Закир Найк

	Закир Найк
	урду ذاکر نائیک‎
Ислам тикшеренеү фонды президенты; 1991 — х.в.
Шәхси мәғлүмәт
Тыуған ваҡыттағы исеме:	Закир Әбделкәрим Найк
Ҡушаматы:	Дидат плюс
Һөнәре, эшмәкәрлек төрө:	табип, яҙыусы, интеллектуал, дин өндәүсе, хирург, доцент, оратор-мотиватор, оратор, подкастер
Тыуған көнө:	18 октябрь 1965 (59 йәш)
Тыуған ере:	Мумбаи, Махараштра, Һиндостан
Ил:	Һиндостан; Сәғүд Ғәрәбстаны
Дине:; Ағымы:	Ислам; Сөнниселек
Атаһы:	Әбделкәрим Найк
Ҡатыны	Фәрхәт Найк
Балалары:	өсәү
Дини эшмәкәрлек
Эшмәкәрлек йүнәлеше:	дәғүәт һәм сағыштырма дин ғилеме
Белеме:	Мумбай университеты
Остаздары:	Әхмәд Дидат
Хеҙмәттәре:	Ислам тикшеренеү фондына нигеҙ һалыусы һәм президенты; Peace TV, Peace TV Bangla, Peace TV Urdu, Peace TV Chinese телеканалдарына нигеҙ һалыусы
Өҫтәмә мәғлүмәт
Наградалар һәм премиялар:	Волонтерлыҡ эше өсөн Шарджи премияһы (2013); Дубай Халыҡ-ара Изге Ҡөрьән Премияһы (2013); Малайзия короленең халыҡ-ара наградаһы (2013); Король Фейсал халыҡ-ара премияһы (2015); Көмөш төймә; Алтын төймә
Рәсми сайт:	zakirnaik.com
	Закир Найк Викимилектә

Закир Әбделкәрим Найк (урду ذاکر عبد الکریم نائیک‎ 18 октябрь 1965 йыл, Мумбаи, Һиндостан) — һинд Ислам йәмәғәтселеге ораторы, ул сағыштырма дин ғилемгә иғтибар итә. Ул Ислам тикшеренеү фондына, Мумбаиҙа Ислам халыҡ-ара мәктәбенә^[8] һәм Peace TV-ға нигеҙ һалыусы һәм президенты булып тора. Ислам донъяһында билдәле шәхес булып тора, һәм ул Исламда ниндәй ҙә булһа фекер мәктәбенең эйәрсеһе булырға теләмәһә лә, ул идеологик йәһәттән сәләфи фекер мәктәбе менән тығыҙ бәйләнгән. Табип-хирург мәғарифы бар^[9].

Хәҙерге ваҡытта Найк Һиндостанда эҙләнә, унда 2016 йылда Исламға ҡаршы властар Найкты Малайзияла сит илдә булған саҡта аҡсаны легалләштереүҙә ғәйепләй; Найк Һиндостанға әйләнеп ҡайтмай һәм Малайзияла даими йәшәй башлай. Найк бөтә ғәйепләүҙәрҙе лә кире ҡаға. Милли тикшереү идаралығы, дәлилдәр етмәү сәбәпле, Интерполға уның ҡулға алыныуы тураһында хәбәр итергә тырыша. Найктың Peace TV-һы Һиндостанда, Бангладешта, Канадала, Шри-Ланкала һәм Британияла нәфрәт белдереү тураһында закондарға ярашлы тыйыла, ғәмәлдә уларҙың Ислам динен таратыу ҡурҡынысы ла бар.

Йәш сағы һәм мәғарифы

Закир Найк 1965 йылдың 18 октябрендә Һиндостандың Бомбей ҡалаһында Абдулкарим Найк һәм Рошан Найк ғаиләһендә тыуған. Ул Кишинчанд Челларам колледжында уҡый һәм Топивала милли медицина колледжында, артабан Мумбаи университетында медицина һәм хирургия бакалавры дәрәжәһен ала^[10].

