Йәнәби-Урсай

Ауыл
Йәнәби-Урсай
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Миәкә районы
Координаталар	53°37′25″ с. ш. 54°30′51″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 244 820 001
ОКТМО коды	80 644 420 101
ГКГН номеры	0523693
Йәнәби-Урсай

Йәнәби-Урсай (рус. Енебей-Урсаево) — Башҡортостандың Миәкә районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 285 кеше. Почта индексы — 452098, ОКАТО коды — 80244820001.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	648
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	340
1959 йыл 15 ғинуар	345
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	357
2002 йыл 9 октябрь	364
2010 йыл 14 октябрь	285	141	144	49,5	50,5

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — күпселек башҡорттар (99 %) йәшәй.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Ҡырғыҙ-Миәкә): 27 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аксенов): 47 км

Тарихы

Йәнәби-Урсай ауылы — Илекәй-Мең улусы башҡорттарының төп торамаһы. Тәүге төпләнеүсе аҫаба башҡорт Урсай Боҫҡонов булыуы билдәле, ул 1738 йылдан алып Миәкә ауылы тәржемәсеһе Роман Уразлиндан Дим йылғаһы буйлап ер ала. Илекәй-меңдәр 1743 йылғы килешеү буйынса — Кесе Табын улусы Маҡар ауылы (һуңынан Стәрлетамаҡ өйәҙе) башҡорттарын, икенсе төркөмдө 1800 йылда ҡабул итә. 1770 йылдың 25 мартындағы килешеү буйынса аҫаба башҡорттар типтәрҙәрҙе ҡабул итә. Ауылды Урсай, унан һуң Йәнәби-Урсай тип йөрөткәндәр. Ике атама ла — антропонимдан, ләкин уларҙың беренсеһен дәлилләй алмайбыҙ.
1795 йылда бында башҡорттар (10 йортта 45 кеше), типтәрҙәр (2 йортта 8 кеше) йәшәй, 1816 йылда 174 аҫаба башҡорт, 68 керҙәш башҡорт, 6 типтәр, 6 дәүләт крәҫтиәне, 1859 йылда — 380 кеше, 1870 йылда — 495 башҡорт, 4 татар, 1917 йылда Яңы Урсайҙа (Йәнәбиҙә) — 648 башҡорт,9 типтәр, 1920 йылда — 684 башҡорт иҫәпләнгән.

Йәнәби-Урсай ауылында урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, китапхана, мәсет бар.1987 йылда Төхфәт Йәнәбигә бюст ҡуйылған.

Урамдары

• Дуҫлыҡ (урамы), (рус. Дружбы (улица))
• Тыныслыҡ (урамы), (рус. Мира (улица))
• Яр буйы (урамы), (рус. Набережная (улица))
• Йылға (урамы), (рус. Речная (улица))
• Баҫыу (урамы), (рус. Полевая (улица))
• Ҡояшлы (урамы), (рус. Солнечная (улица))
• Т.Йәнәби (урамы), (рус. Т.Янаби (улица))
• Үҙәк (урамы), (рус. Центральная (улица))
• Мәктәп (урамы), (рус. Школьная (улица))

Билдәле шәхестәре

• Төхфәт Йәнәби — башҡорт совет журналисы, шағир һәм яҙыусы. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы.
• Ҡунафин Фәрхәт Ҡаныбәк улы (1954- 2004)-журналист, яҙыусы.

Иҫкәрмәләр

• Материалы поземельной переписи 1917 года по: д. Ново-Урсаево (Янабей), Белебеевский уезд, Гайныямаковская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 805 2021 йыл 8 декабрь архивланған.