Әбдрәхим

Абдрахимово
	Ауыл
	Абдрахимово; башҡ. Әбдрәхим
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башкортостан
Муниципаль район	Мәсетле районы
Ауыл биләмәһе	Йонос ауыл Советы
Координаталар	55°49′32″ с. ш. 58°19′18″ в. д.HGЯO
Халҡы	↗324 кеше (2010)
Почта индексы	452563
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	-
Код ОКАТО	80 242 850 003
Код ОКТМО	80 642 450 111
	Абдрахимово

Әбдрәхим (рус. Абдрахимово) — Башҡортостандың Мәсетле районындағы ауыл. Йонос ауыл Советына ҡарай. Почта индексы — 452563, ОКАТО коды — 80242850003.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Оло Ыҡтамаҡ): 15 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Йонос): 6 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Һилейә): 155 км

Әбдрәхим ауылы Әй йылғаһының уң ярында, район үҙәге Оло Ыҡтамаҡ ауылынан көньяҡҡа табан һәм Һилейә (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 155 километрҙа урынлашҡан^[2].

Тарихы

Әбдрәхим (Заһим) ауылына Себер даруғаһы Ҡошсо улусы башҡорттары үҙҙәренең аҫаба ерҙәрендә XVIII быуат башында нигеҙ һалған.

1735—1740 йылдарҙағы башҡорт ихтилалын баҫтырыу барышында яндырыла, һуңынан тергеҙелә.

Ауыл тәүге төпләнеүсе Әбдрәхим батыр исеме менән аталған. Риүәйәт буйынса, халыҡ Әбдрәхимде ғәҙәттән тыш көскә эйә булғаны өсөн (заһим (фарсы телендә «ғәҙәти булмаған», «көслө» тигәнде аңлата), шулай атаған. Ауыл шулай уҡ Миҙәт булараҡ билдәле булған. Ауылдың икенсе исеме — Миҙәт — исеменән сығарылған, уның барлыҡҡа килеүен асыҡлай алманыҡ: тәүге яртыһында ауылда Миҙәт исемле кеше булмаған. Дыуан улусынан старшина Миндияр Арҡаевтың улы Пугачёв полковнигы Миҙәт Миңдияровтың (гәзит биттәрендә шулай яҙылһа ла) Ҡошсо улусы ауылы атамаһына ҡағылышы юҡ.

Әгәр тәүге төпләнеүсе Әбдрәхимдең улы Солтан Әбдрәхимов 1732—1818 йылдарҙа йәшәһә, ошо исем аҫтындағы ауыл XVIII быуаттарҙың 30-сы йылдарына тиклем барлыҡҡа килеүе ихтимал, тип раҫларға мөмкин.

Беҙгә 1735—1740 йылдарҙа хөкүмәт ғәскәрҙәренең ҡырғын акциялары ваҡытында юҡ ителгән барлыҡ башҡорт торама пункттарының яҙмышы билдәле. Шуға күрә Әбдрәхим ауылы ғына түгел, башҡа бик күптәр ҙә элекке йәки яңы урындарҙа тергеҙелде. Солтан Әбдрәхимовтың улдары Ғөбәйҙулла Солтанов (1767—1826), уның улдары Сәғәҙин (уның улы — Илсеғол), Ҡотлоҡәҙәм; Фәйзулла Солтанов (1778—1851), уның улы Кәлимулла (уның улы Зәйнулла), Төхвәтулла (уның улы Хисмәтулла), Ғәйнулла, Баймөхәмәт Солтановтар йорт старшиналары булып хеҙмәт иткән һәм йорт яҫауылдары булған.

1795 йылда Әбдрәхим ауылындағы 15 йортта 78 кеше, 1816 йылда — 22 йортта 149 кеше йәшәгән. Ауыл халҡы малсылыҡ, игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгәндәр. Мәсет булған.

1842 йылда Әбдрәхимдә 152 кешегә 41 сирек ужым һәм 251 сирек яҙғы иген сәселгән. Картуф сәсеү әлегә таралмаған^[3]^[4].

