Атһөйәр

Атһөйәр
	Ауыл
	Атһөйәр
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Дүртөйлө районы
Координаталар	55°22′54″ с. ш. 54°56′35″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 224 837 002
ОКТМО коды	80 624 437 111
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Атһөйәр

Атһөйәр (рус. Атсуярово) — Башҡортостандың Дүртөйлө районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 118 кеше^[1]. Почта индексы — 452310, ОКАТО коды — 80224837002.

Тарихы

Атһөйәр йылғаһы буйында урынлашҡан был ауылға нигеҙҙе Йәлдәк ырыуы башҡорттары һала. 1718 йылда аҫаба башҡорт Яугилде Таулин, йылына 10 алтын тәңкә түләү шарты менән, Ҡырғыҙ ауылы татары Ҡотло Туҡташевҡа үҙенең ихатаһын, бөтә ерҙәрен (һөрөнтө ерҙәр һәм сабынлыҡтар), бөтә ҡулайламаларын тапшыра. Йәлдәк улусы башҡорттарының аҫаба ерҙәренә мишәрҙәр 1787 йылда төҙөлгән Килешеү нигеҙендә килеп төпләнә, 1810 йылда Килешеү яңыртыла^[2].

1762 йылдағы рәүиз материалдарында был ауылда Вятка губернаһы Алабуға өйәҙе Байлар улусының Ҡалмаш түбәһенең Ҡураҙ ауылынан килгән 20 типтәрҙең төпләнеп йәшәүе теркәлә. Әммә ауылға нигеҙ XVIII быуат башында һалына. Түбәндәге яҙмалар быны раҫлай: 1795 йылда тораҡ пунктында 76 типтәр, 1816 йылда — 56 типтәр һәм 15 мишәр, 1834 йылда — 58 типтәр һәм 24 мишәрҙең йәшәүе теркәлә. 1859 йылда ауылдағы 30 ихатала 146 кеше йәшәй. 1870 йылда — 176 кеше, 1920 йылда 335 мишәр һәм типтәр көн итә^[2].

1843 йылда 24 мишәргә 80 бот ужым һәм 72 бот яҙғы иген сәселә. Ауылдағы 26 ихатала 82 кеше йәшәй һәм уларҙың милкендә 172 дисәтинә һөрөнтө ер, 100 дисәтинә сабынлыҡтар, 49 дисәтинә урман була. Ауыл халҡы 19 ат, 32 һыйыр, 50 һарыҡ, 32 кәзә аҫырай. Шулай уҡ 19 умарта тота. Ауылда мәсет эшләй^[2].

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	118	58	60	49,2	50,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Дүртөйлө): 12 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Һыуыҡҡул): 4 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Өфө): 110 км

Сығанаҡтар

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 11 декабрь 2019)

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[Атһөйәр-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 11 декабрь 2019)

[1]

[2]