Рәүәт (Белорет районы)
Ауыл | |
Рәүәт | |
Ил | |
---|---|
Федерация субъекты | |
Муниципаль район | |
Координаталар | |
Сәғәт бүлкәте | |
Цифровые идентификаторы | |
Автомобиль коды |
02, 102 |
ОКАТО коды | |
ОКТМО коды | |
Рәүәт ауылы — Башҡортостандың Белорет районындағы ауыл, Инйәр ауыл советына ҡарай. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 61 кеше[1]. Почта индексы — 453560, ОКАТО коды — 80211820009.
Халыҡ һаны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
1920 йыл 26 август | |||||
1926 йыл 17 декабрь | |||||
1939 йыл 17 ғинуар | |||||
1959 йыл 15 ғинуар | |||||
1970 йыл 15 ғинуар | |||||
1979 йыл 17 ғинуар | |||||
1989 йыл 12 ғинуар | |||||
2002 йыл 9 октябрь | |||||
2010 йыл 14 октябрь | 61 | 33 | 28 | 54,1 | 45,9 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Район үҙәгенә тиклем (Белорет): 90 км
- ауыл советы үҙәгенә тиклем (Инйәр):7 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Инйәр): 7 км
Ауылдың атамаһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Белорет районында Рәүәт исемле ике ауыл бар. Нимәне аңлата һуң был атама? Башҡорт теленә таянып был һүҙҙең мәғәнәһен аңлатып булмай. Шунлыҡтан Башҡорт халҡының этногезендә ҡатнашҡан фарсыларҙың теленә мөрәжәғәт итәйек. Рәүәт һүҙе ике ижектән тора- Рә һәм үәт.
Башҡорт телендә күп осраҡта А өнө йомшартылып Ә тип әйтелә.
Шулай итеп Рә Ра-гә, үәт уат-ҡа әйләнә.
Башҡорт телендә В өнө юҡ, тик сит телдән кергән һүҙҙәрҙә генә ҡулланыла шунлыҡтан уат ват-ҡа әйләнә. Хәҙер инде Ра һәм Ват һүҙҙәрен башҡортсаға тәржемә итәйек. Ра –ҡояш ,Ва-һыу йәки йылға тип тәрҗемә ителә. Һүҙмә-һүҙ тәржемә иткәндә ҡояш йылғаһы килеп сыға. Ра һүҙенең икенсе мәғәнәһе лә бар. Дин яралыуының беренсе баҫҡысында кешеләр ҡояшҡа табынғандар. Уны аллалаштырғандар- Ра ҡояш Аллаһы. Бынан сығып Рәүәтте Аллаһ йылғаһы тип тә тәржемә итергә була. Был дәлилдәргә таянып ирандарҙың ҡасандыр Уралда йәшәгәнен, Рәүәт, Рәүәк исемле тау һәм йылғалар уларҙың изге урындары булған тип раҫлай алабыҙ.
Ауыл тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
1740-сы йылға тиклем Рәүәт исемле башҡорт ауылы була. Шул йылда Табын казактары атаманы Матвей Красильников ауылды яндыра.
Ауыл Ҡатай ырыуына ҡараған була. Халыҡ таралыша,бер өлөшө Сиражетдин утарына (Сирайкин) ,Оло Иңйәр буйына, икенселәре Урман-Рәүәт (Собханғол),өсөнсөләре Ҡурпысыҡ утарҙарына күсеп ултыра.
XIX быуат аҙаҡтарында Инйәр заводы тәҙөлгән саҡта урыҫтар килеп ултыра, ауыл исеме шул уҡ ҡала.
XX быуаттың етмешенсе йылдарында ауылда бер-нисә өй генә ҡала.80-се йылдарҙа Көньяҡ Урал ҡурсаулығы ойошторла,үҙәге итеп Рәүәт ауылы һайлана.
Билдәле кешеләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Сығанаҡтар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан. — Справочник. Уфа: ГУП РБ "Издательство "Белая Река", 2007. — 416 с. :илл. ISBN 978-5-87691-038-7
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
![]() |
Был Башҡортостан географияһы буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |