Эстәлеккә күсергә

Красноусол

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Ауыл
Красноусол
рус. Красноусо́льский
Герб
Герб
Ил

Рәсәй

Федерация субъекты

Башҡортостан

Муниципаль район

Ғафури районы

Ауыл биләмәһе

Красноусол ауыл Советы (Ғафури районы)

Координаталар

53°53′41″ с. ш. 56°28′07″ в. д.HGЯO

Нигеҙләнгән

1752 год

Элекке исеме

Богоявленск завод, 1924 йылға тиклем — Богоявленское
, Красноусол заводы

Ауыл с

2002

Халҡы

11 991[1] кеше (2010)

Милли состав

башҡорттар, урыҫтар, татарҙар

Конфессиональ составы

мосолмандар, православныйҙар

Сәғәт бүлкәте

UTC+6

Телефон коды

+7 34740

Почта индексы

453050

Һанлы танытмалар
Автомобиль коды

-

Код ОКАТО

80 221 823 001

Код ОКТМО

80 621 423 101

Номер в ГКГН

0013320

Красноусол (Рәсәй)
Красноусол
Красноусол
Красноусол (Башҡортостан Республикаһы)
Красноусол

Красноусол, Усолка (рус. Красноусольский) — Башҡортостандың Ғафури районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 11991 кеше[2]. Почта индексы — 453050, ОКАТО коды — 80221823001.

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө Бөтә халыҡ Ир-егеттәр Ҡатын-ҡыҙҙар Ир-егеттәр өлөшө (%) Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь 11991 5646 6345 47,1 52,9

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Красноусол (Усолка) ауылы 1930—1963 йылдарҙа Ғафури районының административ һәм 1965 йылдан Красноусол ауыл Советы үҙәге. Өфөнән көньяҡ‑көнсығышҡа табан 130 саҡрым һәм Аҡкүл тимер юл станцияһынан 26 саҡрым алыҫлыҡта Көгөш йылғаһы буйында, Талбазы—Красноусол, Архангел—Красноусол, Стәрлетамаҡ—Красноусол, Ишембай—Красноусол автомобиль юлдары буйында урынлашҡан.

Ауылға XVIII быуат уртаһында Богоявленск заводы торамаһы булараҡ нигеҙ һалына. 1770 йылда ауылда Лепёхин Иван Иванович була. 1772 йылда 788 ир-ат иҫәпкә алынған, 1865 йылда 371 йортта — 2773 кеше теркәлгән. Ауыл халҡы игенселек, умартасылыҡ менән шөғөлләнгән, заводта эшләгән.1810 йылда сиркәү төҙөлгән, 1870 йылда училище, 3 һыу тирмәне, 2 сауҙа кибете булған. 1896 йылдағы сығанаҡтарҙа ауыл Богоявленск (Усолка) исеме менән теркәлгән. 1906 йылда сиркәү, ир һәм ҡыҙ балалар земство мәктәптәре, уҡыу бүлмәһе, Пашковтың быяла заводы[3], завод дауаханаһы, почта-телеграф бүлексәһе, шарап, 3 һыра һәм 13 бакалея кибете, мөгәзәй теркәлгән, ауылда улус идараһы урынлашҡан.

1920 йылда Красноусол заводы документтарға «Усолка» исеме менән ингән. 1928 йылдан хәҙерге исемендә һәм ҡала тибындағы ҡасаба статусында, 2005 йылда хәҙерге статусын ала. Ауылдан төньяҡ‑көнсығышта, 5 саҡрым алыҫлыҡта, Красноусол минераль сығанаҡтары бар. Халҡы (мең кеше): 1906 йылдан — 2,8; 1920 йылда — 5,5; 1939 йылда — 9,7; 1959 йылда— 9,7; 1989 йылда — 10,3; 2002 йылда — 11,8; 2010 йылда— 12,9. Урыҫтар, башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). ПУ, башҡ. интернат-гимназияһы, 3 урта мәктәп, Красноусол урта мәктәбе № 1, 3 балалар баҡсаһы, үҙәк район дауаханаһы һәм китапханаһы, балалар китапханаһы, мәҙәниәт йорто, 4 үҙешмәкәр сәнғәт халыҡ коллективы, тарих- тыуған яҡты өйрәнеү музейы, мәсет, сиркәү бар[4][5].

