Эстәлеккә күсергә

Академик С. П. Королёв исемендәге Һамар милли тикшеренеү университеты

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Академик С. П. Королёв исемендәге Һамар милли тикшеренеү университеты
Нигеҙләү датаһы 1942
Логотип
Рәсем
Кем хөрмәтенә аталған Королёв Сергей Павлович
Ректор Шахматов, Евгений Владимирович[d]
Дәүләт  Рәсәй[1]
Административ-территориаль берәмек Һамар
Урын Һамар
Ойошма ағзаһы Рәсәйҙең һәм Ҡытайҙың техник университеттары Ассоциацияһы[d]
Уҡыусылар һаны 16 000
Баш компания (ойошма, предприятие) Рәсәй Федерацияһының Фән һәм юғары белем биреү министрлығы[d][2]
Алыштырған Һамар дәүләт аэрокосмос университеты һәм Һамар дәүләт университеты[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены
Рәсми сайт ssau.ru
Карта

Академик С.П. Королёв исемендәге Һамар милли тикшеренеү университеты (Һамар университеты) — аэрокосмик тенологиялар өлкәһендә Рәсәй мәғариф һәм тикшеренеүҙәр үҙәге. Рәсәйҙең алдынғы университеттарының береһе[3][4], тейешле статусы Рәсәй Федерацияһы хөкүмәтенең норматив документтарында нығытылған һәм академик берләшмә тип танылған[5]. Һамарҙың ике төп уҡыу йорто — Һамар дәүләт аэрокосмик университеты һәм Һамар дәүләт университетын берләштереү юлы менән ойошторолған.

Һамар университеты Рәсәйҙең 29 миллли тикшеренеү университеттарының береһе булып тора[6]. 2013 йылдан башлап донъя фәнни-белем биреү үҙәктәре араһында Рәсәй университеттарының конкуренцияға һәләтлелеген арттырыу программаһында ҡатнаша (Проект 5-100)[7].

Һамар университетының фәнни-мәғариф эшмәкәрлеге аэрокосмос технологияларҙы, двигателдәр төҙөү, мәғлүмәт эшкәртеүҙең заманса алымдарын, фотониканы, материалдар өйрәнеүҙе, шулай уҡ фундаменталь тәбиғи һәм техник фәндәрҙе үҙ эсенә ала. Инженер-техник йүнәлештәрҙән тыш, университет белем биреү һәм тикшеренеүҙәр программаһын башҡа өлкәләрҙә, шул иҫәптән хоҡуҡ, иҡтисад, менеджмент, тел ғилеме, тарихи һәм социаль фәндәр өлкәһендә тормошҡа ашыра.

Тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Башта губернатор Николай Меркушкин 3 юғары уҡыу йортон: Һамар дәүләт аэрокосмос университеты (СГАУ), Һамар дәүләт техник университеты (СамГТУ) һәм Һамар дәүләт университетын (СамГУ) [8] берләштереүҙе планлаштыра. Тәүҙә был идеяны ғәмәлгә ашырыу тураһында СамГТУ ғилми советы тарафынан хәбәр ителә[9], әммә һуңғараҡ СамГТУ хеҙмәткәрҙәре һәм студенттары конференцияла берләшеүҙән баш тартыу тураһында ҡарар ҡабул итә[10]. Һөҙөмтәлә, берләштерелгән вуз 2015 йылда ойошторола, уға аэрокосмос университеты инә. СамГУ юридик шәхес булараҡ юҡ ителә[11].

Берләшкән университеттың һәм уға ингән юғары уҡыу йорттарының тарихы, донъяның алдынғы аэрокосмик үҙәктәренең береһе булараҡ, Һамар төбәгенең сәнәғәт-иҡтисади үҫеше менән бәйле.

КуАИ — СГАУ тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Хәҙерге Һамар университетының үҙәге булған авиация институты 1942 йылдың октябрь айында асыла. Шул мәлгә ҡалаға 30-ға яҡын предприятие һәм авиация сәнәғәтенең ойошмалары эвакуациялана. Бында Ил-2 штурмовиктарының сериялы етештереү йәйелдерелә. Ил-2 дөйөм һанынан (36 183) 74 % Куйбышевта авиазаводтар тарафынан етештерелә (26 888)[12]. Куйбышев авиация институты (КуАИ) был предприятиелар өсөн инженер кадрҙары әҙерләүҙә база була.