Карьераһы

1991 йылда дәғүәт өлкәһендә эшләй башлай һәм Мумбаиҙа Халыҡ-ара ислам мәктәбенә һәм ярлы һәм мохтаж мосолман йәштәренә стипендиялар биргән Берләшкән ислам ярҙамына нигеҙ һала. Найктың ҡатыны, Фәрхәт Наик, Ислам тикшеренеүҙәре фондының ҡатын-ҡыҙҙар секцияһы президенты булып тора^[11].

2006 йылда Найк үны 1987 йылда танышҡан ислам вәғәзсеһе Әхмәд Дидат илһамландырғанын тип әйтә. (Найк ҡайһы берҙә "Дидат плюс" тип атала, был ҡушаматты уға Дидат үҙе бирә.)

2006 йылдың 21 ғинуарында Ислам тикшеренеүҙәре фонды, уны Найкк етәкләй, Peace TV-ға нигеҙ һала. Был коммерцияға ҡарамаған Эмираттарҙың спутник телевидениеһы селтәре, ул программаларҙы бушлай трансляциялай. Был донъялағы иң ҙур дини спутник телевидение селтәрҙәренең береһе.

2021 йылдың март айының икенсе яртыһында Найк Ислам тураһында белем биреү контенты менән тәьмин итеүсе Al Hidaayah-ны аса. Платформала бөтә донъянан 40-тан ашыу билдәле ислам ораторҙары, шул иҫәптән Әхмәд Дидат, Йософ Эстес, Хөсәйен Йии һәм Билал Филипстың меңәрләгән сәғәт видеоһы бар. Ул был платформа Netflix-тың "хәләл" версияһы тип раҫлай.

Мохадаралар һәм бәхәстәр

Күп кенә ислам вәғәзселәренән айырмалы рәүештә, уның лекциялары аралашыусан, урду йәки ғәрәп телендә түгел, ә инглиз телендә уҡыла, һәм ул ғәҙәттә костюм һәм галстук кейә. 2016 йылға Найк күп кенә дебаттар һәм мохадаралар үткәрә һәм, имеш, "донъя буйынса 4000-дән ашыу^[12] лекция уҡый". Найктың Ҡөрьәнде һәм хәҙистәрҙе яҡшы ятлау стиле һәм быға бәйле миссионерлыҡ эшмәкәрлеге уны мосолман даирәләрендә бик популяр итә. Уның күп кенә дебаттары видео- һәм DVD- медиаларҙа һәм онлайн киң тарала. Уның сығыштары инглиз телендә яҙҙырыла һәм Мумбайҙың мосолман кварталдарындағы бер нисә кабель селтәрендә, шулай уҡ үҙе продюсерҙарҙың береһе булған Peace TV каналында ял көндәрендә трансляциялана. Ул башлыса түбәндәге темалар буйынса сығыш яһай: «Ислам һәм хәҙерге фән», «Ислам һәм христианлыҡ» һәм «Ислам һәм секуляризм».

Уның тәүге дискуссияһы 1994 йылда, Mumbai Marathi Patrakar Sangh ойошторған Ладжжа исемле китабында яҙыусы Таслима Насриндың исламға ҡарашы тураһында дебатта була, ул «Дини фундаментализм һүҙ азатлығына ҡаршылыҡ булып торамы?» тип атала. Дүрт журналист ҡатнашлығында дебаттар сәғәттәр буйы дауам итә. 2000 йылдың апрелендә Найк Уильям Кэмпбелл менән Чикагола "Ҡөрьән һәм Библия фән яҡтылығында" темаһын тикшерә. 2006 йылдың 21 ғинуарында Найк Бангалорҙа Рави Шанкар менән ислам һәм индуизмда Илаһ төшөнсәһе тураһында дини-ара диалог үткәрә. 2011 йылдың февралендә Найк Һиндостандан видеоэлемтә аша Оксфорд Союзына мөрәжәғәт итә.

Мельбурн университеты

2004 йылда Найк, Австралия ислам мәғлүмәт һәм сервис селтәренең саҡырыуы буйынса, Мельбурн университетына килә, унда ул Ислам ғына ҡатын-ҡыҙҙарға ысынбарлыҡтағы тигеҙлек бирә тип раҫлай. Ул, көнбайыш кейеме ни тиклем асығыраҡ булһа, ҡатын-ҡыҙҙы көсләүгә шул тиклем йышыраҡ дусар итә, тигән.

