Кәррамиҙар

Кәррамиҙар (ғәр. الكرامية‎) — ислам дини мәҙһәбе. Нигеҙ һалыусыһы — Әбү Абдулла Мөхәммәт ибн әл-Кәррам (806—869 йылдар).

Тарихы

Мөхәммәт ибн әл-Кәррам Сиджистанда тыуған. Ул Хөрәсән һәм Мәккәлә уҡыған. Мәккәнән ҡайтҡасИерусалимда, ә һуңынан Фәләстиндә һәм Хөрәсәндә хәнәкәгә нигеҙ һала. Ошо сәбәптән кәррамиҙарҙың күп кенә эйәрсендәре була, улар һуңынан бер нисә мәҙһәбкә тарҡала.

X быуатта кәррамиҙар Ғәзнәүиҙәр династияһынан ярҙам ала. Яйлап уларҙың йоғонтоһо кәмей, ә монголдар баҫып ингәндән һуң уларҙың йәшәүе бөтөнләй туҡтай.

Тәғлимәте

Кәррамиҙар Аллаһты субстанция, ә уның акциденцияһы тип матди донъя предметтарын иҫәпләгән. Улар Аллаһты тән (есем) тип тасуирлаған. Ихтыяр ирке мәсьәләһендә кәррамиҙар Аллаһты бөтә нәмәнең барлыҡҡа килтереүсеһе тип иғлан итә, әммә шул уҡ ваҡытта кешегә үҙ ғәмәлдәрендә ниндәйҙер ихтыяр бирә. Кәррамиҙар Аллаһ донъяны үҙ эсенә ала һәм уның бер ижады ла уның тәҡдиренә буйһонмай тигән идеяны тәҡрар иткән.

Улар иман — ул бары тик кешенең Аллаһты һүҙ менән таныуы һәм ул ғәмәлдәр менән бәйле түгел, тип раҫлаған. Ошо сәбәптән шәһәҙәт әйткән һәр кем мосолман тип иҫәпләнгән .

Һылтанмалар

• Ибрагим Т. К. ал-Каррамийа // Ислам: энциклопедический словарь / Отв. ред. С. М. Прозоров. — М. : Наука, ГРВЛ, 1991. — С. 133—134. — 315 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-02-016941-2.
• ал-Багдади, ‘Абд ал-Кахир б. Тахир. Усул ад-дин фи-л-калам. («Основы религии в богословии»). Перевод с арабского и примечания С. М. Прозорова. / Хрестоматия по исламу. Составитель и ответственный редактор С. М. Прозоров. М.: Наука. ИФВЛ, 1994, 108—138.
• Прозоров С. М. Классификация мусульманских сект по «ат-Табсир фи-д-дин» Абу-л-Музаффара ал-Исфара’ини (ум. в 471/1078 г.) / Ислам: Религия, общество, государство. Сборник статей. Отв. редакторы П.А. Грязневич и С. М. Прозоров. М.: Наука. ГРВЛ, 1984, 102—110.