Исемдәре:[6]

А.Чушкин урамы (рус. А.Чушкина (улица))

Аксаков урамы (рус. Аксакова ( улица))

Аксаков тыҡрығы (рус. Аксакова (переулок))

Әсфәндиәров урамы (рус. Асфандиярова (улица))

Афган урамы (рус. Афганская (улица))

Аэродром урамы (рус. Аэродромная (улица))

Баязит Бикбай урамы (рус. Баязита Бикбая (улица))

Яр буйы урамы (рус. Береговая (улица))

Блюхер урамы (рус. Блюхера ( улица))

Дауахана тыҡрығы (рус. Больничный (переулок))

Вәхитов урамы (рус. Вахитова (улица))

Яҙ урамы (рус. Весенняя (улица))

Сейә урамы (рус. Вишневая (улица))

Воробьёв урамы (рус. Воробьева (улица))

Көнсығыш урам (рус. Восточная (улица))

Высоцкий урамы (рус. Высоцкого (улица )

Г.Вахрушев урамы (рус. Г.Вахрушева (улица))

Ғ.Туҡай урамы (рус. Г.Тукая ( улица))

Гагарин тыҡрығы (рус. Гагарина (переулок))

Ғафури урамы (рус. Гафури (улица))

Гвардея урамы (рус. Гвардейская ( улица))

Социалистик Хеҙмәт Геройы Санъярова урамы (рус. Героя Социалистического Труда Саньяровой (улица))

Гоголь урамы (рус. Гоголя (улица))

Гоголь тыҡрығы (рус. Гоголя ( переулок))

Горин урамы (рус. Горина (улица)

Таулы урам (рус. Горская ( улица ))

Ғөбәйҙуллин урамы(рус. Губайдуллина (улица))

Д.Бедный урамы (рус. Д.Бедного (улица))

Алыҫ урам (рус. Дальняя (улица))

Дарвин урамы(рус. Дарвина (улица))

Дача урамы (рус. Дачная (улица))

Дача урамы (рус. Дачный (переулок))

Дзержинский урамы (рус. Дзержинского ( улица ))

Достоевский урамы (рус. Достоевского (улица))

Дуҫлыҡ тыҡрығы (рус. Дружбы (переулок))

Дуҫлыҡ урамы ((рус. Дружбы (улица))

Берҙәмлек урамы (рус. Единства (улица))

Берҙәмлек тыҡрығы (рус. Единства (переулок))

Ёршов урамы (рус. Ершова (улица))

З.Әхмәтйәнов урамы (рус. З.Ахметзянова (улица)

З.Биишева урамы (рус. З.Ахметзянова (улица))

З.Исмәғилев урамы (рус. З.Исмагилова (улица))

З.Мәхмүтов урамы рус. З.Махмутова ( улица)

Завод урамы (рус. Заводская (улица))

Зәки Вәлиди урамы (рус. Заки Валиди (улица))

Көнбайыш урам (рус. Западная (улица))

Көнбайыш тыҡрыҡ (рус. Западный (переулок))

Захаров урамы рус. Захарова (улица))

Йәшел урам (рус. Зеленая (улица)

Йәшел тыҡрыҡ (рус. Зеленый ( переулок))

Баҡса еләге урамы (рус. Земляничная (улица))

Зиннур Иҙрисов урамы (рус. Зиннура Идрисова (улица))

Зөбәржәт урамы (рус. Изумрудная (улица)

Ильясов урамы (рус. Ильясова (улица))

Интернационал урамы (рус. Интернациональная (улица))

К.Маркс урамы (рус. К.Маркса (улица)

Калинин урамы (рус. Калинина (улица))

Ҡалмыҡ урамы (рус. Калмыкова (улица))

Каширин урамы (рус. Каширина (улица))

Каширин тыҡрығы (рус. Каширина (переулок))

Кейекбаев урамы (рус. Киекбаева (улица))

Киров урамы (рус. Кирова (улица))

Ковальский урамы (рус. Ковальского (улица))