Куйбышев, КуАИ (1942 йыл)

Һуғыштан һуңғы йылдарҙа Куйбышев авиация инстиитутында авиация теникаһының яңы өлгөләрен. шул иҫәптән беернсе реактив истребителдәрҙе һәм бомабардировщиктарҙы, шулай уҡ уларға двигателдәр етештереүгә бәйле фәнни-тикшеренеү эштәре үҫеш ала. Институт ғалимдарының ғилми эштәре Ту-144, Ту-154, Ил-76, Ил-86, Ил-114 һ.б. самолеттарын проектлауҙа һәм етештереүҙә ҡулланыла.

1957 йылдан Куйбышев авиация инстиитутында ракета-космос теникаһы буйынса белгестәр әҙерләү алып барыла. Ғалимдар, белгестәр һәм инстиут тамамлаусылар беренсе ватан континент-ара Р-7, Р-7А, Р баллистик ракеталарын, «Восток», «Молния», «Союз» ракета йөрөтөүселәрҙе, Айға ососусы осош өсөн ракета-космос комплексын, шулай уҡ «Энергия-Буран» һауа — космик системаһын үҙләштереүҙә һәм етештереүҙә ҡатнаша. Улар төрле билдәләнештәге космос аппараттары, «МИР» орбиталь комплексы өсөн программалар эшләй[13], күп кенә башҡа, шул иҫәптән халыҡ-ара проекттарҙа ҡатнаша[14]

1966 йылдың 22 февралендә Куйбышев авиация институтына академик С. П. Королёв исеме бирелә[15].

1967 йылда Куйбышев авиация институты Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләнә

1991 йылдың 25 ғинуарында Куйбышев ҡалаһына үҙенең тарихи Һамар исеме бирелә, бының менән бәйле институт та исемен үҙгәртә. Ул Һамар авиация институты исемен ала, ә инде 1992 йылың 23 сентябрендә ул университет статусын ала[16].

СамГУ тарихы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һамар (барлыҡҡа килгән ваҡытта — Куйбышев) дәүләт университеты (СамГУ) 1969 йылдың сентябрендә асыла. Ул тәбиғи фәндәр, социаль һәм гуманитар йүнәлештәрҙә ғилми кадрҙар әҙерләргә тейеш була. Университетта ғилми мәктәптәрҙең барлыҡҡа килеүе Мәскәү, Санкт-Петербург һәм Һарытау дәүләт университеттарының ярҙамы менән алып барыла[17].

Һамар учреждениеһы булараҡ төҙөлгән академия эшмәкәрлегенең госуниверситет тикшеренеүҙәр менән хеҙмәттәшлек итә, улар араһында РФА Һамар фәнни үҙәгенең, уның филиалы, Һамар институтының физик. П. Н. Лебедева, ул математика институты. В. А. Стеклова фәндәр академияһы, РФА-НЫҢ рәсәй тарихы институты филиалы волга буйы һәм космос техникаһы менән эшләй алдынғы рәсәй һәм етештереү — РКЦ «Прогресс» һәм КБ ФГУП «Арсенал» ул. М. В. Фрунзе[17].

Һамар университеты

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

2015 йылдың 22 июнендә Рәсәй Федерацияһының Мәғариф һәм фән министрлығы дәүләт университетын сьтруктура бүлеге сифатында аэрокосмик университетҡа ҡушыу юлы менән СГАУ һәм СамГУ үҙгәртеп ойоштороу тураһында   608-се бойороҡ сығара[18]

2016 йылдың 6 апрелендәю берләштерелгән юғары уҡыу йорто рәсми рәүештә «С.П. Королёв исемендәге Һамар милли тикшеренеү университеты» (ҡыҫҡартылған исеме — «Һамар университеты» тип атала[19]. Ректоры Евгений Шахматов була.

18 ғинуарҙа 2019 йылда халыҡ-ара эштәр буйынса проректоры һәм ректоры вазифаһын ваҡытлыса башҡарыусы итеп тәғәйенләнде дөйөм белем богатырев владимир. Юғары уҡыу йорто элекке башлығы Евгений Шахматов аспиранттың ғилми етәксеһе була.

Мәғариф

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һамар университетының мәғариф структураһына:

8 институт һәм 15 факультет[20]

97 кафедра инә[21].