Изге Давид залы

2006 йылдың авгусында Найктың Кардиффҡа визиты һәм конференцияһы бәхәскә килтерә, сөнки Уэльс консерваторы Дэвид Дэвис уның сығышын туҡтатырға саҡыра. Ул Найктың "нәфрәт уята" һәм уның ҡараштары йәмәғәт майҙансығына лайыҡ түгел, тип әйтә. Әммә Кардифф мосолмандары Найктың үҙ сығышын ҡалала үткәреү хоҡуғын яҡлай. Уэльс мосолмандары советының генераль секретары Салим Кидвай белдергәнсә, "уның [Найктың] тураһында белгән кешеләр уның иң бер-береһенә ҡаршы килмәгән шәхестәрҙең береһе булыуын белә. Ул диндәр араһындағы оҡшашлыҡ тураһында һөйләй һәм беҙ улар араһында уртаҡлыҡ табыу өсөн нисек эшләргә тейешлегебеҙ тураһында һөйләй", һәм Дэвисҡа конференцияла Найк менән шәхсән һөйләшеү алып барырға тәҡдим итә. Конференция Кардифф советы экстремистик ҡараштарҙы пропагандаламаясағын белдергәндән һуң дауам итә.

Гамбияға саҡырыу

2014 йылда Найк Гамбия революцияһының егерме йыллығын байрам итеүҙә ҡатнашыу өсөн президент Яхъя Джамме саҡырыуы буйынса Гамбияла була. Унда ул 11 октябрҙән 22 октябргә тиклем дүрт лекция уҡый. Лекциялар Гамбия университетында, Paradise Suites Hotel, президент Канилаи тыуған ауылында, Фони Кансалала һәм Кололиҙа үтә. Гамбия министрҙары, дини лидерҙар, студенттар һәм меңәрләгән кеше уның «Терроризм һәм Йыһат: Ислам перспективаһы», «Дин дөрөҫ перспективала», «Дәғүәт йәки емереү?» һәм «Ислам тураһында яңылыш фекерҙәр» темаларына лекцияларына килә. Шул уҡ ваҡытта ул президент Яхъя Джамме һәм Гамбияның Юғары ислам советы менән осраша һәм Гамбия имамдары менән ислам конференцияһы үткәрә.

Малайзия

2012 йылда Найк Малайзияла дүрт лекция уҡый. Лекциялар Джохор-Барула, Шах-Аламғы МАРА Технологик университетында, Куантанда һәм Куала-Лумпурҙа Бөтә донъя сауҙа үҙәгендә үтә. Малайзияның элекке премьер-министры Махатхир Мөхәмәт, күренекле эшмәкәрҙәр һәм бер нисә мең кеше төрлө урындарҙа лекциялар тыңлай. Найк сығыштарын ойоштороусылар уларҙың маҡсаты төрлө дин кешеләренең үҙ-ара татыулығына булышлыҡ итеү тип белдерә.

Найк 2016 йылдың апрелендә тағы ла алты лекция уҡый. Малайзияла уның ике лекцияһы «Индуизм һәм Ислам араһындағы оҡшашлыҡ» һәм «Ҡөрьән — Аллаһтың һүҙеме?» тип атала. ХИНДРАФ тарафынан протест белдерелә, был лекциялар раса-ара көсөргәнешлек тыуҙырыуы ихтималлығын имеш белдерә. Хөкүмәттең башланғыс ярҙамы менән сара планға ярашлы үтә.

Ҡараштар

Закир Найк исламда ниндәй ҙә булһа айырым фекер йөрөтөү мәктәбенә эйәреүсе булыуын раҫламай. Шуға ҡарамаҫтан, ҡайһы бер кешеләр уның ҡараштарын һәм идеологияһын сәләфиҙәрҙекенә оҡшаш тип иҫәпләй.