Комаров урамы (рус. Комарова (улица))

Комаров тыҡрығы (рус. Комарова (переулок))

Коммунистик урамы (рус. Коммунистическая (улица))

Комсомол урамы (рус. Комсомольская (улица))

Ҡыҙылармеецтар урамы (рус. Красноармейская (улица))

Ҡыҙыл партизан урамы (рус. Краснопартизанская (улица))

Матур Шишмә урамы (рус. Красный Ключ (улица))

Ҡыҙыл Яр (рус. Красный Яр (улица))

Крупская урамы (рус. Крупская (улица))

Куйбышев урамы (рус. Куйбышева (улица))

Куйбышев тыҡрығы (рус. Куйбышева (переулок))

Курбатов урамы (рус. Курбатова (улица))

Курорт урамы (рус. Курортная (улица))

Аҡһыл күк урам (рус. Лазурная ( улица ))

Леваневск урамы (рус. Леваневского (улица))

Ленин урамы (рус. Ленина ( улица ))

Урман урамы (рус. Лесная ( улица ))

Леспромхоз урамы (рус. Леспромхозская (улица))

Леспромхоз тыҡрығы (рус. Леспромхозский (переулок))

Ломоносова урамы (рус. Ломоносова (улица))

Туғай урамы ({{lang-ru|Луговая улица)})}

Луначарский урамы (рус. Луначарского (улица))

М.Аҡмулла урамы (рус. М.Акмуллы (улица))

М.Акмуллы (улица) (рус. М.Акмуллы (улица))

М.Гәрәев урамы рус. М.Гареева ( улица )

М.Ғафури урамы(рус. М.Гафури (улица))

М.Горький урамы (рус. М.Горького (улица)

М.Кәрим урамы (рус. М.Карима (улица))

Майская (улица) (рус. Майская (улица))

Ҡурай еләге урамы (рус. Малиновая ( улица ))

Матросов урамы (рус. Матросова (улица))

Маяковский урамы (рус. Маяковского (улица))

Бал урамы (рус. Медовая (улица))

Минғәжев урамы (рус. Мингажева (улица))

Тыныслыҡ урамы (рус. Мира ( улица))

Тыныслыҡ тыҡрығы (рус. Мира (переулок))

Тыныс урам (рус. Мирная (улица))

Михелев урамы (рус. Михелева (улица))

Мичурин тыҡрығы (рус. Мичурина (переулок))

Мичурин урамы (рус. Мичурина (улица))

Йәштәр урамы (рус. Молодежная (улица))

Яр буйы урамы (рус. Набережная (улица)

Некрасов урамы (рус. Некрасова (улица))

Яңы урам (рус. Новая (улица))

Яңы Завод урамы (рус. Ново-Заводская (улица))

Яңы ауыл урамы (рус. Новосельская (улица))

Яңы Тормош урамы (рус. Новый Быт (улица))

Яңы Тормош тыҡрығы (рус. Новый Быт (переулок))

Күл урамы (рус. Озерная (улица))

Күл тыҡрығы (рус. Озерный (переулок))

Октябрь урамы (рус. Октябрьская (улица))

Островский урамы (рус. Островского (улица))

Парк урамы (рус. Парковая (улица))

Пархоменко урамы (рус. Пархоменко (улица))

Патриотик урамы (рус. Патриотическая (улица))

Петров урамы (рус. Петровская (улица))

Пионер урамы (рус. Пионерская (улица)

Еңеү тыҡрығы (рус. Победы (переулок))

Еңеү урамы (рус. Победы (улица))

Тау урамы (рус. Подгорная (улица))

Ялан урамы (рус. Полевая (улица))

Сәнәғәт урамы ((рус. Промышленная (улица))

Пугачев урамы ((рус. Пугачева (улица)))

Пугачев тыҡрығы ((рус. Пугачева (переулок)))

Пушкин урамы (рус. Пушкина (улица)))

Пятяри урамы (рус. Пятяри (улица))

Пятяри тыҡрығы (рус. Пятяри (переулок))

Р.Гәрпов урамы (рус. Р.Гарипова (улица))

Йәйғор урамы (рус. Радужная (улица))