Студенттарҙың дөйөм һаны — 16 мең кеше. Шулай уҡ Һамар университетында 525 аспирант, өҫтәмә профессиональ белем биреүҙә 1 мең тыңлаусы уҡый. Уҡытыу процесын 1373 уҡытыусы (шул иҫәптән 164 профессор, 523 доцент, 250 фән докторы һәм 785 фән кандидаты алып бара).

Уҡыусыларға 304 белем биреү программалары, шул иҫәптән 135 бакалавриат программаһы, 19 специалитет программаһы һәм 150 магистратура программаһы булдырылған[22].

Йыл һайын 3000 ашыу уҡыусы Һамар университетының фәнни-тикшеренеү, тәжрибә-конструкторлыҡ һәм технология проекттарында ҡатнаша.

Университеты ойошторған ғилми-мәғариф комплексы, бөтә этабында туранан-тура ҡатнашыуын тәьмин иткән студенттар эшләү, һынау һәм космос аппараттары төҙөү, артабан улар орбитаһына шулай уҡ идара итеү [сығанаҡ 1340 көн күрһәтелмәгән].

Институттар һәм филиалдар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. Авиация техникаһы институты.
  2. Двигателдәр һәм энергетика институты.
  3. Ракета-космос техникаһы институты.
  4. Иҡтисад һәм идара итеү институты.
  5. Социаль-гуманитар институты:
    1. Тарих факультеты.
    2. Филологияһы һәм журналистика факультеты.
    3. Социология факультеты.
    4. Психология факультеты.
  6. Тәбиғәт фәндәре институты:
    1. Химия факультеты.
    2. Физик факультеты.
    3. Биология факультеты.
  7. Информатика, математика һәм электроника институты:
    1. Приборҙар эшләү һәм электроника факультеты.
    2. Информатика факультеты.
    3. Математика факультеты.
  8. Юридик факультеты.
  9. Өҫтәмә белем биреү институты.
  1. Тольятти филиалы.

Тикшеренеүҙәр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һамар университеты өсөн ракета-космос техникаһын проектлау һәм конструкциялау—1957 йылдан башлап фәнни тикшеренеүҙәрҙең һәм белгестәрҙе әзерләүҙең системалы йүнәлеше.

2016 йылдың июнендә Һамар университетының төп фәнни-белем биреү коллективтары базаһында яңы белем биреү дисциплиналары — тсратегик академик берәмектәр ойошторола (САЯ)[23]:

  • «Аэрокосмос техникаһы һәм технологияһы» (САЯ-1).
  • «Газ турбинаһы двигателдәр төҙөлөшө» (САЯ-2).
  • «Нанофотоника, Ерҙе дистанцион зондлауҙың перспектив технологиялары һәм интеллектуаль геомәғлүмәт системалары» (САЕ-3).

Сит ил студенттары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Университет үҙ космос аппараты эшләй һамар (ул ваҡытта — Куйбышев авиация институты, КуАИ) уртаһында башлана тағы ла 80-йылдар үткән быуаттың. Беренсе спутник, куаи ойошторола, 1989 й. сыға орбита

Рәсәйҙең яңы космодромынан тәүге йыл менән 2016 көнсығыш сиктәрендә 28 апрелдә орбитаға сығарған ваҡыт булһа оптик-электрон кесе йыһан аппаратынан (МКА) «АИСТ-2Д», дистанционного зондирования өсөн тәғәйенләнгән Ерҙә, фәнни эксперимент, һәм шулай уҡ маҡсатлы һәм сертификация ғилми отработка өсөн яңы аппаратура, һәм улар менән тәьмин итеүсе системаларҙы программа менән тәьмин итеү.

Халыҡ-ара хеҙмәттәшлек

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һамар университеты менән Бөйөк Британия, Германия, Франция, Бразилия, Һиндостан, Ҡытай, Финляндия, Испания, Швеция, Венгрия, Португалия, Польша, Эстония, Латвия, Литва, Ҡаҙағстан, Молдова, Словения, Хорватия, Малайзия һәм башҡа илдәрҙең фәнни-белем биреү структуралары хеҙмәттәшлек итә[24].

Хеҙмәттәшлектең төп йүнәлештәре:

  • академик мобиллек программаһы;
  • һамар университетында уҡыу өсөн сит ил ғалимдарын саҡырыу;
  • икеләтә диплом программаһы;
  • берлектәге тикшеренеүҙәр, шул иҫәптән ғилми һәм ғилми конференцияларҙа ҡатнашты, мәҡәләләрен баҫтырҙы.

