Сарайлы (Татарстан)

Ҫарайлы
	Ауыл
	Ҫарайлы
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Татарстан
Муниципаль район	Сарман
Ауыл биләмәһе	Ләшәүтамаҡ
Координаталар	55°09′ с. ш. 52°38′ в. д.HGЯO
Халҡы	350 человек (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+4
Почта индексы	423353
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	16, 116
ОКАТО коды	92 253 832 006
ОКТМО коды	92 653 432 111
ГКГН номеры	0188154
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Ҫарайлы

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Сарайлы.

Сарайлы (Ҫарайлы-Бикмәт) — Рәсәй Федерацияһы Татарстан Республикаһы Сарман районы ауылы. Ләшәүтамаҡ ауыл биләмәһе составына керә.

География[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ауыл Минзәлә буйында, Сарман ауылынан көньяҡтараҡ 12 км алыҫлыҡта урынлашҡан^[1].

Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Сарайлы-Бикмәт (Ҫарайлы) — ҫарайлы-мең ырыуы башҡорттарының ауылы. Атамаһы этнонимдан (Сарайлы) һәм антропонимдан (Бикмәт) барлыҡҡа килгән^[2]. XVII быуат аҙағында нигеҙләнгән тип иҫәпләнә^[1]. Рәсми документтарҙа тәүге тапҡыр 1748 йылда телгә алына^[3]. Ырымбур губернаһы Минзәлә өйәҙе Байлар улусы Салағош түбәһенә ҡарай. 1865 йылда Минзәлә өйәҙе Өфө губернаһына инә. 1866 йылда ырыу улустары бөтөрөлгәс, ауыл Иҫке Кәшер улусы составына керә.

1920 йылдан Татар АССР-ының Минзәлә кантоны, 1922 йылдан — Саллы кантоны 1930 йылдан — Сарман районы составында була^[1].

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1795 йылда ир енесле 85 йән аҫаба башҡорт, 40 яһаҡлы татар, 29 типтәр; 1816 йылда — 153 башҡорт (шуларҙың 8-һе — ике ҡатынлы), 32 татар крәҫтиәне, 10 типтәр; 1834 йылда — 233 башҡорт (шуларҙың 2-һе — ике ҡатынлы), 38 татар крәҫтиәне, 13 типтәр; 1870 йылда — 316 башҡорт һәм 127 татар; 1913 йылда — 1708 башҡорт һәм 285 типтәр йәшәй^[2]^[4].

Йылдар буйынса халыҡ иҫәбе
(Сығанаҡ: *^[1]*)
1870	1920	1926	1938	1949	1958	1970	1979	1989	2002	2010
443	982	1072	1028	750	662	652	510	334	370	350

Инфраструктура[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Игенселек, малсылыҡ үҫешкән. Ауылда мәктәп, мәҙәниәт йорто, китапхана бар^[1].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Татарская энциклопедия.
↑ ^2,0 ^2,1 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 204—206. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.
↑ Населённые пункты камско-икских башкир, входившие в Казанскую и Уфимскую губернии// Башкирская энциклопедия. — Уфа: НИК «Башкирская энциклопедия», 2013.
↑ История башкирских родов. Минг. Том 17. Ч. 1 / С. И. Хамидуллин, Б. А. Азнабаев, И. З. Султанмуратов, И. Р. Саитбатталов, Р. Р. Шайхеев, Р. Р. Асылгужин, А. М. Зайнуллин, В. Г. Волков, А. А. Каримов. — Уфа: ИИЯЛ УНЦ РАН; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Башкирское издательство «Китап» имени Зайнаб Биишевой, 2016. — С. 107. — 488 с. — ISBN 978-5-85051-605-5.

[ТЭ-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Татарская энциклопедия.

[АМБ-2] 2,0 ^2,1 Асфандияров А. З. Аулы мензелинских башкир. — Уфа: Китап, 2009. — С. 204—206. — 600 с. — ISBN 978-5-295-04952-1.

[БЭ2013-3] Населённые пункты камско-икских башкир, входившие в Казанскую и Уфимскую губернии// Башкирская энциклопедия. — Уфа: НИК «Башкирская энциклопедия», 2013.

[4] История башкирских родов. Минг. Том 17. Ч. 1 / С. И. Хамидуллин, Б. А. Азнабаев, И. З. Султанмуратов, И. Р. Саитбатталов, Р. Р. Шайхеев, Р. Р. Асылгужин, А. М. Зайнуллин, В. Г. Волков, А. А. Каримов. — Уфа: ИИЯЛ УНЦ РАН; Государственное унитарное предприятие Республики Башкортостан Башкирское издательство «Китап» имени Зайнаб Биишевой, 2016. — С. 107. — 488 с. — ISBN 978-5-85051-605-5.

[1]

[2]

[3]

[4]