Биләмә берәмектәренә инеүе

Теркәү йылы	Улус, ауыл советы	Өйәҙ, кантон, район	Губерна, Республика	Дәүләт
1757	Ҡошсо улусы	Троицк өйәҙе	Ырымбур губернаһы	Рәсәй Империяһы
1816	-се йорт	4-се Башҡорт кантоны	Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1834	-се йорт	4-се Башҡорт кантоны	Троицк өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1847	-се йорт	4-се Башҡорт кантоны	Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1859	-се йорт	4-се Башҡорт кантоны	Өфө өйәҙе Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1895	Ҡошсо улусы	Златоуст өйәҙе	Өфө губернаһы	Рәсәй империяһы
1920	биләмәһе	Үрге Ҡыйғы өйәҙе	Автономлы Башҡорт ССР-ы (Бәләкәй Башҡортостан)	РСФСР
1926	Ҡошсо улусы	Мәсәғүт кантоны	Автономлы Башҡорт ССР-ы	СССР
1935	Йонос ауыл Советы	Мәсетле районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1941	Йонос ауыл Советы	Мәсетле районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1990	Йонос ауыл Советы	Мәсетле районы	Башҡортостан Республикаһы	Рәсәй Федерацияһы

Ауылдың XIX быуаттың икенсе яртыһындағы үҫеше

1859 йылда Әбдрәхим ауылындағы 46 йортонда 236 кеше, 1865 йылда 44 йортта 248, 1895 йылда — 62 йортта 376 кеше йәшәгән.

XIX быуат аҙағында Әбдрәхимдә 4 һуҡҡыс һәм 2 елгәргес булған. 29 йортта 147 ат, 106 һыйыр, 140 һарыҡ, 29 кәзә аҫырағандар. Ҡайһы бер хужалыҡтарҙа 11 умарта һәм 4 солоҡ булған^[5]^[6].

Ауылдың XX быуаттағы һәм бөгөнгө үҫеше

1906 йылда шулай уҡ бакалея кибете теркәлгән. 1920 йылда 98 йортта 567 кеше йәшәгән^[7].

Әлеге ваҡытта Әбдрәхим ауылында Оло Ыҡтамаҡ башҡорт гимназияһының филиалы — Әбдрәхим төп мәктәбе, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, клуб, китапхана бар^[8].

Халҡы

Әбдрәхим ауылында башҡорттар йәшәй (2002).

Халыҡ иҫәбе
1989	2002^[9]	2009^[9]	2010^[1]
261	↗326	↘321	↗324

Билдәле кешеләре

Шафиҡов Ивний Вәхит улы (14 июль 1936 йыл) — ауыл хужалығы һәм фән ветераны, ғалим-умартасы. Ауыл хужалығы фәндәре кандидаты (1978), доцент (1981)

Урамдары

Әй урамы (рус. Айская (улица))
Октябрь урамы (рус. Октябрьская (улица))
Ҡыҙыл Байраҡ урамы (рус. Красного Знамени (улица))
Салауат Юлаев урамы (рус. Салавата Юлаева (улица))
Йәшлек урамы (рус. Молодёжная (улица))

^[10]

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары Тауҙар:

Урмандар:

Йылғалар:

Әй

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Тәбиғәт һәйкәлдәре:

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Әҙәбиәт

Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 194—195 с. (История д. Тугузлы)
Хисамитдинова Ф. Г. Башкирская ойконимия XVI—XIX вв. Уфа, Башкирское книжное издательство, 1991

Һылтанмалар

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
↑ Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 556. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Сборник статистических сведений по Уфимской губернии. Т. 6. Златоустовский уезд. С. 36. Башкортостан. 21 ноября 1998. ЦГИА РБ. Ф. 138. Оп. 2. Д. 345, 4485. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. С. 12—19
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
↑ ^9,0 ^9,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
↑ Карта д. Абдрахимово. Улица

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

	Был Башҡортостан географияһы буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

Ҡалып:Мечетлинский район Башкортостана

[2010F-1] 1,0 ^1,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.

[2] Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[3] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 556. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[4] Сборник статистических сведений по Уфимской губернии. Т. 6. Златоустовский уезд. С. 36. Башкортостан. 21 ноября 1998. ЦГИА РБ. Ф. 138. Оп. 2. Д. 345, 4485. Давлетбаев Б. С. Твое шежере. С. 12—19

[5] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[6] Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[7] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[8] Әбдрәхим // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.

[2002F-9] 9,0 ^9,1 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009

[10] Карта д. Абдрахимово. Улица

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]