Түбәндәге сит ил вуздары менән берлектәге лабораториялар ойошторолған:

  • Штутгартт университеты, Германия.
  • Хьюстон университеты, АҠШ.
  • Пердью университеты, АҠШ.
  • Фрайберг тау академияһының техник университеты, Германия.
  • Төньяҡ-көнбайыш политехник университеты, Ҡытай
  • Любляна университеты, Словения;
  • Лаппеэнрант технология университеты, Финляндия[24].

Һамар университеты Халыҡ-ара астронавтика федерацияһының ағзаһы булып тора[25], эре халыҡ-ара QB50 проектында (атмосфераны тикшереү буйынса Европа инициативаһы) ҡатнаша[24].

РФ Мәғариф һәм контракт нигеҙендә төрлө йүнәлеше буйынса Һамар университетында төрлө йылдарҙа Бангладеш, Болгария, Һиндостан, Иран, Камерун, Кения, Ҡытай, Коста-Рика, Ливан, Маврикий, Мадагаскар, Марокко, Нигерия, Оман, Пакистан, Перу, Сенегал, Чехия, Шри-Ланка студенттары уҡый. һамар университеты шулай уҡ ҠХР Германия, Франциянан стажерҙар ҡабул итә. Тура килешеүҙәр буйынса университетта Брэдли (АҠШ) Университетынан, Харбин политехник институтынан (Ҡытай), ENSICA Юғары аэронавтика мәктәбенән студенттар уҡый.[26]

Рейтинг һәм ҡаҙаныштары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • 2017 йыл — Предмет-ара рейтинг тәүге тапҡыр һамар qs университетҡа инә, улар юғары уҡыу йорттарына уҡырға 46 предмет буйынса һөҙөмтәләренән сығып баһалайҙар. Университетында төркөмдәренә 450 - 500 Physics йүнәлеш & Astronomy.

THE World university rankings[27]

  • 2016 йыл — һамар университеты Британияның Times Higher Education журналы версияһы буйынса тәүге тапҡыр донъяның иң яҡшы университеты рейтингка индерелә.

QS university rankings: Europe Emerging and Central Asia (QS EECA)[28]

  • 2015 йыл — Һамар университеты үҫешкән Европа һәм Үҙәк Азия илдәрендәге университеттарҙың иң яҡшы 150 вуздары иҫәбенә инә.
  • 2016 йыл — иң яҡшы 110 университеттар иҫәбендә

Top QS BRICS Universities[29]

  • 2014 йыл — Һамар БРИКС илдәренең иң яҡшы юғары уҡыу йорто исемлегенә индерелә.
  • 2015—2016 йылдар — был һөҙөмтәне ҡабатланы.

TOP-300 THE BRICS & Emerging Economies Rankings

  • 2016 йыл — Үҫешкән иҡтисады менән 50 илдең төп университеттары араһында Times Higher Education журналы рейтингында беренсе эләгеүе. Һамар университеты был рейтингтың 251-300 төркөмөнә эләгә[30]

«Эксперт РА» агентлығынан Рәсәй юғары уҡыу йорттары рейтингы», 2016 йыл[31]

  • Дөйөм рейтингта 26-сы урын (2012 йылда 35-се урындан башлай).
  • «Сығарылыш уҡыусыларына эш биреүселәр тарафынан ихтыяж» категорияһында 15-се урын.
  • фәнни-тикшеренеү әүҙемлеге юғары булған Рәсәй юғары уҡыу йорттары төркөмөндә18-се урын

"Университеттың өс миссияһы" халыҡ-ара рейтингы[32]

  • 2019 йыл: 1001-1100-се урын

RAEX версияһы буйынса Рәсәй вуздары рейтингы[33]