Рафаэль Сабитов урамы (рус. Рафаэля Сабитова (улица))

Ровенская урамы ((рус. Ровенская (улица)))

Шишмә урамы (рус. Родниковая (улица))

Рәсәй урамы (рус. Российская (улица))

Сәғит Агиш урамы (рус. Сагита Агиша (улица))

Баҡса урамы (рус. Садовая (улица))

Баҡса тыҡрығы (рус. Садовый (переулок))

Салауат урам (рус. Салавата (улица))

Салауат тыҡрығы (рус. Салавата (переулок))

Салауат Юлаев урамы (рус. Салавата Юлаева (улица))

Һамар урамы (рус. Самарская (улица))

Сахалин урамы (рус. Сахалинская (улица))

Свердлов урамы (рус. Свердлова (улица)

Яҡты урам рус. Светлая (улица))

Төньяҡ урам (рус. Северная (улица))

Ауыл урамы (рус. Сельская ( улица))

Сирень урамы (рус. Сиреневая (улица))

Совет урамы (рус. Советская (улица))

Ҡояшлы урамы ((рус. Солнечная (улица))

Ҡарағай урамы (рус. Сосновая (улица))

Социалистик урамы (рус. Социалистическая (улица))

Спорт урамы (рус. Спортивная (улица))

Степная (улица) (рус. Степная (улица))

Тимирязев урамы (рус. Тимирязева (улица))

Тимирязев тыҡрығы (рус. Тимирязева (переулок))

Тыныс урам (рус. Тихая (улица))

Толстой урамы (рус. Толстого (улица))

Хеҙмәт урамы (рус. Трудовая (улица))

Тургенев урамы(рус. Тургенева ( улица ))

Тургенев тыҡрығы (рус. Тургенева (переулок))

Тюлькасская урамы (рус. Тюлькасская (улица)

Усолка урамы рус. Усольская (улица))

Ушаков урамы (рус. Ушакова ( улица))

Ф.Яҡупов урамы (рус. Ф.Якупова (улица))

Фабрика урамы (рус. Фабричная (улица))

Фрунзе урамы (рус. Фрунзе (улица))

Х.Дәүләтшина урамы (рус. Х.Давлетшиной (улица))

Халиҡов урамы (рус. Халикова (улица))

Сәскә урамы (рус. Цветочная ( улица ))

Чапаев урамы (рус. Чапаева (улица))

Чернышевский урамы ((рус. Чернышевского (улица))

Чесноковка урамы (рус. Чесноковка (улица))

Чкалов урамы (рус. Чкалова (улица))

Ш.Бабич урамы (рус. Ш.Бабича (улица))

Шайморатов урамы (рус. Шаймуратова ( улица ))

Энтузиастар урамы (рус. Энтузиастов ( улица ))

Юбилейная (улица) (рус. Юбилейная (улица))

Юбилей тыҡрығы (рус. Юбилейный (переулок))

Көньяҡ урамы (рус. Южная (улица))

Юныс Зәйнуллин урамы (рус. Юнуса Зайнуллина (улица))

Алмағас урамы (рус. Яблоневая (улица))

Еләк урамы (рус. Ягодная (улица))

Гәрәбә урамы (рус. Янтарная ( улица))

Ясная Поляна урамы (рус. Ясная Поляна (улица))

Билдәле шәхестәре

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
  2. Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
  3. хәҙер Красноусол быяла заводы
  4. А. З. Асфандияров «История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий» 169-сы б. 2022 йыл 25 апрель архивланған.
  5. Башҡорт энциклопедияһы. Красноусол ауылы
  6. «Налог Белешмәһе» статистикаһында Красноусол ауылы
  7. Башҡорт энциклопедияһы — Клявлин Марс Сәлих улы 2016 йыл 21 апрель архивланған. (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2019)
  8. http://www.ugatu.ac.ru/education/atc/mcc/sostav.php
  9. Башҡорт энциклопедияһы. Лобанов Владимир Генннадьевич
  10. Башҡорт энциклопедияһы. Ҡасимов Эльвир Әбүбәкер улы
  11. Башҡорт энциклопедияһы. Сергиенко Иван Викторович