Яугилде (Ғафури районы)

Ауыл
Яугилде
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Ғафури районы
Координаталар	54°08′53″ с. ш. 56°31′05″ в. д.
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 221 813 006
ОКТМО коды	80 621 413 126
Яугилде

Яугилде (рус. Явгильды), халыҡсан исеме Самыш — Башҡортостандың Ғафури районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 226 кеше. Почта индексы — 453060, ОКАТО коды — 80221813006.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	226	118	108	52,2	47,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу (2002) мәғлүмәте буйынса — күпселек башҡорттар (98 %) йәшәй.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Красноусольский): 34 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Бурлы): 3 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аҡкүл): 53 км

Тарихы

Яугилде ауылы уға нигеҙ һалыусы Яугилде тигән кеше исеме менән атап йөрөтөлә. Яугилде тураһында мәғлүмәттәр булмаһа ла, VII ревизия материалдары буйынса уның 70 йәшлек улы Ҡәҙерғол Яугилдин, ейәне Ишморат һәм бүләсәләре Солтанморат, Байбулат, Байгилде Ишморатовтар булыуы билдәле. Яугилденең кесе улы Рахманғол, ейәне Ниғмәтулла икәнлеге билдәле. Оло улының тыуған йылы ауылдың барлыҡҡа килеү йылы менән тап килергә мөмкин (XVIII быуаттың уртаһы).

Ауылдың икенсе атамаһы ла бар – Самыш. Самыш исемле хорунжий йәшәгән. 1812 йылғы Ватан һуғышында Яугилденән Кинйәбулат Кусяпҡолов һәм Ҡанмырҙа Кәйепҡолов ҡатнашҡанлығы билдәле.

Ауылдан сыҡҡан арҙаҡлы шәхестәр

• Сәлимов Ниязбай Булатбай улы (27 сентябрь 1958) — башҡорт яҙыусыһы һәм журналисы, филология фәндәре кандидаты, Жәлил Кейекбаев исемендәге премия лауреаты. 2011 йылдан «Башҡортостан» гәзитенең баш мөхәррире.

Фоторәсем

• 
• 
• 

Һылтанмалар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978–5–295–04683–4 (рус.)
• Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с.  (рус.)
• 1950 йылға ревизия мәғлүмәте(Материалы ревизских сказок по: Явгильдина д., Стерлитамакский уезд, 8 башк. к-н; год 1850, фонд И-138, опись 2, дело 658)(недоступная ссылка)
• Яугилде ауылы 1917 йылғы ауыл хужалығын иҫәпкә алыу карточкаларында (Материалы поземельной переписи 1917 года по: с. Явгильдино (Старые Явгильды 1 к.), Стерлитамакский уезд, Кси-Табынская волость; фонд Р-473, опись 1, дело 4188) 2021 йыл 22 апрель архивланған.