Портал:Фән
Бөтә порталдар • География • Тарих • Йәмғиәт • Шәхестәр • Дин • Спорт • Техника • Фән • Сәнғәт • Фәлсәфә
Фәнни портал
Фән (шулай уҡ ғилем) – төплө мәғлүмәттәр йыйыу, классификациялау, анализлауҙы, тәбиғәт күренештәрен йәки йәмғиәт процестарын аңлатырға һәм уларҙың үҫешен алдан күрергә мөмкинселек биреүсе теорияларҙы яҡшыртыу һәм яңыларын төҙөүҙе үҙ маҡсаты итеп алған эшмәкәрлек өлкәһе. Шулай уҡ фән үҙ үҫешенә үҙе булышлыҡ итеүсе аналитик белемдәр системаһын аңлата.
Фән-кешеләрҙең өҫтәмә белем алыуға йүнәлтелгән эшләү өлкәһе, тип аңлатма бирә ҡайһы бер философия дәреслектәре.
Фән ғәҙәттә ике төп өлкәгә бүленә:
- тәбиғи күренештәрҙе өйрәнеүсе тәбиғи фәндәр;
- кеше һәм йәмғиәтте өйрәнеүсе йәмғиәт фәндәре.
Фән өлкәләре
Һайланған мәҡәлә
Магдебург ярымшарҙары — һауа баҫымы көсөн һәм үҙе уйлап тапҡан һауа насосы менән таныштырыу өсөн немец физигы Отто фон Герикеның эксперименты. Был экспериментта диаметры 14 дюйм (35,5 см), эсе буш, бер-береһенә тығыҙ итеп япмалы ике баҡыр ярымшарҙар файҙаланыла. 1654 йылда уны Герике император Фердинанд III ҡатнашлығында рейхстагта күрһәтә. Сфера эсенән һауаны һурып алғас, 16 ат (8-әр ат тике яҡтан) ярымшарҙарҙы айырып ала алмай.
1656 йылда Герике экспериментын Магдебургта, 1663 йылда Берлинда 24 ат менән күрһәтә.
Был ярымшарҙар Мюнхенда Немец музейында (нем. Deutsches Museum) һаҡлана. ([[Магдебург ярымшарҙары |артабан…]])
Беләһегеҙме…
Һайланған шәхес
Энри́ко Фе́рми (итал. Enrico Fermi; 29 сентябрь, 1901, Рим — 28 ноябрь, 1954, Чикаго) — данлыҡлы итальян-американ физигы, теоретик һәм экспериментатор, бөгөнгө теоретик һәм эксперименталь физикаға ҙур өлөш индергән шәхес, квант физикаһына нигеҙ һалыусыларҙың береһе. Физика буйынса Нобель премияһы лауреаты(1938) 1939 йылда АҠШ-ҡа күсенә. Деи Линчеи Милли академияһы ағзаһы (1935), СССР ФА - ның сит ил мөхбир ағзаһы (1929). 1939 йылда "сылбыр реакцияһы" тигән төшөнсә индерә, һуңғараҡ атом проекттарында ҡатнаша.
Уның хөрмәтенә Ферми — Дирака бүленеше, Томас — Ферми моделе тигән төшөнсәләр индерелгән, химик элементҡа фермий атамаһы бирелгән һ.б.. (артабан…)
Ҡатнашырға теләйһегеҙме?