  • 2020 йылда: 41-се урын

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ Directory of Open Access Journals — 2003.
  2. ↑ Единый Государственный Реестр Юридических Лиц, ЕГРЮЛ
  3. ↑ Ведущие российские университеты. Дата обращения: 27 октябрь 2016. 2016 йыл 27 октябрь архивланған.
  4. ↑ Список НИУ. Дата обращения: 27 октябрь 2016. 2016 йыл 28 октябрь архивланған.
  5. ↑ Общая информация. Дата обращения: 27 октябрь 2016.
  6. ↑ Список победителей первого конкурсного отбора программ развития университетов, в отношении которых устанавливается категория "национальный исследовательский университет" (недоступная ссылка). Дата обращения: 11 октября 2019.Архивировано 23 июля 2015 года.
  7. ↑ Самарский национальный исследовательский университет имени академика С. П. Королёва. 5top100.ru.Дата обращения: 27 октября 2016.
  8. ↑ Просмотр Душок для слабослышащих — Засекин.РУ, 14 марта 2015 года.
  9. ↑ Ученый совет СамГТУ поддержал идею объединения вузов — Волга Ньюс, 19 марта 2015 года.
  10. ↑ СГАУ вступит в брак по расчёту с СамГУ — Засекин.РУ, 23 апреля 2015 года.
  11. ↑ «Харон» Андрончев будет советовать Меркушкину 2017 йыл 1 сентябрь архивланған. — Засекин.РУ, 08 февраля 2016 года.
  12. ↑ Ил-2 (рус.) // Википедия. — 2016-10-15.
  13. ↑ У российского сегмента МКС появилась беговая дорожка отечественного производства - новости космоса, астрономии и космонавтики на ASTRONEWS.ru (недоступная ссылка). astronews.ru. Дата обращения: 27 октября 2016. Архивировано 27 октября 2016 года.
  14. ↑ Авиационный институт — Самарские судьбы. samsud.ru. Дата обращения: 27 октября 2016.
  15. ↑ Постановление ЦК КПСС и Совета Министров СССР «Об увековечении памяти академика С. П. Королева». www.coldwar.ru. Дата обращения: 27 октября 2016.
  16. ↑ История СГАУ на официальном сайте
  17. ↑ 17,0 17,1 Историческая справка. Дата обращения: 27 октябрь 2016. Архивировано 27 октябрь 2016 года. 2016 йыл 27 октябрь архивланған.
  18. ↑ Приказ о реорганизации федерального государственного автономного образовательного учреждения высшего образования "Самарский государственный аэрокосмический университет имени академика С.П. Королева (национальный исследовательский университет)" и федерального государственного бюджетного образовательного учреждения высшего профессионального образования "Самарский государственный университет"
  19. ↑ Правительство Самарской области | Самарский университет: объединенный вуз официально получил новое название. www.samregion.ru. Дата обращения: 27 октября 2016.
  20. ↑ Институты и факультеты. ssau.ru. Дата обращения: 27 октября 2016.
  21. ↑ Кафедры. ssau.ru. Дата обращения: 27 октября 2016.
  22. ↑ Образовательные программы – Самарской университет. ssau.ru. Дата обращения: 1 март 2017.
  23. ↑ Cтратегические академические единицы. www.ssau.ru. Дата обращения: 28 октябрь 2016.
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Самарский национальный исследовательский университет имени академика С.П. Королёва, Study in Russia. Образование в России: российские вузы, программы обучения, полезная информация о жизни в России для иностранных студентов. 28 октябрь 2016 тикшерелгән. 2016 йыл 28 октябрь архивланған.
  25. ↑ Самарский государственный аэрокосмический университет присоединился к Международной астронавтической федерации | РИА ФедералПресс (недоступная ссылка). admold.fedpress.ru.Дата обращения: 28 октября 2016. Архивировано 28 октября 2016 года.
  26. ↑ САМАРСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ АКАДЕМИКА С.П. КОРОЛЁВА. 5top100.ru. Дата обращения: 10 сентябрь 2016. 2016 йыл 23 ноябрь архивланған.
  27. ↑ Samara State Aerospace University (ингл.). Times Higher Education (THE). Дата обращения: 28 октябрь 2016.
  28. ↑ Samara National Research University (Samara University), Top Universities (16 июль 2015). 28 октябрь 2016 тикшерелгән.
  29. ↑ Samara National Research University (Samara University), Top Universities (16 июль 2015). 28 октябрь 2016 тикшерелгән.
  30. ↑ THE BRICS & Emerging Economies Rankings 2017., Times Higher Education (THE) (24 ноябрь 2016). 9 ғинуар 2017 тикшерелгән.
  31. ↑ Компании: Самарский государственный аэрокосмический университет имени академика С. П. Королёва. Дата обращения: 28 октябрь 2016.
  32. ↑ Рейтинг Три Миссии Университетов, 2019. Дата обращения: 19 сентябрь 2019.
  33. ↑ Рейтинг лучших вузов России RAEX-100. Дата обращения: 16 июнь 2020.

Һылтанмалар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Академик_С._П._Королёв_исемендәге_Һамар_милли_тикшеренеү_университеты&oldid=1279335» битенән алынған