Чехов А.П. исемендәге шифахана ауылы

Ауыл
Чехов исемендәге санаторий рус. Село санатория имени Чехова
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Әлшәй районы
Ауыл биләмәһе	Воздвиженка (Әлшәй районы)
Координаталар	53°50′45″ с. ш. 54°31′40″ в. д.
Нигеҙләнгән	1920
Элекке исеме	А.Чехов исемендәге курорт ҡасабаһы
Ауыл с	2005
Халҡы	↘168 кеше (2010)
Милли состав	урыҫтар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	452133
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 202 813 009
ОКТМО коды	80 602 413 106
Чехов исемендәге санаторий

Чехов А.П. исемендәге шифахана ауылы (рус. Село санатория имени Чехова) — Башҡортостандың Әлшәй районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 168 кеше. Почта индексы — 452134, ОКАТО коды — 80202813009.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	168	83	85	49,4	50,6

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Раевка): 47 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Воздвиженка): 5 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Аксенов): 12 км

Тарихы

Воздвиженка ауыл Советына ҡарай. Район үҙәгенән көньяҡ-көнбайышҡа 47 саҡрым һәм Аксёнов тимер юл станцияһынан көньяҡ-көнбайышҡа табан 12 саҡрым алыҫлыҡта Ғәйнә йылғаһы буйында урынлашҡан. XX быуат башында Бәләбәй районы территорияһында Андреевка ҡымыҙ менән дауалау ҡасабаһы булараҡ нигеҙләнгән. 1920-се йылдарҙан Чехов курорты ауылы тип теркәлә. 1930-сы йылдарҙан — Чехов шифаханаһы тораҡ пункты. 2005 йылда статус үҙгәрә: ҡасаба ауылға әйләнә. Халҡы: 1920 йылда — 30 кеше; 1939 йылда — 404 кеше; 1959 йылда — 434 кеше; 1989 кеше — 215 кеше; 2002 йылда — 214 кеше; 2010 йылда — 168 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Воздвиженка урта мәктәбе филиалы), фельдшер-акушерлыҡ пункты бар.

Башҡортостан Республикаһының 2005 йылдың 20 июлендәге 211-з һанлы Законына ярашлы, райондың башҡа 5 тораҡ пункты менән бер үк ваҡытта ауыл тораҡ пункты (село) һәм ауыл биләмәһе статусын ала.«Башҡортостан Республикаһының административ-территориаль ҡоролошона индерелгән төҙәтмәләр тураһында, тораҡ пункттарҙың ойошторолоуы, берләшеүе, бөтөрөлөүе һәм статусын үҙгәртеү, административ үҙәктәрҙе күсереү менән бәйле», 1-се статья

5. Түбәндәге тораҡ пункттарҙың статусын үҙгәртеү, ауылдың
төрөн билдәләү:

3) Әлшәй районында:

а) Раевка совхозының Дим бүлексәһе Ҡармыш ауыл Советы ;
б) Чехов шифаханаһы ауылы Воздвиженка ауыл Советы  ;
в) Ауыл хужалығы техникумы Аксёнов ауыл Советы;
д) Тавричанка ҡасабаһы Ҡыҙыл ауыл Советы ;
е)«Шафран» совхозы Түбәнге Әүрез ауыл Советы ;

Урамдары

Исемдәре:

Курорт урамы (рус. Курортная (улица))

Тәбиғәт ҡомартҡылары

1911 йылда ауыл янындағы Әлшәй урман хужалығында ултыртылған ҡарағастар — тәбиғәт ҡомартҡылары.

Һылтанмалар

• Чехов А.П. исемендәге шифахана ауылы // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.  (Тикшерелеү көнө: 22 апрель 2022)