Найк әйтеүенсә, уның маҡсаты — «үҙ диненең апологеты булып киткән һәм диндең иҫкергәнлеген тойған уҡымышлы мосолман йәштәре өҫтөндә иғтибарҙы йүнәлтеү». Ул һәр мосолмандың бурысы м Ислам тураһында дөрөҫ булмаған күҙаллауҙарҙы бөтөрөү һәм 2001 йылдың 11 сентябрендә Ҡушма Штаттарҙа булған һөжүмдәрҙән һуң Көнбайыш киң мәғлүмәт сараларының исламофоб ҡараштарына ҡаршы тороу, тип иҫәпләй. Найк әйтеүенсә, «Исламға ҡаршы аяуһыҙ кампания булыуға ҡарамаҫтан, 2001 йылдың сентябренән 2002 йылдың июленә тиклем 34 000 американ исламды ҡабул итә». Наик фекеренсә, Ислам — аҡыл һәм логика дине, ә Ҡөрьәндә фән менән бәйле 1000 шиғыр бар, уның әйтеүенсә, был Көнбайышҡа ҡараған кешеләрҙең күплеген аңлата. Уның ҡайһы бер мәҡәләләре Islamic Voice кеүек журналдарҙа баҫыла.

Исламдың өҫтөлөгө

Найк исламдың иң яҡшы дин булыуын әйтә, сөнки «Ҡөрьән үҙе был турала әйтә. Башҡа бер ниндәй дини Яҙма ла үҙ дине өсөн был фактты раҫламай». Ул, «Ислам шулай уҡ түҙемһеҙ тип һанала, һәм был дөрөҫ, әммә коррупцияға, дискриминацияға, ғәҙелһеҙлеккә, зинасылыҡҡа, эскелеккә һәм бөтә яуызлыҡтарға ҡарата. Ислам — дөйөм кешелек ҡиммәттәрен пропагандалаусы иң түҙерлек дин».

Ижтимағи мәсьәләләр

Найк музыканы алкоголь менән сағыштыра һәм икеһе лә иҫерткес, тип белдерә. Ул бейеүгә һәм йырлауға ҡаршы сыға, сөнки улар исламда тыйыла.

Найк, урлашыуҙа ғәйепле кешеләр урлашыу өсөн ҡулын ҡырҡып, язаға тарттырылырға тейеш, тигән. Ул шулай уҡ АҠШ-ҡа илдә юғары енәйәтселек кимәлен кәметеү өсөн ошо ысулды ҡулланырға тәҡдим итә.

Найк әйтеүенсә, ЛГБТ-төркөм телевидениела таратылған порнография ҡулланыу арҡаһында психик ауырыуҙар кисерә. Ҡөрьәндә һәм Сөннәттә асыҡтан-асыҡ енси мөнәсәбәткә ингән гомосексуалистар өсөн үлем язаһы ҡарала, ти ул.

Медианы тәнҡитләү

Найк киң мәғлүмәт сараларын «ҡараны аҡҡа, яуызды геройға әйләндереүсе донъялағы иң ҡурҡыныс ҡоралдың иң мөһим ҡоралы» тип атай. Ул, «Ислам тураһында дөрөҫ булмаған күҙаллауҙарҙы, дөрөҫ булмаған цитаталарҙы, дөрөҫ булмаған аңлатмаларҙы һәм боҙоп күрһәтеүҙәрҙе бөтөрөү өсөн беҙ шул уҡ киң мәғлүмәт сараларын ҡулланырға тейешбеҙ», тип тәҡдим итә. Ул Көнбайыш державалары һәм киң мәғлүмәт саралары икеләтә уйын уйнай тип белдерә — Исламды хурлау өсөн стандарт стратегия — мосолмандарҙы экстремистар һәм фундаменталистар итеп һүрәтләү. Ул: «Бөгөнгө көндә Исламдың абруйына халыҡ-ара киң мәғлүмәт саралары тарафынан ҙур зыян килтерелә, улар, төрлө стратегиялар ҡулланып, көнөн-төнөн Ислам тураһында ялған мәғлүмәт тарата. Халыҡ-ара киң мәғлүмәт саралары, баҫма, аудио, видео йәки онлайн булһынмы, мосолман йәмғиәтенең насар һарыҡтарын һайлап алып, уларҙы өлгөлө мосолман итеп күрһәтеп, Исламды хурлау өсөн төрлө стратегиялар ҡуллана». Найк шулай уҡ, халыҡ-ара киң мәғлүмәт сараларының стратегияһы — «Ҡөрьәндән йәки сөннәттән һүҙҙе өҙөп алып, уны дөрөҫ тәржемә итмәү» һәм «Исламды уға тейеш булмағанды ҡушып хурлау». Найк фильмдарҙа мосолмандарҙы һүрәтләүҙе тәнҡитләй.

