица механикаһының бер үк нимә икәнен, тулҡын механикаһында тулҡын үҙгәреүе (боҙолоуы) теорияһын (теория возмущений, wave desturbance, wave perturbation ) эшләй,бер нисә мәсьәләне сисә. Шрёдингер тулҡынлы функцияның физик мәғәнәһен үҙенсәлекле аңлата ; һуңыраҡ бер нисә тапҡыр квант механикаһының Копенгагенда бирелгән дөйөм ҡабул ителгән интерпретацияһын тәнҡитләй ( « Шрёдингер» бесәйе парадоксы һ.б.). Бынан тыш ул физиканың төрлө өлкәләрендә бик күп хеҙмәттәр яҙған ғалим да.«Нимә ул тормош?» тигән китабында Шрёдингер генетика мәсьәләләренә тормош феноменына физика күҙлегенән сығып ҡағыла. Ул фәндең философия аспектына, боронғо антик һәм көнсығыш фәлсәфәүи концепцияларына, этика һәм дин мәсьәләлренә күп иғтибар бүлә.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
![]() |
Был ғалим тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
- 12 августа тыуғандар
- 1887 йылда тыуғандар
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Венала тыуғандар
- 4 ғинуарҙа вафат булғандар
- 1961 йылда вафат булғандар
- Венала вафат булғандар
- Вена университетын тамамлаусылар
- Алфавит буйынса Нобель премияһы лауреаттары
- Алфавит буйынса ғалимдар
- XX быуат физиктары
- Маттеуччи миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- Макс Планк миҙалы менән бүләкләнеүселәр
- Лондон короллеге йәмғиәте сит ил ағзалары
- СССР ФА мөхбир ағзалары
- СССР ФА почётлы ағзалары
- Вена университеты уҡытыусылары
- Йена университеты уҡытыусылары
- Цюрих университеты уҡытыусылары
- Берлин университеты уҡытыусылары