Сәйәсәт

2016 йылда Найк премьер-министр Нарендра Модиҙы мосолман илдәренә йыш сәфәрҙәре өсөн маҡтай, тәғлик бирә: «Әгәр уның маҡсаты һиндтар һәм мосолмандар араһында һәм Һиндостан менән башҡа мосолман илдәрендә берҙәмлекте һаҡлау икән, мин тулыһынса уның менән». Ул Модиҙың сәфәрҙәрен Һиндостан өсөн файҙалы тип баһалай, улар сит ил инвестицияларын йәлеп итә ала, тип иҫәпләй. Ләкин 2019 йылда Week журналына биргән интервьюһында Найыҡ Модиҙы һәм Бхаратия джаната партины сәйәси маҡсаттар өсөн уға ҡаршы ялған ғәйепләүҙәр һәм пропаганда яһағаны өсөн ныҡ тәнҡитләй, һәм үҙенең популярлығы менән бәйле уның маҡсатҡа ҡуйылыуын әйтә. Ул Моди власта булғанда Һиндостанға кире ҡайтмаясағын белдерә, был йәһәттән Мөхәммәт Пәйғәмбәребеҙҙең ﷺ һижрә ҡылыу миҫалын килтерә. Ул Модиҙы һәм уның партияһын Һиндостан мосолмандарының именлеге өсөн хәүефле тип атай. Өҫтәүенә, ул Модиҙы уның менән индуизм тураһында бәхәстә ҡатнашырға саҡыра.

2020 йылдың 11 ғинуарында Найк Моди хөкүмәте 2019 йылдың сентябрендә уға Джамму һәм Кәшмирҙә 370-се статьяны бөтөрөү тураһында хөкүмәт ҡарарын хуплау өсөн яуап биреүенә алмашҡа Һиндостанға «хәүефһеҙ үтеү» тәҡдим итеүен белдерә.

2019 йылдың 8 авгусында Малайзияның Келантан штатындағы Кота-Бару ҡалаһында үткән лекция ваҡытында Найк Малайзияла йәшәгән һиндтарҙың Һиндостандағы мосолман аҙсылығына ҡарағанда «100 тапҡырға күберәк хоҡуҡҡа» эйә булыуын әйтә. 15 авгусҡа дүрт министр Закир Наиктың даими йәшәү рөхсәтен ғәмәлдән сығарыуҙы һәм уны Һиндостанға биреүҙе талап итә.

16 авгусында Найк Куала-Лумпурҙағы Букит-Аманда Король Малайзия полицияһы тарафынан уның бәхәсле белдереүҙәре буйынса ете сәғәт буйы һорау ала, ә премьер-министр Мәхәтхир, «Әгәр ул ил өсөн зыянлы ғәмәлдәр ҡыла икән, беҙгә уны даими йәшәүсе статусынан мәхрүм итергә тура киләсәк. Был осраҡта, әлбиттә, беҙ уға төрлө расаларҙы бер-береһенә ҡаршы ҡуйырға тырышыусы бындай провокацион телмәрҙәр һөйләмәһен өсөн саралар күрергә тейешбеҙ», - тип өҫтәп, Найктың ғәфү үтенүе «күптәрҙең асыуын баҫыр өсөн етерлек булмауы» ихтималлығын белдерҙе.

Шул уҡ ваҡытта Малайзияның иң ҙур штаты Саравак Зәкир Найкка 15 августа штатта, ә Перлис штаты 16 августа һәм Кедах штаты 17 августа йәмәғәт сараларында сығыш яһауҙы тыйған; Найк ике штатта ла сығыш яһарға планлаштырып булған. 19 августа тағы ла 10 сәғәтлек полиция тыңлауҙарынан һуң, Free Malaysia Today 20 августа полиция Закир Найктың сығышына бөтә ил буйынса тыйыу индергәнен хәбәр итә, был полиция тарафынан Malay Mail-ға раҫлана.

19 авгусҡа Закир Наиктың адвокаттары биш малай сәйәсмәненә яла яғыу өсөн дәғүәләр бирә, улар, Закир Найктың һүҙҙәрен контекстан алып, уның абруйына нигеҙһеҙ зыян килтерҙе, тип раҫлай. Икенсе көндө ул үҙенең белдереүҙәре контекстан сығарылған тип раҫлай.

Доктор Закир Найк шулай уҡ буддистарҙың Бирмала рохиньяларға ҡарата ҡыйырһытыуҙарын, Ҡытайҙа уйғырҙарҙың геноцидын хөкөм итә һәм фәләстиндәргә Израиль оккупацион көстәренә ҡаршы көрәштә хуплай.

Хоҡуҡи мәсьәләләр

2010 йылдың июнендә Найкҡа Бөйөк Британияға һәм Канадаға инеү тыйыла. Канада мосолман конгресына нигеҙ һалыусы Тарек Фатх депутаттарҙы Найктың ҡараштары тураһында киҫәткәндән һуң, уға Канадаға инеү тыйыла. Ул саҡтағы эске эштәр министры Тереза Мэй Лондон һәм Шеффилдта лекциялар үткәреү тураһында килешеү төҙөгәндән һуң уға Бөйөк Британияға инеүҙе тыйған. Мэй сығарыу тураһында бойороҡ тураһында: «Доктор Найктың күп һанлы комментарийҙары минең өсөн уның яраҡһыҙ тәртибе тураһында шаһитлыҡ булып тора» - шулай ти. Найк, эске эштәр министры юридик түгел, ә сәйәси ҡарар ҡабул итте, тип раҫлай, ә уның адвокаты был ҡарарҙы «варварлыҡ һәм кешелекһеҙ» тип атай. Ул шулай уҡ үҙенең тәғликтәре контекстан айырылып сығарылғанын белдерә. Һинд киноһы продюсеры Махеш Бхатт, тыйыу һүҙ азатлығына баҫым яһауын белдереп, Найкка хуплай. Хәбәрҙәр буйынса, Найк был ҡарарҙы Юғары судҡа дәғүә итергә тырыша. 2010 йылдың 5 ноябрендә уның суд ҡарары буйынса үтенесен кире ҡағалар.

2016 йылда матбуғат конференцияһында Найк үҙенең Һиндостан диаспораһының өлөшө булмауын белдерә.

2018 йылдың ғинуарында Трибунал судьяһы Найктың мөлкәтен арестҡа алған өсөн язаларҙы үтәү идаралығын тәнҡитләй, ғәйепләү һығымтаһында бер ниндәй ҙә хоҡуҡ боҙоуҙар телгә алынмай. Судья өҫтәй: «Һуңғы 10 йыл эсендә Енәйәт Идаралығы Асарамдың мөлкәтен арестлау өсөн бер нәмә лә эшләмәй, әммә Найк осрағында Енәйәт Идаралығы ярайһы уҡ юғары тиҙлектә эшләй».

2019 йылдың июлендә Интерпол Һиндостан хөкүмәтенең күп тапҡырҙар һорауы буйынса Найкка «ҡыҙыл мөйөш» тураһында белдереү ҡағыҙы биреүҙән баш тарта. Хәҙерге ваҡытта Найк Малайзияла йәшәй, унда даими йәшәүсе статусына эйә. 2019 йылдың декабрендә Һиндостан хөкүмәте Интерполға тағы ла мөрәжәғәт итә, яңы факттар һәм шарттар тураһында белдерә, әммә Найк яңы запрос ислам тәғлимәтенең аҡсаны мунсалау тураһындағы раҫлауҙарын элекке запрос предметы булған дини эшмәкәрлеккә өҫтөн ҡуя тип раҫлай. 2021 йылда Интерпол Һиндостандың Зәкирҙе алдан ҡулға алыу тураһында «ҡыҙыл хәбәр» биреү үтенесен кире ҡаға, сөнки ул илдә Найкҡа ҡаршы аҡсаны мунсалау һәм нәфрәт тыуҙырыу буйынса ғәйепләүҙәрҙең нигеҙен шик аҫтына ала. «Уның дини тәғлимәттәре ярҙамында аҡса йыйғаны һәм уны тотоноуы әһәмиәтһеҙ һәм аҡсаны легалләштереү менән тиңләштерелмәй». Был хаҡта Интерполдың судьялар коллегияһы үҙенең бойороғонда хәбәр итә.

Иҫкәрмәләр

↑ Zakir Naik // MAK (пол.)
↑ https://www.middleeastmonitor.com/20170519-indian-terror-suspect-granted-saudi-citizenship/
↑ Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Ramanujan төшөрмәләре өсөн текст юҡ
↑ Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Gambia1 төшөрмәләре өсөн текст юҡ
↑ Aishath Aniya. Comment: An evening with Mrs Naik, Minivan News – Archive (29 May 2010).
↑ Kumar, Krishna. Zakir Naik's son Fariq now under Mumbai police scanner, ET Bureau, Economic Times (15 July 2016).
↑ Your KiniGuide to Muslim scholar Zakir Naik (билдәһеҙ). Malaysiakini (12 апрель 2016). Дата обращения: 18 июль 2016. Архивировано 23 июль 2016 года.
↑ "Conceived and Developed by Dr. Zakir Naik: " 2009 йыл 9 июль архивланған.. Islamic Research Foundation. Retrieved 16 April 2011. 16 April 2011.
↑ Shukla, Ashutosh. «Muslim group welcomes ban on preacher». Daily News and Analysis. 22 June 2010. Retrieved 16 April 2011. 7 August 2011.
↑ Кахила Секаран. "Тараштырғыс дин әһеле доктор Закир Наике тураһында белергә кәрәкле 8 факт" Архивланған версияһы (инг.)
↑ Фархат Найк: Закир Найктың ҡатыны күҙгә күренмәй һәм бер үк ваҡытта регрессив" in.news.yahoo.com. (инг.)
↑ Виас, Шарад (9 июль 2016). "4000 сығыштар һәм иҫәпләүҙәр, фанаттар Закир Найк менән ант итә". "The Hindu" баҫмаһы. Тәүге сығанаҡтан архивланған 8 июль 2016.

Һылтанмалар

[_53b95c0219e3e6ff-1] Zakir Naik // MAK (пол.)

[_5a3eb7a1cc53ee2f-2] ttps://www.middleeastmonitor.com/20170519-indian-terror-suspect-granted-saudi-citizenship/

[Ramanujan-3] Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Ramanujan төшөрмәләре өсөн текст юҡ

[Gambia1-4] Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Gambia1 төшөрмәләре өсөн текст юҡ

[Minivan2-5] Aishath Aniya. Comment: An evening with Mrs Naik, Minivan News – Archive (29 May 2010).

[6] Kumar, Krishna. Zakir Naik's son Fariq now under Mumbai police scanner, ET Bureau, Economic Times (15 July 2016).

[Malaysiakini1-7] Your KiniGuide to Muslim scholar Zakir Naik (билдәһеҙ). Malaysiakini (12 апрель 2016). Дата обращения: 18 июль 2016. Архивировано 23 июль 2016 года.

[8] "Conceived and Developed by Dr. Zakir Naik: " 2009 йыл 9 июль архивланған.. Islamic Research Foundation. Retrieved 16 April 2011. 16 April 2011.

[Shukla-9] Shukla, Ashutosh. «Muslim group welcomes ban on preacher». Daily News and Analysis. 22 June 2010. Retrieved 16 April 2011. 7 August 2011.

[10] Кахила Секаран. "Тараштырғыс дин әһеле доктор Закир Наике тураһында белергә кәрәкле 8 факт" Архивланған версияһы (инг.)

[11] Фархат Найк: Закир Найктың ҡатыны күҙгә күренмәй һәм бер үк ваҡытта регрессив" in.news.yahoo.com. (инг.)

[12] Виас, Шарад (9 июль 2016). "4000 сығыштар һәм иҫәпләүҙәр, фанаттар Закир Найк менән ант итә". "The Hindu" баҫмаһы. Тәүге сығанаҡтан архивланған 8 июль 2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]